عراق، منابع عظیم نفتی در اختیار دارد و پس از عربستان و روسیه، با تولید روزانه 3 میلیون و 800 هزار بشکه نفت، سومین تولیدکننده بزرگ طلای سیاه در جهان به شمار میرود؛ با این وجود اما مشکلات اقتصادی و معیشتی این کشور گویا تمامی ندارند.
عراق پیش و پسا صدام به دلیل زخمهای کهنه بهجامانده از ساختارهای فرسوده و ناکارآمد طی چند دهه گذشته، همچنان با ضعفهای مفرطی رو به روست که اثر مستقیم آن را میتوان در معیشت این کشور ثروتمند مشاهده کرد.
عراق، منابع عظیم نفتی در اختیار دارد و پس از عربستان و روسیه، با تولید روزانه 3 میلیون و 800 هزار بشکه نفت، سومین تولیدکننده بزرگ طلای سیاه در جهان به شمار میرود؛ با این وجود اما مشکلات اقتصادی و معیشتی این کشور گویا تمامی ندارند.
حضور نیروهای متجاوز آمریکایی در عراق به بهانه منکوب کردن صدام، این شرایط را وخیمتر کرد، بهنحویکه همسایه ثروتمند غربی ایران، پر از کالاهای لوکس و مصرفی خارجی شده و خبری از تولیدات صنعتی و کشاورزی نیست. گرچه آمریکاییها برحسب ظاهر در حکومت عراق دخالتی ندارند اما با فشارهای پیدا و پنهان تلاش کردهاند که بازار پرسود این کشور را پر از محصولات غربی کنند و همین امر موجب شده تا اقتصاد نفتی و تکمحصولی، آثار سوء خود را بر وضعیت حال حاضر مردم بر جای گذارد.
این شرایط، اعتراضات مردم را بهصورت دورهای و نوبهای در پی داشته و روز گذشته، دور جدیدی از تظاهرات مردم این کشور در اعتراض به وضعیت نامناسب اقتصادی و معیشتی، فساد و بیکاری کلید خورد. شرایط وخیم اقتصادی آنچنان است که مسئولین و حتی مرجعیت نیز اعتراضات مسالمتآمیز مردم را حق آنان دانسته و بر استیفای خواستههایشان تأکید کردهاند.
با این حال، تردیدی نیست که دشمنان دولت و ملت عراق، بر موج راهپیماییهای چند هفته پیش و روز گذشته سوار شده تا از این طریق، دست به عقدهگشایی بزنند. راهپیماییهای اعتراضی اخیر و انحراف مسیر مردم به سمت خواستههای مشکوک، از چند منظر حائز توجه است.
1. عراق نقش ممتازی در دفع توطئههای داخلی و منطقهای منتج از سیاستهای تروریستپرورانه آمریکا و آل سعود ایفا کرده و اتفاقاتی که پیش و در اثنای این تجمعات رخداده، در واقع کدهایی هستند که از سوءاستفاده از مطالبات بهحق مردم برای چنگ انداختن به سیاستهای حمایتگرانه بغداد از مقاومت نشان دارد.
روز پیش از برگزاری تظاهرات (پنجشنبه) بود که سه حمله تروریستی در استان دیاله رخ داد که داعش، مسئولیت آنها را بر عهده گرفت. همچنین برخی بهظاهر معترضین، مقرهای «جریان حکمت ملی» و «عصائب اهل الحق» عراق را در استان المثنی به آتش کشیدند.
دستگیری چند نفوذی مسلح در میان تظاهرکنندگان که به سمت آنها شلیک میکردند نیز نشان میدهد که برخی به دنبال تحریک مردم و دامن زدن به شایعاتی مبنی بر شلیک نیروهای حشدالشعبی و دیگر گروههای جهادی به معترضین هستند. این تحرکات از آنجا ناشی میشود که تثبیت حشدالشعبی بهعنوان یکی از ارکان نیروهای مسلح عراق و ابلاغ چارت رسمی این تشکل نظامی باعث ناخرسندی آمریکاییها و سعودیها شد که مدتها برای انحلال حشد و یا ادغام آن با ارتش تقلا کرده بودند.
2. همسایه غربی ایران ازجمله متحدین جمهوری اسلامی در جنگ علیه تروریسم و نیز عدم همراهی با تحریمهاست. مقامات عراقی در سطوح مختلف اعلام کردهاند که با تحریمهای ضد ایرانی و کمپین فشار حداکثری آمریکا همراهی نمیکنند. از این رو، بهوضوح دستهایی دیده میشود که اساس حاکمیت و سقوط دولت را به بهانه اعتراضات خواستارند.
افزون بر این، عناصر زخمخورده و به حاشیه راندهشده حزب بعث، کینه عمیقی از دولت عراق دارند و برخی از آنها با ائتلافهای مخالف دولت برای ساقط کردن نظام فعلی گاوبندی کردهاند. همحزبیها و تیره و طایفه صدام، بزرگترین ضربه حیثیتی را از جمهوری اسلامی در جنگ تحمیلی خوردهاند و طبعاً این پتانسیل از چشم سرویسهای اطلاعاتی آمریکا و غرب برای به زیر کشیدن هر کسی که همکاری و همراهی با ایران را علنی کند، دور نمیماند؛ بهویژه که بسیاری از مسئولان عراقی مناسبات و ارتباطات ویژهای با جمهوری اسلامی داشته و دارند.
به گفته یکی از مسئولین امنیتی عراق، از سه روز پیش از کلید خوردن دور دوم اعتراضات در 10 استان عراق، کمپینی در فضای مجازی برای تشویق تظاهرکنندگان به سمت گرایشات ضد ایرانی شکل گرفت و نتیجه گرفت که این صفحات، همگی از یک برنامهریزی و مدیریت واحد برخوردارند.
3. برپایی راهپیمایی عظیم اربعین که از سالهای گذشته باشکوهتر برگزار شد نیز در انحراف تظاهرات اخیر بیتأثیر نیست و نمیتوان ضربهای که این همایش بزرگ به مخالفان وارد کرد را مدنظر قرار نداد. راهپیمایی با شکوه اربعین، موجی از وحدت و همدلی میان دو ملت ایران و عراق شکل داد و علیرغم اینکه برخی از موکبها به دلیل آشوبها با تأخیر برپا شدند، اما کیفیت ارائهشده خدمات به زوار با نقصان و یا کمبود مواجه نشد.
دیدار بیش از هزار نفر از موکب داران و خدام عراقی در آستانه اربعین حسینی با رهبر معظم انقلاب نیز که اتفاقی بیسابقه بود نیز همچون خار در چشمان دشمنان دو ملت فرو رفت و خشم بدخواهان را برانگیخت. بنابراین، اصلاً بعید نیست که دشمنان سیلی خورده از وحدت دو کشور، برای بدنام کردن جمهوری اسلامی و کمرنگ کردن بازتاب رخداد بزرگ اربعین در رسانههای جهانی، کشورمان را مقصر اوضاع نابسامان عراق و سوءاستفاده کننده از مراسم چله شهادت اباعبدالله (ع) نشان دهند.
4. خصومت رژیم منفور صهیونیستی و غده سرطانی منطقه با عراقیها، امر پوشیدهای نیست. چند روز پیش از آغاز اعتراضات دور اول، «عادل عبد المهدی»، نخستوزیر عراق بر اساس نتایج کمیته بررسی حملات هوایی به انبارهای مهمات حشد الشعبی، اسرائیل را عامل این حملات معرفی کرد. این رویکرد ضد صهیونیستی بغداد در کشاکش تلاش رژیمهای مرتجع برای عادیسازی روابط با تلآویو، شکست و فضاحتی برای این رژیم قلمداد میشود که بهزعم آنها باید بدان پاسخ داد.
به نوشته روزنامه الاخبار، منابع نزدیک به عادل عبد المهدی تصریح کردهاند که طبق اطلاعات امنیتی دقیق، دستگاه اطلاعاتی اسرائیل (موساد) در کنار برخی از وابستگان سفارت آمریکا در بغداد در تغییر چهره تظاهرات مسالمتآمیز این کشور به هرج و مرج و اقدامات تخریبی دست داشته است. از این رو، رژیم صهیونیستی یکی از بازیگرانی منفوری است که در اوضاع اخیر عراق بهطور پنهانی نقش داشته و منفعتش در ایجاد تشنج و سقوط دولت فعلی نهفته است.
با این همه، مرجعیت، نقش بیبدیلی در خنثیسازی این توطئهها داشته و به تظاهرکنندگان توصیه کردهاند که این اعتراضات، تحت هر شرایطی باید مسالمتآمیز باشد و از تعرض به اموال عمومی و شخصی پرهیز شود. مهمتر از همه، مردم را از توطئهها و انحراف مطالبات به مسائل دیگر پرهیز داده و خطاب به معترضین گفتند: «به کسانی که اهداف پلید دارند، اجازه ندهید در میانتان نفوذ کرده و به نیروهای امنیتی حمله کنند».
با وجود چنین قطب قدرتمندی در عراق و همچنین مردم فهیم و رشیدی که دوران متلاطم و سهمگین حکومت صدام و فتنه داعش را پشت سر گذاشتهاند، بهطور حتم این توطئه نیز عقیم خواهد ماند، در نطفه خفه میشود و عراق، به سمت اصلاح امور و دفع فتنهها، یک گام بلند دیگر بر خواهد داشت.