حرکت مطمئن نفتکشها و مبادله تجاری ایران و ونزوئلا در بیخ گوش آمریکا یکی از ثمرات اقتدار موشکی است.
انتشار خبر صادرات بنزین ایران به ونزوئلا آنهم بهصورت علنی و بیاعتنا به تحریمهای آمریکا حاوی نکات مهمی است که به برخی از آنها اشاره میشود:
1- خبر حرکت پنج نفتکش حامل بنزین صادراتی ایران به مقصد ونزوئلا ابتدا توسط رسانههای غربی (رویترز انگلیسی و بلومبرگ آمریکایی) منتشر شد و همین جریان رسانهای هم تلاش وسیعی کرد تا حرکت چند ناو جنگی آمریکا برای مقابله با این نفتکشها را بازتاب گستردهای دهد و به نوعی در یک هیاهوی رسانهای، ایران و ونزوئلا را از ادامه این مسیر باز دارند. البته واقعیت این است که
اولا چون هر دو کشور ایران و ونزوئلا از سوی آمریکا تحریم هستند، بنابراین آمریکا قادر نیست هیچ کار دیگری غیر از همان تحریمهای اعمال شده قبلی را انجام دهد، ثانیا اگر آمریکا بخواهد مانع تردد این کشتیها شود قوانین کشتیرانی در آبهای آزاد را نقض کرده که طبیعتا خودش زیر سؤال میرود و حتی میتواند پاسخ متقابلی از سوی ایران دریافت کند نظیر آنچه در قضیه توقیف کشتی انگلیسیها در خلیجفارس پیش آمد.
بنابراین به نظر میرسد هیاهوی رسانهای بیشتر با هدف ترساندن ایران و ونزوئلا از ادامه این همکاری تجاری صورت گرفته است.
2- حرکت نفتکشهای فوق با پرچم جمهوری اسلامی ایران و با جیپیاس روشن، حاوی این پیام مهم است که ایران هرگز قصد مخفیکاری نداشته و هراسی هم از اقدامات ایذایی آمریکاییها ندارد زیرا اقدام خلاف قانونی صورت نداده و مثل تمامی کشورهای جهان میتواند مبادله اقتصادی با هر کشور دلخواهش را داشته باشد، البته این جرات و جسارت را مدیون تفکر مقاومت و ایستادگی بر آرمانهای امام و رهبری است.
خداوند بر درجات امام راحل بیفزاید که وقتی در دهه 60 ماجرای حمله آمریکاییها به ایران مطرح شد آن عزیز سفرکرده فرمودند «ما آمریکاییها را در این امور له میکنیم چتربازهایشان را بین هوا میزنیم» و یا وقتی چند سال پیش ملوانان متجاوز آمریکایی به دست غیور مردان سپاه بازداشت شدند رهبر معظم انقلاب این اقدام نیروی دریایی سپاه پاسداران را شجاعانه و همراه با ایمان خواندند و خطاب به آنها خاطرنشان کردند: «کار شما بسیار عالی، جالب و بهنگام بود». و یا وقتی پنج ماه پیش موشکهای سپاه پاسداران در واکنش به جنایت آمریکاییها در به شهادت رساندن حاج قاسم سلیمانی، پایگاه نظامیشان را در عینالاسد شخم زدند. رهبری از این اقدام شجاعانه به عنوان یک سیلی یاد کردند.
اتفاقا آمریکاییها در آن حادثه هم برخلافگندهگوییهایشان هیچ کاری نتوانستند انجام دهند و نشان دادند فقط زبان زور میفهمند. حالا در موضوع نفتکشها هم به نظر میرسد ایران به پشتوانه همان راهبرد مقاومت در حال شکستن علنی تحریمهای آمریکاست.
در همین رابطه سید محمد علی خطیبی نماینده پیشین ایران در اوپک در گفتوگویی تاکید کرد «ایران به اعتبار قدرت راهبردی موشکی خود در حال شکستن علنی تحریمهای آمریکاست و این توانایی استراتژیک تضمینکننده فعالیتهای اقتصادی ایران در شرایط تحریم خواهد بود»
به عبارتی این اظهارات نشان میدهد ادعای غربگراهایی که روزگاری آزمایش موشکی سپاه را مانع گشایش اقتصادی میدانستند چقدر واهی و غلط بوده و اتفاقا حرکت مطمئن نفتکشها و مبادله تجاری ایران و ونزوئلا در بیخ گوش آمریکا یکی از ثمرات همان اقتدار موشکی است.
3- در میان بحثهای مطرح درباره نفتکشها، یک موضوع که از نظرها پنهان مانده اینکه ایران هماکنون و در اوج تحریمها در حال صادرات بنزین است، البته این اقدام هم به مدد همان تفکر خودباوری و تکیه بر استعدادهای درونی کشور در حال انجام است.
تکمیل پالایشگاه ستاره خلیجفارس به همت متخصصان داخلی قرارگاه سازندگی سپاه و یا افزایش ظرفیت پالایشی در دولتهای نهم و دهم از جمله همین اقدامات است که متاسفانه در دولت فعلی بهشدت به حاشیه رفت و حتی آقای بیژن زنگنه وزیر نفت بارها با پالایشگاهسازی مخالفت کرد و آدرس غلط افزایش خام فروشی نفت را به مسئولان داد.
متاسفانه اصرار به خامفروشی نفت و عدم توسعه صنایع پالایشی یکی از سیاستهای کلان در طول دورههای مختلف بوده، سیاستی که نفت را به نقطه ضعف اساسی و پاشنه آشیل کشور تبدیل کرده است؛ بهگونهای که هر زمان دشمن اراده کرده توانسته با اعمال تحریمهای نفتی مانع صادرات نفت کشور شود و بدین صورت اقتصاد ایران را در تنگنا قرار داده است.
البته کارشناسان معتقدند که بیتوجهی به پالایشگاهسازی ناشی از تفکرات حاکم بر وزارت نفت در دورههای مختلف بوده است و بیژن زنگنه، وزیر نفت فعلی آن را نمایندگی میکند. حاصل این نگاه هم، آن بوده که در طول چهار دوره ریاست زنگنه در وزارت نفت هیچ پروژه پالایشی کلید نخورده است.
در حالی که الان و با شدت گرفتن تحریمهای نفتی مشخص شده که راهبرد تکیه بر خامفروشی نفت چقدر اشتباه بوده و شاید از همین روست که این روزها خبری از مسئولان وزارت نفت و استدلالهای پیشین آنها در دفاع از «خامفروشی حداکثری» و «فتح بازارهای نفت خام» نیست.
کاش، مسئولان دولتهای مختلف به توصیه اکید رهبر انقلاب در بیش از دو دهه قبل مبنی بر فاصلهگیری از خام فروشی عمل میکردند تا امروز با مشکلات کمبود منابع درآمدی و کسری بودجهای که تا 150هزار میلیارد تومان برآورده شده مواجه نباشیم.
به هر حال اکنون و در اوج تحریمها، کشور میتواند به مدد ظرفیت چشمگیر پالایشی اقدام به صادرات سوخت به اقصی نقاط دنیا کند، این در حالی است که ما در مقطعی واردکننده بنزین بودیم و خوشبختانه در حال حاضر به صادرکننده این فرآورده نفتی تبدیل شدهایم.
4- یکی دیگر از دستاوردهای فعلی تجارت با ونزوئلا آن است که این کشور در برابر بنزین، طلا به ایران میدهد؛ طلا همان فلز ارزشمندی که آمریکا دسترسی به آن را برای ایران مشمول تحریم کرده بود، اما اکنون دستمزد صادرات سوخت ایران همان
طلای با ارزش است که میتواند در درازمدت نتایج مفیدی در تعاملات تجاری کشور داشته باشد. رئیسدفتر مطالعات انرژی وین در این باره معتقد است «بازخورد نتایج معامله با طلا را نمیتوان در یک فرایند کوتاهمدت و موردی، ارزیابی کرد.
این رویه را باید در یک فرایند بلندمدت و در چند مرحله مورد مطالعه قرار داد. این امر به خصوص از این بابت اهمیت دارد که امروز، قیمت بینالمللی طلا در بالاترین سطح خود در تاریخ قرار دارد و از سوی دیگر قیمت جهانی نفت و به تبع آن فرآوردههای نفتی در پایینترین سطح در طول دهههای اخیر است».
5- یکی دیگر از برکات تعامل تجاری اخیر ایران و ونزوئلا این است که مسئولان کشور باید ظرفیتهای جدیدی را برای افزایش صادرات پیدا کنند و نباید دایره مبادلات تجاری را صرفا به چند کشور اروپایی محدود کنند که تازه آنها هم برخلاف تمام قول و قرارهایشان در برجام و غیره بلافاصله زیر میز میزنند و همه وعدههایشان را به طرفهالعینی به فراموشی میسپارند.
علاوه بر 15 همسایه ایران که بازار چند صد میلیونی را برای ایران فراهم ساخته است بسیاری از نقاط دنیا از جمله قاره آفریقا ظرفیت بسیار مناسبی برای تعاملات با ما دارند. متاسفانه با وجودی که این قاره با 54کشور دومین قاره وسیع و پرجمعیت (1/3 میلیارد نفر) جهان محسوب میشود ولی سهم ایران در تجارت با این قاره بسیار ناچیز بوده و در بهترین شرایط حدود یک میلیارد دلار بوده در حالی که ظرفیتهای زیادی برای صادرات به آفریقا، هم در زمینه کالا و هم در حوزه خدمات فنی و مهندسی وجود دارد که تاکنون از چشم صادرکنندگان دور مانده است.