ستاره‌هایی بر زمین و آسمان کویر

هفته گذشته در پویش #هرهفته_الف_ب_ایران میهمان دو استان کویری یزد و کرمان بودیم. شما باید در کویر زندگی کنید تا غنای آن را دریابید. عموم مردمی که تجربه زیستن در کویر ندارند، اغلب نگاه‌شان به کویر سرشار از تنوع، غنا و زایندگی کویر نیست.

کویر بیابان دارد، اما نه همه کویر بیابان است و نه بیابان مساوی جغرافیای کم‌ارزش است. کویر کم‌آب است اما انسان زیسته در کویر سرمنشأ خلاقیت در حفظ و نگهداری آب است. کویر جنگل‌های انبوه ندارد اما تنوع زیستی در آن موج می‌زند.

کرمان و یزد استان‌هایی کویری‌اند، اما مملو از شور زندگی، آرزوی توسعه، گذشته‌ای مشحون از خلاقیت سازگاری با کم‌آبی و انبانی از دارایی‌های ارزشمند انسانی، تاریخی، فرهنگی و طبیعی‌اند که به‌کار ساختن کیفیت زندگی ایرانیان امروز و آینده توسعه در این سرزمین می‌آیند.

کویر فقط شب‌های پرستاره ندارد، ستاره‌ فرصت‌های توسعه بر زمین آن نیز درخشان هستند. کویر حاوی دو پیام مهم برای تمدن ایرانی است که اگر جدی گرفته نشود عواقب ناخوشایندی خواهد داشت.

اول، وجود قنات در دل کویر حاوی این پیام است که خشکی این سرزمین، حادث و محصول چند دهه اخیر نیست، مداوم و از ابتدای تاریخ این سرزمین است.

دوم، ایرانیان با تکیه بر منابع انسانی سرشار خود قادرند با این کم‌آبی سازگار شوند؛ سازگاری تاریخی‌ای که جلوه بازمانده آن را می‌توان در این واقعیت یافت که استان یزد از نظر شاخص خوش‌مصرفی در آب شرب و بهداشت، اولین استان کشور است.

انسان ایرانی قادر است از طریق مهم‌ترین و ارزشمندترین منبع تجدیدپذیر یعنی نیروی انسانی، خلاقیتی عظیم برای سازگاری با کم‌آبی، تداوم بخشیدن به سرمایه‌گذاری و تأمین آب پایدار و انگیزه کافی برای حیات متمدنانه در این سرزمین خلق کند.

ایستگاه کویر پویش #هرهفته_الف_ب_ایران در معیت ریاست محترم جمهوری در استان‌های کویری یزد و کرمان، نویدبخش بروز ظرفیت‌های چنین سخت کوشی و خلاقیتی بود. طرحی که در یزد افتتاح شد، چیزی از جنس منطق اقلیم کویر، سازگاری با کم‌آبی و توسعه پایدار بود.

نیروگاه 10 مگاواتی خورشیدی در روستای ترک‌آباد اردکان که با 50 میلیارد تومان احداث شده است، می‌تواند برق 1651 خانوار را فراهم کند.

این دستاورد در مقابل ظرفیت توسعه انرژی خورشیدی در ایران و قابلیت‌های کویر برای آنکه مزرعه‌های انرژی خورشیدی بر زمین آن مثل ستاره‌های متعدد بدرخشند، زیاد نیست اما گام کوچکی است که با سامان یافتن اقتصاد برق، امید به آینده آن بیشتر خواهد شد.

نیروگاه افتتاح‌شده زمینه اشتغال 25 نفر به‌صورت مستقیم و 50 نفر غیرمستقیم را فراهم کرده است و همه شاغلین نیز بومی هستند. این نمودی از ظرفیت‌های اشتغال در صنعت انرژی‌های تجدیدپذیر است.

شرکت سازنده نیروگاه همه خدمات مشاوره، طراحی، تأمین تجهیزات، اجرا و نگهداری سیستم‌های خورشیدی را با به‌کارگیری توان داخلی انجام داده است و از این جهت نیروگاه به منزله نوعی انتقال فناوری نیز به حساب می‌آید.

این نیروگاه 10 مگاواتی معادل 1.69 میلیون مترمکعب گاز طبیعی صرفه‌جویی سوخت دارد، از انتشار 4114 تن گاز گلخانه‌ای در سال جلوگیری می‌کند و نسبت به نیروگاه حرارتی معادل، 1312 مترمکعب آب در سال صرفه‌جویی می‌کند.

پویش #هرهفته_الف_ب_ایران در یزد شاهد یکی از زیباترین جلوه‌های شادی مردمی برای آغاز یک پروژه نیز بود. طرح آبرسانی به 266 روستای شهرستان تفت با 120 هزار نفر جمعیت با اعتبار 355 میلیارد تومان از طریق تأمین مالی داخلی بخش خصوصی، آغاز شد.

زیباترین جلوه این رویداد مشارکت خانواده‌هایی از روستائیان تحت پوشش این طرح در مراسم افتتاح بود. کودکان برای این طرح نقاشی کشیدند و به چه زیبایی آرزوهای خود برای آب، زندگی و توسعه را ترسیم کردند. ساعاتی را بین ایشان بودیم و نقاشی‌هایشان هم جمع شد تا در فرصتی مناسب به نمایش گذاشته شود.

آنها همان کودکانی هستند که در سایه سهم عادلانه‌شان از آب و انرژی، توسعه را بر بوم این سرزمین مجسم خواهند ساخت. این پرشورترین مراسم کلنگ‌زنی یک طرح بود که در این ایام تجربه کرده بودم.

پروژه‌هایی که در یزد افتتاح شد علاوه بر نیروگاه خورشیدی، آبرسانی به دو روستا، سیستم بازچرخانی پساب خاکستری در یزد، افزایش توان 35 مگاواتی نیروگاه چادرملو و توسعه پست‌های 63، 230 و 400 کیلوولت را شامل می‌شد که جمعاً قریب به 117 میلیارد تومان در آنها سرمایه‌گذاری شده است.

سیستم بازچرخانی پساب خاکستری در یزد نیز اگرچه از نظر مقیاس تصفیه و بازچرخانی کوچک است، اما نقطه آغازی برای گام نهادن در مسیری طولانی است. همه راه‌های طولانی با گام‌های کوچک طی می‌شوند. ایستگاه کرمان در پویش #هرهفته_الف_ب_ایران هم جلوه‌های زیادی برای امیدواری داشت.

مدول دوم تصفیه‌خانه فاضلاب کرمان که با ارزش 20 میلیارد تومان ساخته شده و جمعیت 120 هزار نفر را تحت پوشش دارد، نیروگاه خورشیدی 10 مگاواتی، نیروگاه خورشیدی 4 مگاواتی قلعه گنج، بخش بخار نیروگاه سیکل ترکیبی سیرجان و پست‌های متعدد برق از مواردی بود که در استان کرمان افتتاح شد.

ارزش این پروژه‌ها به 1800 میلیارد تومان می‌رسد. شش طرح دیگر در زمینه تکمیل سیستم فاضلاب کرمان و توسعه پست‌های برق در این استان نیز به ارزش 1867 میلیارد تومان گلنک‌زنی شدند.

سطح تحت پوشش شبکه فاضلاب در کرمان پایین‌تر از متوسط کشور است، اما کلنگ‌زنی طرحی با اعتبار 1400 میلیارد تومان برای توسعه تصفیه‌خانه فاضلاب در مرکز این استان، آن را به سطح میانگین بالاتری ارتقا می‌دهد.

افتتاح نیروگاه 4 مگاواتی خورشیدی در قلعه‌‌گنج استان کرمان که از کم‌توسعه‌یافته‌ترین نقاط استان است، وجه مهمی از ترکیب ظرفیت‌های محیطی، اقتصاد اجتماعی و حفاظت از محیط‌زیست را در خود داشت.

ما عمیقاً بر این باوریم که با بهبود وضعیت اقتصاد انرژی برق، می‌توان ظرفیت تابش آفتاب ایران را در خدمت توسعه مناطق کویری قرار داد و نیروگاه قلعه‌گنج گام مهمی در این مسیر است.

نیروگاه‌های خورشیدی، طرح‌های تصفیه فاضلاب و بازچرخانی آب و توسعه پست‌های برق در دو استان یزد و کرمان، همگی در راستای تقویت ظرفیت‌های توسعه‌ای این دو استان هستند و در همان حال از ظرفیت سازگاری با کم‌آبی برخوردارند.

فاصله زیادی تا جایی باقیست که کویرهای ایران به مزارع بزرگ انرژی خورشیدی و مرکز تأمین انرژی منطقه تبدیل شوند و نقشی بی‌بدیل در توسعه اقتصادی، امنیت و ارتقای کیفیت محیط‌زیستی ایفا کنند؛ تا جایی که کویرهای ایران میزبان راه ابریشم انرژی برق باشند.

راه‌مان طولانی است تا جایی که منطق و عقلانیت سازگاری با کم‌آبی را بار دیگر از اقلیم کویرهای ایران بیاموزیم و میراث خرد از دست‌رفته را بازیابیم. نیروگاه‌های خورشیدی، سیستم‌های تصفیه فاضلاب و بازچرخانی آب، کشت گلخانه‌ای بدون برداشت اضافه از منابع آبی و تأمین برق پایدار برای توسعه کم‌آب‌بر مبتنی بر الزامات جغرافیایی و اقلیمی استان‌های کویری، انتخاب صحیح و ناگزیری است که اگر محقق شود، زمین کویر نیز همچون آسمانش، پر از ستاره‌های توسعه خواهد شد.

*وزیر نیرو

انتهای پیام/*

ستاره‌هایی بر زمین و آسمان کویر

نسبیت گرایی فرهنگی

ایدئولوژی سیاسی چیست؟

قهقرا و پیشرفت؛ یک گزارش مستند

مجید رضائیان: محدوديت‌های رسانه‌ای برداشته نشود راه‌ حل معقول و منطقی برای سيستم نخواهد بود