توکیو اگر چه در اثر بمبارانهای جنگ جهانی دوم تقریبا با خاک یکسان شده بود، اما پس از جنگ بهسرعت بازسازی شد و اکنون با برنامه ریزی مسئولان شهرداری، طبیعت سرسبز بر بام این اَبَرشهر ۱۴ میلیون نفری خودنمایی می کند.
توکیو اکنون شهری است پرجنبوجوش با طرّاحی آیندهگرا، اما طبیعت هم در پایتخت ژاپن حضور پررنگی دارد. نگاهی به برنامهٔ تحول توکیو و فضاهای سبز پایتخت ژاپن، خالی از لطف نیست.
توکیو که بر اثر بمبارانهای جنگ جهانی دوم تقریبا با خاک یکسان شده بود، پس از جنگ بهسرعت بازسازی شد و امروز ۱۴ میلیون نفر در این اَبَرشهر پرتراکم زندگی میکنند.
گرچه روی هر وجب از زمین این شهر ساختوساز شده، مسئولان شهرداری، با وجود کمبود فضا، از سالها پیش مشوّق آوردن طبیعت به شهر بودهاند. نمونهاش یک باغ روی بام است که با حدود هزار درخت، چند زمین بازی، جالیز میوه و یک باغ ژاپنی، روی تقاطع دو بزرگراه ایجاد شده.
این واحهٔ شهری ۳۵ متر از سطح خیابان ارتفاع دارد. مقصود از ایجاد فضاهای سبز در توکیو احیای زیستبوم شهری و نیز ایجاد تفرّجگاههایی است که شهروندان در آنها استراحت کنند. همین فضاها هنگام بروز بلاهای طبیعی به پناهگاه بدل میشوند.
کازوهیکو آیوآما، مسئول هماهنگی برنامهٔ فضای سبز توکیو میگوید: «فضای سبزِ کلّ کلانشهر توکیو و حومه به ۵۲ درصد میرسد. اما ز فضای سبز مناطق ۲۳گانهٔ خود شهر ۲۴ درصد است. ما مدتهاست در حال ایجاد پارک و فضای سبز در فاصلهٔ بین ساختمانهاییم و برنامههای متعددی را برای بیشتر کردن این فضاها به اجرا در آوردهایم.»
ساکنان توکیوی قدیم نیز که ادو نامیده میشد به باغ علاقهٔ زیادی داشتند. هاما ریکویو نام یکی از قدیمیترین باغهای سلطنتی توکیو است که در نزدیکی خلیج این شهر واقع شده است.
باغ هاما ریکویو بیش از ۳۶۰ سال پیش ساخته شده و در آن زمان اقامتگاه جانبی و قصر ییلاقی شوگانهای توکوگاوا بوده است. کاخ اصلی حاکمان این سلسله، بعدها به قصر امپراطوران ژاپن در توکیو تبدیل شد و این باغ در سال ۱۹۴۶ در اختیار فرمانداری کلانشهر توکیو قرار گرفت.
باغهای توکیو در جنگ جهانی دوم بهشدت آسیب دیدند. یک چایخانهٔ ساخته شده در سال ۱۷۰۷، در جنگ بهکلی سوخت و در دههٔ ۱۹۸۰ از نو ساخته شد. حاکمان و اشراف برای تفریح و ماهیگیری به این مجموعه باغها میآمدهاند. امروز همه میتوانند از این باغ و ۲۵ هکتار فضای سبز، مسیرهای راهپیمایی و بناهای آن دیدن کنند.
باغهای هاماریکو ازآنرو منحصربهفرد است که برکههای درونش تنها چشمههای آب دریا در داخل توکیو هستند و ماهیها و پرندگان خاصی را مجذوب خود میکنند.سک ژیا هو، راهنمای گردشگری میگوید: «اینجا ماهیهایی داریم نظیر پورجی سیاه، مولِت خاکستری، و سفرهماهیهای سرخ. دو شکارگاه اُردک هم اینجا داریم که در ژاپن خیلی نادرند، در کل کشور پنج شکارگاه اینچنینی بیشتر موجود نیست.»
توکیو که در تاریخ و سنت ریشه دارد، همواره بدون فراموش کردن گذشته، و با نگاه به آینده، خود را بازسازی میکند. منطقهٔ جذاب دایکا نیاما در حاشیهٔ توکیو، در شهرک شیبویا واقع شده است. این تفریحگاه و فضای عمومی روی مسیر خط آهن قدیمی توکیو بنا شده است.
توموتسونا ساساکی، مدیر اجرایی پروژه میگوید: «ما در طراحی این پروژه، میخواستیم جایی بسازیم که همه بتوانند چهارفصل سال هروقت که بخواهند برای استراحت به آنجا بیایند. مهمترین هدفمان این بود که این فضا را با این منطقه تطبیق بدهیم تا حس محلّی بودن در آن باشد. بنابراین از ریلهای قدیمی که در محل بود استفاده کردیم تا نوعی مسیر راپیپمایی بسازیم.»
طراحان میخواستند قدمگاهی بسازند که نهتنها محلیها که گردشگران هم به آن بیایند. اینجا مملو از فروشگاه و کافه و رستوران است و در فضاهای سبزش که بهدقت طراحی شده، نیمکت و صندلیهای زیادی هست که به همه فرصت دیدار و گفتگو میدهد. زندگی شهری پرفشار است و فضاهای سبزی نظیر این، در همهمهٔ شهر شلوغ، واحه و منظرهای دلنشین ایجاد میکنند.