شهادت طریقی است که حیات دین و به تبع آن موجودیت و آینده جامعه اسلامی را بیمه میکند و چشم طمع و فکر تعرض قدرتهای بیگانه و توسعهطلب را از جوامع اسلامی دور میسازد.
شهدا و ایثارگران و مدافعان وطن، یکی از ارکان اصلی میراث معنوی و فرهنگی ملت را تشکیل میدهند و از اینرو همیشه در میان ملت غیور ما و در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران دارای جایگاهی والا و منزلت بیبدیلی هستند که نمیتوان با قلم و بیان این جایگاه والا را توصیف نمود. چنانکه امام راحل فرمودند: «شهادت در راه خداوند چیزی نیست که بتوان آن را با سنجشهای بشری و انگیزههای عادی ارزیابی کرد و شهید در راه حق و هدف الهی را نتوان با دیدگاه انسانی به مقام الهی و والای آن پی برد.»(1)
اگر هویت ملی یک کشور را به بنا و عمارت تشبیه کنیم، ارزشهای معنوی در واقع مصالح این بنا را تشکیل میدهد. اینکه یک ملت در نگاه افکار عمومی جهان به صفت مقتدر بودن یا شکستناپذیری شناخته میشود یا مردمان آن بهعنوان افرادی مبارز و دلیر به حساب میآیند ریشه در همین ارزشهای معنوی و فرهنگی و ایثار و جانفشانی شهدا و ایثارگران دارد.
از همینروست که گفته میشود پدیده انقلاب اسلامی و دفاع مقدس هویت نوین ملت ایران را شکل داده است، چرا که در هر دو واقعه ارزش مشترکی بهنام نجات کشور و آزادی ملت، آحاد شهروندان ایرانی را زیر پرچم واحد متحد ساخت.
در تاریخ معاصر ایران اسلامی، جنگ هشت ساله چنین میراث ارزشمندی را برجای گذاشت. نسلی در دامن دفاع مقدس پرورش یافت که زیباترین صحنهها را در دفاع از ارزشهای اسلامی و انقلابی و در جانفشانی برای نجات میهن و امنیت مردم خلق کردند.
آنها که از چشمه معرفت شیعه و اندیشههای امام(ره) و حماسههای تاریخ ایران الهام گرفته بودند، با گذشتن از جان خویش به ایران و نظام اسلامی، اعتبار و قوام بخشیدند.
ما نباید بگذاریم که گذشت زمان باعث نشستن غبار فراموشی بر چهره این ارزشهای حیاتبخش شود، لذا بحث حفظ و انتقال این ارزشها به نسلهای آینده یک مطالبه تاریخی و مردمی و اقدامی بس ارزشمند و ضروری است.
چنانکه رهبر معظم انقلاب فرمودند: «گاهی رنج و زحمت زنده نگهداشتن خون شهید از خود شهادت کمتر نیست.»(2) از اینرو روز 22 اسفندماه در سال 1383 توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی بهعنوان «روز بزرگداشت شهدا» نامگذاری شده است.
این موضوع بیانگر ضرورت و اهمیت زنده نگهداشتن یاد، نام و رشادتهای این اسوههای ایمان و ایثار در تاریخ کشور ایران است که لازم است در این زمینه با مشارکت همه بخشها و دستگاهها و ملت شریف ایران همواره یاد شهدا و رشادتهای آنان و همه ایثارگران زنده و جاودان بماند.
جنگ تحمیلی صحنهای بود که همه اقشار و اقوام ایرانی صرفنظر از نژاد و مذهب خویش در آن مشارکت کردند. از میان اهل سنت، ارامنه، آشوریها و زرتشتیها، جوانان داوطلبی در این میدام گام نهادند و برای حفظ سرزمین و ملت از فتنه اشغالگران جان خویش را نثار کردند.
از همینروست که میگوییم شهدا و ایثارگران محور اتحاد و انسجام ملی هستند. نکته کلیدی این است که مجاهدان فیسبیلالله برای حفظ و پاسداشت ارزشها و آرمانها، عقیده و حقیقت، میجنگند و بههمین سبب بالاترین کاربرد فرهنگ شهادت، حفظ دین و حقایق در برابر هجوم کفر و شرک و نفاق در جامعه اسلامی است.
شهادت حرکتی برای اهتزاز پرچم عقیده و توحید و دفاع از مرزهای شرف و انسانیت است. اگر مقام مجاهد و شهید این اندازه والا دیده شده به این دلیل است که او به عالیترین درجه از آگاهی و بینش درباره پاسداشت حقیقت و دین و ضرورت حفظ حیات جامعه رسیده است.
شهید در بزنگاه تقابل حق و باطل، مواجهه جبهه ظلم و مظلومان و زورمداران و محرومان، به میدان میآید و با بصیرتی که الهام گرفته از فطرت روشن خویش و آموزههای توحید است برای دفع ظلم و زور جانفشانی میکند.
از اینرو امام سجاد(ع) به نقل از رسول گرامی اسلام(ص) میفرمایند: «هیچ قطرهای نزد خداوند دوستداشتنیتر از قطره خونی که در راه خدا ریخته میشود، نیست.»
ذهن و ضمیر یک مجاهد شهید سرشار از شور حقطلبی و نفرت از ظالمان و زورمداران است. به همین دلیل و در مبارزه با جبهه باطل سر از پا نمیشناسد و حرکت پر از حماسهاش به سرمشقی برای انسانهای حقطلب تبدیل میشود. برای مجاهد فیسبیلالله زیباترین لحظه، زمانی است که مرگ شرافتمندانه در راه حق، آزادگی و حقیقت را در آغوش میگیرد.
حضرت علی(ع) در حدیثی میفرمایند: «از خداوند جایگاه شهیدان و زندگی با سعادتمندان و همراهی با پیامبران را طلب میکنم» که این بیانگر زیبایی شهادت و اوج معرفت انسانی است که برای رسیدن به معبود خویش و پیادهسازی ارزشهای والای الهی شهادت را طلب مینماید. به بیان پیشوایان دین، باب شهادت برکات بیشماری را برای جامعه اسلامی میگشاید.
در سایه ازخودگذشتگی مجاهدان جامعه اسلامی نه تنها ارزشهای معنوی حفظ میگردد، بلکه جامعه از انزوا و رعب و ترس خارج میشود. بنابراین تضمین امنیت و احیای قدرت و برتری مسلمانان یک چشمه از این دستاوردها است. دستاورد بزرگتر آن، اعتلای اسلام و روشن شدن چهره تابناک حقیقت و تیرگی دنیای ظلم و کفر است.
شهادت طریقی است که حیات دین و به تبع آن موجودیت و آینده جامعه اسلامی را بیمه میکند و چشم طمع و فکر تعرض قدرتهای بیگانه و توسعهطلب را از جوامع اسلامی دور میسازد.
راهی که آنها پیش میگیرند، به نصرت و فتح ختم میشود. مصداق وعده روشن الهی که: «ان ینصرکمالله فلا غالب لکم؛ اگر خدا یاریتان کرد، دیگر کسی بر شما غلبه نمیکند.» دیگر اولیای دین نیز به تأسی از سخن باریتعالی حیات و ماندگاری دین در برابر موج فتنهها را مدیون مجاهدان رشید دیدهاند.
در نگاه همه آنها خون شهید تداومبخش حیات ارزشهای مقدس است و نهال انسانیت و شرف و آزادی در پرتو جانفشانی آنها جان میگیرند.
امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب کوشیدند چنین قرائتی از تفکر شهادتطلبی را در جامعه اسلامی احیا کنند. آنها ماندگاری نهضت و نظام و جامعه اسلامی را در پرتو فرهنگ شهادتطلبی و ایثارگری نگریستهاند.
پی نوشت:
1- صحیفه امام خمینی(ره) جلد 18 ص 74
2- بیانات در دیدار جمعی از خانواده های شهدا، 17/2/1376