پیچیدگی های مذاکرات صلح افغانستان

مذاکرات بین الافغانی میان دولت افغانستان و طالبان، با حضور مقامات 15 کشور ونیز سخنرانی ویدئویی دبیر کل سازمان ملل، آغاز شد.

این حجم حضورمقامات این گمانه را نزد برخی از تحلیل گران تقویت کرده که احتمالا به زودی افغانستان، شاهد ثبات و آرامش خواهد بود. طالبان که در سایه امضای توافق نامه با آمریکا، اعتماد به نفس زیادی پیدا کرده اند، در روزهای قبل از آغاز مذاکرات، بر دامنه حملات نظامی خود به شدت افزودند تا این پیام را مخابره کنند که شکست مذاکرات، کماکان، آتش جنگ را شعله ور نگاه خواهد داشت.

از سوی دیگر، طالبان با ایجاد تغییرات مهمی درترکیب تیم مذاکره کننده خود، افرادی همچون مولوی عبدالحکیم را به مذاکره با تیم دولت فرستاده‌اند که در فن مناظره، دارای شهرت هستند.

در حالی که ترکیب اعضای تیم دولت افغانستان، یک ترکیب ناهمگون و ناموزون و فاقد تجربه سیاسی یا اجرایی قابل ملاحظه ای است و صرفا به دلیل وابستگی به یک حزب یا فرد قدرتمند و بر اساس سهمیه، در ترکیب قرار گرفته اند.

همه این عوامل، در کنار پافشاری آمریکا به سرعت دادن به روند مذاکرات، ممکن است این تصور را ایجاد کند که احتمالا، مذاکرات در مدت زمان کوتاهی به نتیجه برسد و مقدمات یک صلح سراسری در افغانستان فراهم شود اما بررسی واقعیت های میدانی نشان می دهد که خیلی هم نمی توان به موفقیت این مذاکرات امیدوار بود.

واقعیت این است که همه اعضای تیم دولت افغانستان، به رغم تمام چالش هایی که با یکدیگر دارند، بر این نکته که اگر در این مذاکرات، مغلوب طالبان شوند، تمام امتیازات و موقعیت های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی خود را از دست خواهند داد، اشراف کامل دارند.

دولت افغانستان و تیم مذاکره کننده اش همچنین می داند که ترامپ برای پیروزی خود در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، روی مسئله افغانستان و مذاکرات صلح آن، حساب ویژه ای باز کرده و آن را پس از حاصل نشدن نتایج مثبت از مذاکرات با کره شمالی، خروج از برجام و اعمال فشارهای مضاعف بر ایران، تحمل فشار سنگین اقتصادی در سایه جنگ اقتصادی با چین و نیز سنگینی رویارویی با روسیه، یک برگ برنده انتخاباتی برای خود می داند.

دولت آمریکا تا زمانی حاضر است به طالبان امتیاز بدهد که نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مشخص نشده باشد و پس از آن، صرف نظر از این که چه کسی برنده انتخابات است، دوران امتیاز گیری طالبان از آمریکا نیز به سر می رسد.

طالبان تا پیش از آغاز این مذاکرات از هیچ یک از خواسته های خود کوتاه نیامده بودند و حتی حاضر نبودند با تیم دولت افغانستان به عنوان نمایندگان دولت، گفت وگو کنند اما اکنون در یک سکوت مطلق با نمایندگان دولت افغانستان به صورت رودررو وارد گفت وگوی جدی شده اند.

البته طالبان هنوز بر این نکته پافشاری دارند که به جای حکومت جمهوری، خواهان برقراری امارت اسلامی در افغانستان هستند و همین نکته است که با توجه به پالس هایی که نشان از موافقت آمریکا با این مسئله دارد، هیئت مذاکره کننده دولت را دچار سراسیمگی کرده است.

دولت افغانستان با علم به نیاز همزمان آمریکا و طالبان به پیشرفت مذاکرات صلح از یک سو و در خطر دیدن موجودیت خود در صورت پیشرفت مذاکرات از سوی دیگر، تمام کوشش خود را برای ایجاد تاخیر در آغاز این مذاکرات به کار بست.

برگزاری لویه جرگه مشورتی برای آزاد سازی 400 زندانی خطرناک طالبان و پس از آن تاخیر در روند آزاد کردن آن ها، بخشی از این تلاش ها بود.

بنابراین، آمریکا و طالبان به شدت به دنبال سرعت بخشیدن به مذاکرات صلح هستند و عقب نشینی آشکار طالبان از موضوع به رسمیت نشناختن هیئت دولت افغانستان، در همین راستا، توجیه پذیر است.

این در حالی است که دولت افغانستان و مذاکره کنندگان این تیم نیز به نیکی می دانند که اگر بتوانند حصول نتیجه مذاکرات را به بعد از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بکشانند، در آن صورت، امکان حفظ نظام موجود و چانه زنی با طالبان را خواهند داشت.

همین موضوع یعنی طولانی کردن مذاکرات، به خودی خود می تواند موجب تشدید عملیات های نظامی در افغانستان شود. مضاف بر این ها، طالبان تنها گروه نظامی فعال در افغانستان نیستند.

بر اساس آمار رسمی، بیش از 20 گروه نظامی تروریستی هم اکنون در افغانستان فعالیت دارند که صلح طالبان و دولت افغانستان، بر کارکرد آن ها تاثیری نخواهد گذاشت.

حتی ممکن است بخشی از بدنه نظامی طالبان، به دلیل نارضایتی از مذاکرات صلح، جذب دیگر گروه های تروریستی شوند. همچنین رویکرد انحصار گرایانه و منفعت طلبانه آمریکا در مذاکرات صلح، موجب ناخرسندی کشورهای همسایه افغانستان و نیز برخی از اعضای ناتو شده است.

بنابراین، این کشورها نیز از روند مذاکرات صلحی که به سقوط احتمالی دولت کنونی و روی کار آمدن یک نظام حکومتی تندرو و در قد و قامت امارت اسلامی طالبان منجر شود، حمایت نخواهند کرد.

همه این عوامل، زمانی که یک جا شوند، امیدواری ها به صلح و ثبات در افغانستان را تا اندازه زیادی کاهش می دهند.

انتهای پیام/*

پیچیدگی های مذاکرات صلح افغانستان

نسبیت گرایی فرهنگی

ایدئولوژی سیاسی چیست؟

قهقرا و پیشرفت؛ یک گزارش مستند

مجید رضائیان: محدوديت‌های رسانه‌ای برداشته نشود راه‌ حل معقول و منطقی برای سيستم نخواهد بود