اربعین در حال شکل دادن سرحداتی فراتر از مرزهای برآمده از ملیگرایی است و هر نوع تفاوت قومی، نژادی و حتی مذهبی و دینی در آن رنگ میبازد.
1. کنگره عظیم اربعین و سیل خروشان عاشقان حسینی در این مسیر، جلوهای بینظیر از وحدت و همدلی مسلمانان است که علیرغم سنگاندازیها، هر سال بر ابعاد آن افزوده میشود. آنچه در راهپیمایی اربعین میگذرد، به برگزاری یک مراسم آئینی و مناسک سنتی محدود نیست، چراکه زیارت سرور و سالار شهیدان در همه اعصار، مرسوم بوده و افراد به انحاء مختلف به عتبه بوسی مضجع ایشان مشرف میشدند. در راهپیمایی اربعین، افزون بر فضیلت زیارت، سبک زندگی و مراودات انسانی بنا شده بر این بستر، موضوعیت پیدا میکند و از اهمیت ویژهای برخوردار میشود. فضای ایجاد شده و تعاملات به وجود آمده در اثنای راهپیمایی اربعین حسینی، برای همه انسانهای برخوردار از فطرت بیدار، بسیار جذاب است و میتوان گفت که گمشده انسان امروز در آن نهفته است. خدمت عاشقانه و بی منت به زائران، مهماننوازی بیحد و حصر، صبر و مقاومت در برابر دشواریهای مسیر و ارتباط دائمی با معبود، از خصوصیات بزرگمردانی است که با جابر ابن عبدالله انصاری در مسیر اعتلا و ابلاغ پیام عاشورا پیمان بسته و در حرکتاند.
2. ویژگی انسانهای عصر مدرنیته این است که از جنگ و تنش بر سر مالکیت، خودخواهیها و خودمحوریها، خطکشی کاذب به نام قومیت، نژاد، تابعیت و ... خسته و آزردهاند و به دنبال پناهگاهی هستند تا کرامت و عزتشان بما هو انسان و جانشین خداوند بر روی زمین، مورد احترام باشد. راهپیمایی اربعین، این گوهر گمشده را به کسانی که با این موج نورانی همراه میشوند، هبه میکند و آنها را به عالیترین شکلی، در اوج مواسات و معنویت قرار میدهد. در کنگره اربعین دیگر مهم نیست که زائر، فقیر است یا غنی، اروپایی است یا آفریقایی، سفیدپوست است یا سیاهپوست، گویش شرقی دارد یا غربی بلکه آنچه از اهمیت برخوردار است، قصد و نیت افراد برای زیارت است. به بیان دیگر، اربعین در حال شکل دادن سرحداتی فراتر از مرزهای برآمده از ملیگرایی است و هر نوع تفاوت قومی، نژادی و حتی مذهبی و دینی در آن رنگ میبازد. در حقیقت، حرکت و عزیمت زائران به مقصد چشمه نور در کربلای معلاست که لباس وجاهت به قامتشان میپوشاند و این کسوت بلند بالا، آنچنان ارزشمند و ذیقیمت است که هر چیزی در برابر عظمت آن فرو میشکند و بیاهمیت جلوه میکند.
3. این جذبه قوی موجب شده که هر کس در این راه قدم میگذارد، تنها یک رنگ به خود بگیرد و به همراهی با لشکریان حق، افتخار کند. مسیحیان شمال عراق سالهاست که در ایام زیارت اربعین، به کربلا مشرف میشوند و به همین ترتیب، اقوام و ادیان مختلفی هر ساله در همایش میلیونی اربعین شرکت میکنند. با اقبالی که در سالهای اخیر از راهپیمایی چله شهادت اباعبدالله (ع) به عمل آمده، این موج عظیم از منظر تعداد زائران و کسانی که برای خدمت و احترام به زوار به آن میپیوندند، قویتر خواهد شد و حتی دیگر به مسلمانان اختصاص نخواهد داشت. با وجود مشکلات و تهدیداتی که دشمن تلاش کرد برای تحتالشعاع قرار دادن برگزاری این مراسم ایجاد کند، تعداد زوار در سال جاری طبق گزارشها چهار برابر افزایش یافته و شور و شعف زائران حسینی، مضاعف شده است.
4. بر این مبنا، کشش فوقالعاده و رو به تزاید کنگره اربعین، کاوشگران حقیقت انسانی را به این حقیقت رهنمون خواهد کرد که تنها مسیر حیات واقعی و برخوردار از آزادی، گسترش این نگاه به همه زوایای زندگی است. از باب مثال، امروز ما در جهانی زندگی میکنیم که صدها هزار روش برای فراری دادن انسانها از تنشها و درگیریها تجویز میشود و کرسی تدریس هزاران رشته برای بررسی الگوی شخصیتی افراد و راه حلهای متناسب با آن در دانشگاهها دایر شده است. با این حال، آرامشی که زوار از غوطهور شدن در این دریای خروشان احساس میکنند، با هیچ روش آرامشبخش امروزی قابل قیاس نیست. این آرامش معنوی، چنان جذاب و روحبخش است که همه برای شرکت در مراسم سال بعد، لحظهشماری میکنند و اگر توفیق رفیق راهشان نشود، پیوسته اشک حسرت ریخته و تمنای حضور دوباره میکنند.
5. این ویژگیها و شاخصههای ممتاز برآمده از نهضت امام حسین (ع)، بی تردید، قوام بخش و ایجاد کننده «تمدن نوین اسلامی» است. به فرموده رهبر حکیم انقلاب اسلامی، «راهپیمایی اربعین میتواند زمینهساز تحقق هدف نهایی امت اسلامی یعنی تشکیل تمدن عظیم و نوین اسلامی باشد و بر همین اساس باید پیوندهای مستحکم میان مسلمانان اعم از شیعه و سنی و ملیتها و اقوام مختلف، در این راهپیمایی بیشتر شود.» کلید خوردن ناآرامیهای امسال عراق درست در هفتهای که زائران اربعین عازم زیارت بودند، در کنار گزارش میدانی نیروهای سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) مبنی بر تهدید بودن این آئین شکوهمند برای امنیت ملی آمریکا ثابت میکند که شور و شعور اربعینی، دقیقاً نقطه ضعف دشمنان که سوق دادن انسانها به سمت مادیگرایی و مصرفزدگی است را هدف قرار داده است. این جابجایی مرزها در سبک زندگی، اتفاق بزرگی است و علیرغم برنامهریزیهای خباثت آلود و توطئههای رو به رشد، علیالدوام در حال جهانیشدن بوده و مقدمهای است برای تربیت انسان تراز عصر ظهور.
6. گرچه این حرکت در ذات خود به دلیل تضاد با منافع زرسالاران بینالمللی، تقابل با جبهه استکبار را در خود نهفته دارد، اما شاهدیم که جغرافیای مقاومت برآمده از فرهنگ عاشورایی نیز در حال گسترش است. پیش از این گفته میشد که مخالفت با جهانیسازی به سبک «مارشال مک لوهان» برای بهاصطلاح «جهانیسازی» و ایجاد «دهکده جهانی» در غرب آسیا منحصر است اما امروز میبینیم که کشورهای خارج از منطقه نیز به صف مخالفین با مفاهیم استکباری آمریکا و اعوانش برخاستهاند. از این رو، میتوان نتیجه گرفت که اربعین، به عرصه تقابل دو جبهه «مقاومت» و «نئولیبرالیسم» تبدیل شده و افزایش آمار زائرین اربعین حاکی از کاسته شدن از حامیان لیبرالیسم غربی و افزایش عِدّه و عُدّه طرفداران عدم وادادگی در برابر استعمارگران عصر نوین است.
و بالاخره اینکه اربعین حسینی، نمایشی عظیم و در مقیاسی جهانی از اقتدار، همگرایی، همافزایی و وحدت نه فقط در میان مسلمانان، بلکه در بین آزادگان جهان است و به مصداق آیه شریفه «یرِیدُونَ لِیطْفِؤُا نُورَ الله بِأَفْواهِهِمْ وَاللهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ کرِهَ الْکافِرُونَ» (سوره صف آیه 8) جمهوری جهانی حسینی و تمدن نوین اسلامی از این رهگذر به زودی محقق خواهد شد.