فرشاد مومنی: اگر روی به توسعه کنیم، می‌توان بر همه دشواری ها غلبه کرد

به گزارش سرویس اقتصادی ایصال نیوز، دکتر فرشاد مومنی که در نشست «امیر توسعه ایران؛ امیرکبیر و تجربه اصلاح نظام بودجه‌ ریزی ایران»، در موسسه مطالعات دین و اقتصاد سخن می‌گفت، تصریح کرد: امروز 172 سال، از شهادت مظلومانه میرزا تقی خان امیر کبیر، گذشته است. ظهور چهره هایی در استاندارد این رادمرد، جزء بزرگترین نعمت های خداوند است و برای شکر آن، باید در درجه اول نام و یاد او را گرامی‌ بداریم. ضمن اینکه باید ارادت و علاقه خود را به ایشان، از طریق یادگیری از تجربه زمامداری او قرار دهیم و رسم این مرد بزرگ را بیش از اسم او گرامی بداریم. این راه نجات ما است.

مشهور به چیزهایی شده ایم که مایه شرم هر انسان آگاهی است!
وی افزود: متاسفانه موارد تلخ تر از ادعای دوستی امیرکبیر ولی پشت کردن به مرام و مسلک و طرز عمل او، در حیطه امام دوستی ما هم موضوعیت دارد. با اینکه ائمه ما مرتبا ذکر کردند و برای ما به یادگار گذاشتند که در عمل مایه زینت ما باشید، اما در عمل کارهایی می‌کنیم و مشهور به چیزهایی شده ایم که مایه شرم هر انسان آگاهی است، چه رسد به امام معصوم مان.

تجربه امیرکبیر امید می‌دهد که اگر روی به توسعه کنیم، می‌توان بر همه دشواری ها غلبه کرد
این اقتصاددان با اشاره به نیاز بسیار شدید مردم و حکومت به امید و اعتماد به نفس واقع بینانه و شرافتمندانه است، گفت: این امید و اعتماد به نفس، با واکاوی تجربه میرزاتقی خان، این درس را برای ما دارد که اگر روی به توسعه کنیم، می‌شود بر همه دشواری ها غلبه کرد؛ چرا که بزرگی امیرکبیر را با بزرگی موانعی که بر سر راه او بود می‌سنجیم. می‌گوییم امیرکبیر اقدامات بزرگی کرد، درشرایطی که رئیسش ناصرالدین شاه بود، در شرایطی که او میراث معاهده های ننگین ترکمانچای و گلستان را داشت و تحت فشارهای غیرمتعارف روس، انگلیس و تا حدودی عثمانی قرار داشت. عظمت او را از این جهت گرامی‌می‌داریم که حتی نزدیک ترین افراد به او هم که برجسته ترینش مادر همسرش بوده، سخت ترین ناجوانمردی ها را در حق او کردند و او در چنین شرایطی توانسته این اقدامات با عظمت و ماندگار را در یک دوره زمانی به نسبت کوتاه انجام دهد.

مومنی خاطرنشان کرد: در شرایط کنونی که در ساختار قدرت مان حتی آنها که سالم هستند و از اتخاذ سیاست های نابخردانه نفع نمی‌برند، سرگشته و حیران و ناتوان به نظر می‌رسند، مراجعه به تجربه میرزاتقی خان امیرکبیر، برای ما شاقول هایی فراهم می‌کند که از درون آنها می‌توان راه را بر افشای فریبکاران، فرصت طلبان و دروغگویان باز کرد و آنها که سالم هستند اما به خاطر ضعف بنیه اندیشه توسعه در تحیر و سرگردانی به سر می‌برند، بتوانند مبنایی برای تفاهم ملی برای بازگرداندن دغدغه توسعه، به مثابه دغدغه محوری کشور داشته باشند، تا آگاهانه یا ناآگاهانه در خدمت ضدتوسعه قرار نگیرند.

فکر اصلاح جزئی و انتزاعی هر گوشه ای از نارسایی های اقتصادی، فاقد اعتبار علمی‌ است
رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد، با بیان اینکه مدت های مدیدی است که در سخن گفتن با حکومتگران گرامی، تاکید داریم که فکر اصلاح جزئی و انتزاعی هر گوشه ای از نارسایی های اقتصادی کنونی در ایران از بیخ و بن، فاقد اعتبار علمی‌ است و ما در غیاب یک درک عالمانه از توسعه، نمی‌توانیم هیچ اصلاح واقعی و ماندگاری انجام دهیم، ادامه داد: حکومتگرانی گرامی‌ در ربع قرن گذشته، آبروی لفظ اصلاح را نیز برده اند و هر گاه می‌گویند می‌خواهیم چیزی را اصلاح کنیم، در عمل آن اقدام، از برجسته ترین افساد در مسیر توسعه است، اما به آن اصلاح کفته می‌شود! از جمله اصلاح نظام های بودجه ریزی، نرخ ارز، قیمت های حامل انرژی که به اعتبار آنچه که عمل شده از برجسته ترین مصادیق افساد دراندیشه توسعه محسوب می‌شوند.

باید پشتیبانی سیستمی‌از اصلاح صورت گیرد
مومنی با تاکید بر اینکه یکی از برجسته ترین رموز میرزاتقی خان امیرکبیر این بود که او به این مساله واقف بود، افزود: در چارچوب اصول توسعه، اگر پشتیبانی سیستمی‌ از اصلاح صورت نگیرد و همراهی بایسته با آنها نباشد، امکان موفقیت وجود ندارد. در شرایطی که کشور، ضربه های مهلک به بنیه تولید فناورانه را شاهد است و تولیدکنندگان با شرافت و مظلوم و بی دفاع ما آماج سنگین ترین و هولناک ترین ضربه ها از ناحیه سیاست های اقتصادی نابخردانه هستند، ادعای اصلاح نظام بودجه ریزی کاملا پوچ است.

اصلاح قیمت ارز باید متناسب با اصلاحات در سیاستهای دیگر باشد
این استاد دانشگاه علامه طباطبایی، با بیان اینکه امنیت حقوق مالکیت با شوک درمانی، فساد گسترده و عمیق و پاداش های غیرمتعارف به رانتخورها، رباخوارها و دلال ها و واردکننده ها و فشارهای غیرعادی به تولیدکنندگان، امکان پذیر نیست، اظهارداشت: وقتی می‌گویند می‌خواهیم اصلاح قیمت ارز کنیم و از کل این مفهوم، تنها جهش قیمت ارز را به عنوان اصلاح در نظر می‌گیرند، می‌توان فهمید یا درست نمی‌فهمند یا خلاف می‌گویند. اگر حکومتی بگوید می‌خواهم قیمت ارز را اصلاح کنم، اما حرفی از اصلاحات متناسب و هم راستا در سیاست های پولی، مالی، تجاری و یا صنعتی و کشاورزی اش ارائه نکند، معلوم است که حرف نامربوط می‌زنند. عین این مساله، در به اصطلاح اصلاح قیمت حامل های انرژی هم مطرح است.

در اصلاح قیمت حامل های انرژی نباید همه عرصه‌های دیگر مربوط کنار روند
آدرس های غلط بسیار می‌شنویم
این اقتصاددان، تاکید کرد: اگر همه عرصه های دیگر مربوط به قیمت وضعیت حامل های انرژی را کنار بگذارید و فقط به قیمت آن بسنده کنید، بیشتر نشان دهنده سفاهت است تا بلاغت. متاسفانه از این آدرس های غلط بسیار می‌شنویم. شیطنت هایی با ظاهرهای موجه، راه را بر فهم از تجربه های قبلی می‌بندد.

در دوره جنگ، 14 رکورد از 17 رکورد بهترین عملکردهای 55 سال گذشته ثبت شد
از آنها یاد بگیرید
مومنی ادامه داد: می‌گوییم اگر می‌خواهید شرافتمندانه ایران را نجات دهید، در دوره جنگ که دوره بی سابقه ترین فشارهای داخلی و بین المللی به اقتصاد، سیاست و جامعه ایران در 50 سال گذشته بوده، 14 رکورد از بهترین عملکردهای اقتصادی از کل 17 رکورد رخ داده در 55 سال گذشته، ثبت شده است. ببنید آنها چه کارهایی را می‌کردند و چه کارهایی را نمی‌کردند. از آنها یاد بگیرید! تا این را می‌گوییم، می‌گویند، مگر متوجه نیستید که شرایط غیرجنگی با جنگی فرق دارد و شما هنوز از قفل شدگی به تاریخ بیرون نیامده اید! کسی نمی‌گوید که شما به تفاوت شرایط توجه نکنید، بلکه بحث بر سر این است که چگونه شده در حالی که در تمام دنیا در دوران جنگ، بزرگترین فسادها رخ می‌دهد، دولت مهندس موسوی، پاک دامن ترین دولت، در طی حداقل صد ساله گذشته است. از نظر اینکه فساد برای مشروعیت و کارآمدی حکومت نقش تعیین کننده دارد، شرایط جنگی و غیرجنگی نداریم!

جایگاه صنعت و کشاورزی در دوره جنگ حدود 30 تا صددرصد نسبت به پیشاجنگ، اعتلا پیدا کرد
بلافاصله بعد از جنگ، کسانی مسئولیت اداره اقتصاد کشور را گرفتند که در قله بی انصافی و کینه توزی نسبت به مدیریت اقتصادی دوره جنگ بودند
وی با بیان اینکه اگر در آن شرایط پرفشار می‌شد با تدابیری این گونه عمل کرد، باید از آن دوره درس گرفت، گفت: حمایت موثر از تولید فناورانه در شرایط جنگ سخت تر می‌شود اما سهم و جایگاه صنعت و کشاورزی در دوره جنگ حدود 30تا صددرصد نسبت به شرایط پیشاجنگ، اعتلا پیدا کرد. می‌توانید از این دریچه، از آن دوره بیاموزید. بلافاصله بعد از جنگ، کسانی مسئولیت اداره اقتصاد کشور را در دست گرفتند که به معنای دقیق کلمه، در قله بی انصافی و کینه توزی نسبت به مدیریت اقتصادی دوره جنگ قضاوت می‌کردند و حرف می‌زدند.

به گفته این عضو هیات علمی‌دانشگاه ؛ کارنامه مدیریت اقتصادی جنگ ، از نظر تخصیص های خردمندانه و توسعه گرایانه منابع ارزی، به گونه ای بود که حتی وقتی همان منتقدان می‌خواهند پیوست شماره یک برنامه اول توسعه بعد از انقلاب را بنویسند، ابزار شگفتی و حیرت می‌کنند نسبت به اینکه تخصیص منابع ارزی و ریالی در دوره جنگ، به تعبیر آنها به کارآمدترین شکل تحقق یافته در تاریخ معاصر اقتصادی ایران اتفاق افتاده است. تعبیر آنها این است که نزدیک صددرصد منابع ارزی و ریالی تخصیص یافته به نیازهای اصلی و حیاتی کشور اختصاص یافته و نیازهای لوکس، تجملی و ضدتوسعه ای هیچ جایگاهی در آن الگوی تخصیصی نداشته است.

در شش، هفت ساله پس از جنگ واردات کالاهای لوکس و تجملی،53 برابر شد!
مومنی ادامه داد: شما در شش، هفت ساله پس از جنگ چه کردید که اندازه واردات کالاهای لوکس و تجملی، 53 برابر شد! اینکه می‌گوییم از دوره مدیریت اقتصادی جنگ یاد بگیرید، به معنای این نیست که به تغییر شرایط واقف نیستیم، اما به گونه ای صحبت می‌کنند که ما را دچار حیرت می‌کنند! واکاوی تجربه میرزاتقی خان امیرکبیر از این دریچه، بسیار آموختنی است. در راهبرد او، اصلاح از بدنه حکومت شروع می‌شد و در آنجا نیز اصلاح را از شاه شروع می‌کرد. شاهی که خود را «قبله عالم»، «سایه خدا» و گاه خدا یا برتر از خدا می‌دانست! این هم ماجرایی است در ایران، که عزیزان راضی به زحمت دیگران نیستند و خودشان به خودشان، القابی می‌دهند!

امیرکبیر نقطه عزیمتش را اصلاح مالی قرار داد
میرزاتقی خان، غیر تولید ایران را مصرف نمی‌کرد
رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد، با یادآوری اینکه امیرکبیر نقطه عزیمتش را اصلاح مالی قرار داد و حدود 90درصد مستمری ناصرالدین شاه را نسبت به پدرش کاهش داد و به تعبیری «دست در کام اژدها» کرد، اضافه کرد: او برای اینکه از مردم توقع رفتارهای توسعه گرا داشته باشد، اول رفتار شاه را کنترل کرد. وقتی برنامه حمایت از تولید ملی را در دستور کار قرار داد، نقطه عزیمتش را شخص خودش قرار داد. یعنی چیزی که غیر تولید ایران بود را مصرف نمی‌کرد. هر وقت درمیان حکومتگران ما چنین شرافتی پیدا شود، می‌توانیم انتظار ظهور چنان کارنامه هایی را داشته باشیم.

دورزدن تحریم های معاهدات ترکمانچای و گلستان توسط امیرکبیر را با دورزدن های امروزی مقایسه کنید!
امیرکبیر، کمر معاهدات را شکست
وی با مرور بخش هایی از کتاب هایی از «صدرالتواریخ» و «امیرکبیر و ایران» نوشته «فریدون آدمیت»، خاطرنشان کرد: دور زدن های تحریمهای ناشی از معاهده های ننگین ترکمانچای و گلستان توسط میرزاتقی خان را با دورزدن های امروزی مقایسه کنید. از دورزدن های امروزی، آنچه که بیشتر ظهور می‌یابد، سقوط بنیه تولیدی، هدر دادن منابع استراتژیک ارزی و گسترش و تعمیق فساد است. ببینید او با چه تمهیداتی، با چه حمایت های غیرتعرفه ای از تولید، بدون اینکه بتواند دست به ترکیب معاهده ترکمانچای بزند، کمر آن را شکست.

مومنی به بخش هایی از کتاب «هنر تحریم ها»، نوشته «ریچارد نفیو»، که در آن آمده استراتژی تحریم ها این است که ایران منابع ارزی اش را صرف امور غیرمولد و مصارف غیرحیاتی کند و با هدف سرخورده کردن مردم از حکومت به دنبال سیاست های تورم زا و اشتغال زدا حرکت کند، تاکید کرد: باید امروز تجارت خارجی و سیاست داخلی را بر این اساس سامان دهید.

این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه کارهایی که امیرکبیر در این جهت کرده، استثنایی و بی نظیر است، افزود: بی جهت نیست که حسین مکی، برای معرفی ایشان از تعبیر «نابغه شرق» استفاده کرد. بدبختی و بیچارگی ما در این است که آنچه خود داریم را از بیگانه طلب می‌کنیم. برای من شگفت آور این است که برآمدن او، هفت سال بعد از انتشار کتاب «نظام ملی اقتصاد سیاسی» است؛ آنچه را که «فردریک لیست»، به رشته تحریر درآورده، در قله کیفیت، میرزا تقی خان امیرکبیر عمل کرده و نتیجه هم گرفته است و واکاوی میراث او، از نظر اندیشه توسعه و تجربه موفق آن، گنجینه بی نظیر درنظر گرفته می‌شود.

رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد، ادامه داد: حداقل شخصا حدود 15کتاب به زبان انگلیسی دیدم که ثابت کرده بود از زمان انتشار کتاب، نظام ملی اقتصاد سیاسی فردریک لیست، تا امروز حتی یک تجربه موفق توسعه نداریم، مگر اینکه اصول و موازین مورد اشاره فردریک لیست را مبنای اداره اقتصاد ملی خود قرار داده است. اما در آن چارچوب، میرزاتقی خان فراتر رفته و اصلاح را از قدرتمندترین ها و ثروتمندترین ها شروع کرده است. مانند نظام مالیات ستانی امروزمان نیست که بیشترین سهل انگاری را درباره ثروتمندترها و قدرتمندترها اعمال می‌کند و بیشترین فشارها را به محرومان، مستضعفان و تولیدکنندگان وارد می‌کند.

مومنی با اشاره به اینکه امیرکبیر قلیان های بلوری ساخت انگلستان را که در سفر برای شاه آورده بودند در حضور او و با عتاب شدید برگرداند و خواست از قلیان های سفالی ایرانی استفاده کنند، گفت: باید اقتدار قبله عالم که خود را صاحب جان و مال رعایا می‌دانست را در نظر بگیرید تا اهمیت این اقدام میرزا تقی خان امیرکبیر درک شود. حسین مکی در کتابش می‌گوید، چون قول و فعل میرزاتقی خان یکسان بود، مردم به او اعتماد داشتند و این اعتماد به او، نیروی محرکه سبقت گیری مردم از یکدیگر در زمینه مصرف کالاهای ایرانی بود. مقامات کلیدی روس و انگلیس، به شاه اعتراضی فرستاده بودند که در ظاهر امیرکبیر هیچ نوع مانع تجاری در سر راه ورود محصولات ما به ایران اعمال نکرده اما اجناس ما به فروش نمی‌رسد.

برای زندگی خود حقوق های بالاتر از 50 میلیون را ضروری می‌بینند، اما می‌گویند از ترس تورم حقوق کارگران و کارمندان را بالا نمی‌بریم!
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه لازمه برنامه اصلاحی اعتماد مردم است، توضیح داد:حداقل لازمه اینکه مردم به حکومت اعتماد داشته باشند، این است که مردم از حکومت دروغ نشنوند. اینگونه نبینند که مقامات کلیدی کشور، برای زندگی خود حقوق های بالاتر از 50 میلیون را ضروری می‌بینند، اما می‌گویند ای کارگران و کارمندان شریف، ما از ترس تورم حقوق تان را بالا نمی‌بریم! این اعتمادزدایی از مردم می‌کند. رد تحولات بودجه مجلس، سازمان برنامه و بانک مرکزی را در حداقل دستمزد و بودجه دستگاه ها مقایسه کنید، وقتی شما درباره خودتان گشاده دستی می‌کنید، نمی‌تواند به دستگاه های دیگر بگویید هنجار رفتار کنند!

وقتی بخش بزرگی از آنچه حکومت گران از مردم انتظار دارند را، خود و خانواده شان عمل نمی‌کنند، دیگر کسی اعتماد نمی‌کند
قول و فعل امیرکبیر ، قائم مقام، مصدق و مهندس موسوی یکی بود
مومنی با بیان اینکه رهنمودهای اخلاقی و دینی و اقتضائات کارشناسی از یکدیگر متمایز نیستند، گفت: نمی‌توانید قبل از اینکه خودتان را متقی کنید، دیگران را به تقوا دعوت کنید! وقتی مردم می‌بینند بخش بزرگی از آنچه که حکومت گران گرامی‌از مردم انتظار دارند را، خود و خانواده شان عمل نمی‌کنند، دیگر کسی اعتماد نمی‌کند. یک رمز اینکه امیرکبیر ، قائم مقام، مصدق و مهندس موسوی مورد اعتماد مردم هستند، این است که قول و فعلشان یکسان بود و رمز دیگر این است که به علم بیشتر از سلیقه خودشان و دیگران اعتماد می‌کردند.

این استاد دانشگاه علامه طباطبایی، با یادآوری اینکه میرزاتقی خان بعد از اصلاح مالی، اولین کار را مبارزه سخت گیرانه و بی امان با فساد قراردارد، اضافه کرد: در این چندساله اخیر چقدر ناله درباره ضرورت برنامه پیش گیرانه از فساد دربرنامه های کشور زدیم! با این حال تا می‌گوییم این کارها خطا است ، می‌گویند ایراد گرفتن کاری ندارد، پیشنهاد اصلاحی بدهید! باید به آنها گفت، واقعا متوجه نمی‌شوید وقتی می‌گوییم این کارها را نکن، پیشنهاد اصلاحی است! ضمن اینکه پیشنهادهای ایجابی نیز می‌دهیم، اما برای تخطئه از این مسائل نیز استفاده می‌کنند و در این فضا، مافیای رسانه ای نیز از منافع فاسدها و غیرمولدها پشتیبانی می‌کند و نقدهای کارشناسان دلسوز و شرافتند کشور را تخطئه می‌کنند.

نمی‌توان بدون اینکه برنامه تضمین امنیت حقوق مالکیت داشت، برنامه اصلاح مالی ارائه کرد
مومنی با تاکید بر اینکه نمی‌توان بدون اینکه برنامه تضمین امنیت حقوق مالکیت داشت، برنامه اصلاح مالی ارائه کرد، به اقدامات جدی امیرکبیر برای تضمین امنیت حقوق مالکیت اشاره و تصریح کرد: آن زمان نظامی‌ها رسم داشتند که وقتی به ماموریت نظامی‌می‌رفتند، سر راه، در هر آبادی که وارد می‌شدند، از زور سرنیزه استفاده می‌کردند تا بدون پرداخت وجه، همه خواسته هایشان تامین شود. یکی از فوری ترین کارهای امیرکبیر این بود که این مساله را سامان داد.

این استاد دانشگاه توضیح داد: این مساله، امروز صورت بندی نظری شده است و می‌گویند مهمترین پیش نیاز حرکت به سمت توسعه، این است که نظامی‌ها از بازی در بازار سیاست و اقتصاد منع شوند. به معنای دقیق کلمه، او این کار را کرده بود. او در این زمینه برای مقابله با تعرض نظامی‌ها آنچنان سخت گیری کرد، که به کشاورزان اجازه داده بود که اگر اسبی را دیدند که به مزرعه شان آسیب می‌زند، اجازه دارند آن اسب را مصادره کنند تا هزینه زیان های وارد شده را جبران کنند. کسی جرات نمی‌کرد تعرضی به کشاورز بکند.

تا بحث از امنیت حقوق مالکیت پیش می‌آید، مردم را مورد اهانت قرار می‌دهند
وی گفت: اکنون تا بحث از امنیت حقوق مالکیت پیش می‌آید، مردم را مورد اهانت قرار می‌دهند. می‌گویند مردم ایران به امنیت حقوق مالکیت احترام نمی‌گذارند! در واقع چون در کشوری که فساد بیداد می‌کند، مالکیتهای بی ضابطه و نامشروع زیاد می‌شود، مردم با قدرت تشخیصی که دارند، به مالکیتهای نامشروع احترام نمی‌گذارند و این نشان دهنده شرافتشان و بلوغ توسعه ای شان است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه یکی از کارهای عجیبی که میرزاتقی خان پیش از اصلاحات مالی و گاه همزمان با آن انجام داده بود، ممنوع کردن صادرات آنچه که مردم و تولید کننده ها به آن نیاز دارند بود، ادامه داد: مکرر نامه های اعتراضی شدید به شاه و میرزاتقی خان بابت این تصمیمش می‌آمد. پاسخهای او، هوش از سر آدم می‌برد. می‌گفت صادرات ارزش ذاتی ندارد که مردم و تولیدکننده ها را تحت فشار قرار دهیم. اکنون بیش از 50 درصد اقلام صادراتی ایران که غیرنفتی است، این حکم را دارد. 89 میلیون نفر را تنبیه می‌کنند، که چند نفر سودهای غیرعادی ببرند. هم حقوق مردم را چپاول می‌کنند و هم طلبکار هستند.

تلقی حسن ذاتی صادرات، تلقی ضدتوسعه است
رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد، با تاکید بر اینکه تلقی حسن ذاتی صادرات، تلقی ضدتوسعه است، افزود: تمام اقدامات اصلاحی که امیرکبیر برای اصلاح نظام بودجه ریزی طراحی کرد، در چارچوب جزئی از یک پیکره بزرگتر بود، که ستون فقراتش، امنیت حقوق مالکیت، پشتیبانی سیستمی از بخش های مولد، مهار فساد و مفت خوارگی و عرضه باکیفیت کالاهای عمومی است که مستندات متعددی دارد.

مومنی با بیان اینکه امیرکبیر برای اولین بار به صورت برنامه ای زیرساخت های نرم افزاری و سخت افزاری توسعه را فراهم کرد، تشویق و آموزش روستاییان برای بهره گیری از بذرهای با کیفیت و مرغوب با هدف تقویت صنایع نساجی ایران از طریق حمایت از مصرف پوشاک ایرانی و برنامه تضمین خرید را از جمله این اقدامات برشمرد و گفت: در سه دهه ای که در ایران، تعدیل ساختاری در دستور کار قرار دارد، همیشه بحران تامین مالی سرمایه در گردش مورد نیاز تولیدکننده ها، حادترین بحران است و گزارش های رسمی هم می گوید قیمت نرخ بهره ای که از آنها گرفته می شود بین 5 تا 10برابر میانگین جهانی است. این گونه می توان عظمت میرزاتقی خان را بهتر درک کرد.

این استاد دانشگاه به مرور بخش هایی از کتاب «فریدون آدمیت» که درباره امیرکبیر نوشته است پرداخت و اضافه کرد: وقتی ناصرالدین شاه تاج گذاری کرد، لوئی ناپلئون، سه دستگاه کوره ذوب فلزات به عنوان هدیه فرستاد، امیرکبیر اجازه نداد شاه راجع به آنها تصمیم بگیرد و آنها را بفروشند. به سرعت آنها را به برجسته ترین صنعتکاران کشور سپرد تا از آن استفاده کند. این دولت توسعه گرا است. وقتی سفیر روسیه، سماوری به امیرکبیر هدیه داد، او برجسته ترین سماور سازان اصفهان را خبر کرد و این داستان، یکی از غم انگیزترین تراژدی های تولید توسعه گرا در کشور است که وقتی امیرکبیر را کشتند، با آن سمارساز چه کردند! اما تا زمانی که امیرکبیر زنده بود، هم از او پشتیبانی مالی کرد و هم به او تضمین انحصار ساخت سماور داد. کسانی که می خواهند قصه توسعه ایران را بخوانند، داستان سماور ساز ماجراهای بسیار دارد.

داستان ساخت سماور نفتی در ایران چه بود؟
وی توضیح داد: تازه صد سال بعد از آن، ایران به همت میرمصطفی عالی نسب، قابلیت سماورسازی پیدا کرد! این سماورسازی هم واکنش به تحریم های زورگویانه و ناجوانمردانه نفت ایران توسط انگلیس بود. این تدبیر دکتر مصدق و مشاورانش مانند میرمصطفی عالی نسبت بود که که گفتند حالا که انگلیس خرید نفت ما را تحریم کرده است، ما تقاضای داخلی برای مصرف نفت ایجاد می کنیم تا دولت بتواند از این طریق درآمد کسب کند و دربرابر تحریم ها بایستد. دورزدن تحریم ها چه در دوره مصدق و چه در دوره امیرکبیر و چه در دوره مهندس موسوی، با اهتمام به ارتقای بنیه تولید ملی بوده است. اکنون متاسفانه کسانی به اسم دور زدن تحریم ها، قباحت قاچاق را از بین برده اند. دستگاه های رسمی، علنا اعلام می کنند نزدیک به چهار پنجم قاچاق، از مبادی رسمی صورت می گیرد، این دیگر قاچاق نیست، چیز دیگری است! چرا با هم تفریحات سالم جستجو می کنیم!

می خواهند با تحریم، ریشه تولید داخل را بخشکانند و شما پاس گل به آنها می دهید
مومنی تاکید کرد: اینکه کسانی، ادعا می کنند ما تحریم ها را دور می زنیم، باب ورود محصولات خارجی قابل تولید در ایران را به کشور باز می کنند، اسم دیگری دارد. آنها می خواهند با تحریم، ریشه تولید داخل را بخشکانند و شما پاس گل به آنها می دهید.

این اقتصاددان، با بیان اینکه در کشور ما به اسم بازارگرایی، مشکوک ترین و ضدتوسعه ای ترین آدرس ها به مسئولان کشور داده می شود، از این دیدگاه که گفته می شود آزادسازی تجاری،راه نجات ایران است، به شدت انتقاد کرد و گفت: بعد از هر تعرض نظامی توسط قدرت های بزرگ، اولین و مهمترین مطالبه، آزادسازی تجاری بوده و می گفتند باید دروازه تان را به روی کالاهای ما باز کنید. مهمترین امتیازی که در قرارداد ترکمنچای از ما مطالبه کردند این بود که سقف حقوق گمرکی تان باید 5 درصد باشد، اگر تصور می کنید در حالی که آزادسازی تجاری در حالی که صنایع تان عقب مانده اند، پس چرا با زور سرنیزه به ما تحمیل می کردند!

امیرکبیر اولین ابداع کننده موانع غیرتعرفه ای بود
وی با بیان اینکه در این شرایط، امیرکبیر اولین ابداع کننده موانع غیرتعرفه ای بود، با قیمت ارزان تر جنس وارد می شد، مردم نمی خریدند، معافیت های مالیاتی امیرکبیر و تشویق های او برای صدور کالاهای صنعتی و مولد را بسیار تعیین کننده برشمرد و خاطرنشان کرد: اما اکنون اسم میعانات گازی را صادرات غیرنفتی می‌گذاریم، ما همه چیز را به سخره گرفته ایم.

میرزاتقی خان، ورود کالاهای قابل تولید در کشور را ممنوع کرد اما اکنون غیراز این عمل می‌شود
در بعضی از سال ها، در دوره روحانی و احمدی نژاد، واردات کالاهای قابل تولید در داخل به 30 میلیارد دلار رسید
مومنی ادامه داد: میرزاتقی خان، ورود کالاهای قابل تولید در کشور را ممنوع کرده بود. اما در این سرزمین گرامی غیر از این است و به نظر کارشناسان دلسوز هم در این زمینه، هیچ اعتنایی نمی کنند. در بعضی از سال ها، در دوره روحانی و احمدی نژاد، اندازه واردات کالاهای قابل تولید در داخل به 30 میلیارد دلار رسیده است! اگر واقعا سیستم عاقله اهل خرد بود، این وضعیت را متوقف می کرد. این دو رکورد زدند، اما عزیزان دیگر، همین راه را کم و بیش ادامه می دهند.

این استاد اقتصاد، با بیان اینکه دکتر محمد نقی زاده در کتاب ژاپن و امنیت اقتصادی آن نشان داد که آثار تخریبی ضداشتغال واردات کالاهای قابل تولید در داخل، عینا مانند خام فروشی است، توضیح داد: یافته کلیدی او این بود که هر یک میلیارد دلار واردات کالاهای ساخته شده قابل تولید در کشور، تا صدهزار فرصت شغلی را در ایران از بین می برد. صادرات هر یک میلیارد دلار کالاهای اولیه قابل فراوری در ایران هم تا صد هزار فرصت شغلی را در ایران از بین می برد. احمدی نژاد آن گونه شعارهای ضدامپریالیستی می داد، اما تا این میزان به قیمت به فلاکت انداختن خانوارهای ایرانی که بچه های تحصیل کرده شان بیکار می مانند، مشکل اشتغال چه کسانی را در این عالم حل و فصل می کرد.

گزارش وضعیت بدهی ها و طلب های دولت تاکنون یک بار هم اجرا نشده است
این مناسبات را چگونه می شود حمل بر صحت کرد
مومنی با تاکید بر اینکه همه اینها پیشنهادهای سازنده به حکومت گرامی است، به تلاش های امیرکبیر برای دستیابی به جمع بندی برای توصیف وضع موجود از مالیه دولت اشاره کرد و گفت: مواد قانونی می گوید، دولت موظف است همزمان با ارائه بودجه، گزارشی از وضعیت بدهی ها و طلب هایش بدهد. از روزی که این قانون تصویب شده، تاکنون یک بار هم اجرا نشده است. وقتی دولت به آن بی اعتنایی می کند، مجلس هم زیرسبیلی رد می کند، این مناسبات را چگونه می شود حمل بر صحت کرد که گویی توافق نانوشته است که بدهی های دولت شفاف نشود. وقتی دولت نداند، حد بدهی ها و طلب هایش چیست، بزرگترین زیانکار، حیثیت و اعتبار است. این چه درکی از حیثیت دولت است که با پنهان کاری راجع به الزامات قانونی جستجو می شود!

رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد، افزود: زندگی نامه میرزا یوسف مستوفی الممالک آشتیانی که از سوی میرزا تقی خان، رئیس تیم پژوهش درباره مالیه دولت شد را دنبال کنید؛ بحث باندبازی و سفله پروری و استخدام مرید نبود. او به اهلیت حرفه ای و سلامت و پاکدستی مالی اشتهار داشت.

وی به مرور نامه هایی که میرزاتقی خان برای کنترل مالیه دولت به شاه نوشته است، گام بعدی امیرکبیر را ارائه برنامه برای مهار مفت خوارگی برشمرد و اضافه کرد: در یک قلم، فتحعلی شاه، 70 بچه از خود به جای گذاشته بود، امیرکبیر به شاه نامه نوشت که ما بابت نسبش به کسی مستمری نمی دهیم، مجوز دهید که برای آنها شغل تعیین کنم، تا بابت شغلشان مزد بگیرند.

فرمان امیرکبیر به روزنامه وقایع الاتفاقیه چه بود؟
مومنی تدوین برنامه ارتقای کیفیت آموزشی کارکنان و ذینفعان امر مالیات ستانی و بهره گیری از تجارت کشورهای موفق و نسبت آنها با شرایط ایران را از دیگر گام های میرزاتقی خان امیرکبیر عنوان کرد و گفت: مساله دیگری که در دوره مهندس موسوی به همت زنده یاد عالی نسب انجام شد، شفاف کردن رفتارهای مالی حکومت و برانگیختن نظارت های تخصصی مدنی، بود. در فرمانی که میرزا تقی خان برای انتشار روزنامه وقایع الاتفاقیه، به گردانندگان آن داد، گفت رموز موفقیت موفق ها، طرز عمل ما و ریشه های عدم موفقیت و گرفتاری های ایران را روزانه شرح دهید و من زیرمجموعه حکومت را موظف کرده ام روزانه گزارش عملکردشان را به این روزنامه بدهند تا درج شود. حال ببینید امروز ما در عصر انفجار اطلاعات چه می کنیم!

این استاد دانشگاه با بیان اینکه امیرکبیر اولویت رعایت معیشت مردم و مصالح تولیدکنندگان، اولویت مبارزه با فساد، اولویت ارتقای بنیه تولید ملی و اهتمام به ایجاد امنیت فراگیر برای تولید را در «کتابچه دستورالعمل» از شاقول های اصلاح نظام مالیه کشور دانسته بود و ادامه داد: ژستی که در مجلس با این ظاهر گرفتند که چرا حقوق کارمندان و بازنشستگان زیاد نشده و کلیات بودجه را رد کردند را ببینید! چگونه آن را اصلاح کردند، یک درصد به مالیات بر ارزش افزوده اضافه کردند، یعنی برای حمایت از یک گروه اندک، 89میلیون ایرانی را تنبیه می کنیم!

بعد از کشته شدن امیرکبیر نظام حکومتی مجددا به سمت سفله پروری رفت
وی گفت: به محض اینکه امیرکبیر کشته شد، نظام حکومتی مجددا به سمت سفله پروری و مرید و مراد بازی رفت. ناصرالدین شاه به نخست وزیر بعدی نامه نوشت که اعلام کن تا چه میزان از موجودی حساب من برای خرج کردن باقی مانده است، نخست وزیر بعدی نوشته بود شما با هیچ قیدی برای خرج کردن روبرو نیستید!

شاه زار گریه می کرد و می گفت بعد از امیر، حتی یک کار در جهت صلاح کشور پیش نرفت
مومنی اظهارداشت: بعد از آن شاهد سقوط بنیه تولیدی در کشور و فشارهای مالیاتی سنگین به تولیدکننده ها و مردم بودیم؛ آنچه که در دوره امیرکبیر برعکس بود. بازگشت به فساد و رشوه، توقف اهتمام به زیرساخت های مادی تولید، سقوط تجارت خارجی ایران، طفره روی از مسئولیت های حاکمیتی ایران شروع شد و تا مرز واگذاری و فروش حیاتی ترین نوامیس اقتصادی ایران به خارجی ها تداوم پیدا کرد. گسترش و تعمیق، نفوذ بی سابقه روس و انگلیس در ایران بعد از امیرکبیر از دیگر مسائلی بود که بعد از او ایجاد شد. ناله ها و زاری های ناصرالدین شاه پس از شهادت امیرکبیر تماشایی بود که دائم سرکوفت امیرکبیر را به نخست وزیرهای پس از او می زد. زار گریه می کرد و می گفت بعد از امیر، حتی یک کار در جهت صلاح کشور پیش نرفت.جماران

انتهای پیام/*

فرشاد مومنی: اگر روی به توسعه کنیم، می‌توان بر همه دشواری ها غلبه کرد

نسبیت گرایی فرهنگی

ایدئولوژی سیاسی چیست؟

قهقرا و پیشرفت؛ یک گزارش مستند

مجید رضائیان: محدوديت‌های رسانه‌ای برداشته نشود راه‌ حل معقول و منطقی برای سيستم نخواهد بود