گام‌های امید بخش تهران و ریاض

دور جدید روابط دیپلماتیک تهران و ریاض که از اسفند ماه ۱۴۰۱ با توافق پکن آغاز شده بسرعت در حال تبدیل به تجربه جدیدی از روابط دو قدرت منطقه غرب آسیاست.

برقراری روابط کامل دیپلماتیک‌ همچنین تعیین و اعزام سفرای دو کشور در فاصله کوتاهی از توافق پکن نشان از اراده جدی دوکشور برای بستن صفحات گذشته و ورود به فصل جدید داشت.

کیفیت روابط جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی همواره یک عامل تعیین کننده در شکل‌گیری مختصات سیاسی و امنیتی منطقه غرب آسیا بوده و لذا از همان هفته‌های آغازین دور جدید روابط، شاهد آثار آن بر سایر پرونده‌های منطقه از جمله سوریه، یمن و بحرین بودیم و این تأثیر همچنان ادامه دارد.

دو کشور در مورد جنگ غزه و نسل کشی فلسطینی‌ها توسط رژیم صهیونیستی و تجاوز به لبنان نیز مواضع نزدیکی دارند که باعث شده شاهد برگزاری نشست‌های سازمان همکاری اسلامی در سطوح وزرای خارجه و سران کشورها باشیم.

فضای همدلی و همکاری بین ایران و عربستان در ارتقای جایگاه سازمان همکاری اسلامی و همبستگی کشورهای اسلامی و تأثیر‌گذاری سازمان در سطح بین‌المللی نقش غیر قابل انکاری دارد.

اظهارات امیر محمد سلمان، ولیعهد سعودی در اجلاس هفته گذشته سازمان همکاری اسلامی و اتحادیه عرب در ریاض متضمن محکوم کردن اقدام رژیم صهیونیستی در نقض حاکمیت ایران و لبنان و درخواست پرهیز از تجاوز به حریم کشورمان، کلید واژه اجلاس مذکور بود.

پیرو این اظهارات کم سابقه یک رویداد کم سابقه دیگر را نیز در هفته گذشته شاهد بودیم؛ ارتشبد فیاض بن حامد الرویلی، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح عربستان با حضور در ستاد کل نیروهای مسلح کشورمان با سرلشکر باقری همتای ایرانی دیدار و رایزنی کرد.

اخبار مربوط به توافق دو کشور برای انجام مانورهای مشترک در دریا برای بسیاری از ناظران که نسبت به جدی بودن اراده دو کشور برای عبور از رقابت‌ها واختلافات سنتی تردید داشتند، غافلگیر کننده بود.

امنیت کشتیرانی درخلیج فارس، دریای عمان و دریای سرخ با همکاری ایران و عربستان به سطح جدیدی ارتقا خواهد یافت. کاری که قدرت‌های بزرگ با حضور خود به بهانه آن برای قرن‌ها و با هزینه تراشی برای کشورهای منطقه از عهده آن برنیامدند با همکاری و توافق جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی با هزینه بسیار کمتر و اطمینان بیشتر قابل تحقق است.

اظهارات قابل توجه ولیعهد عربستان در محکوم کردن اقدامات رژیم صهیونیستی علیه کشورمان و سفر رئیس ستاد نیروهای مسلح آن کشور به تهران در شرایط جاری منطقه که از یک‌سو تجاوز اسرائیل به غزه و لبنان ادامه دارد و از سوی دیگر با انتخاب مجدد دونالد ترامپ به ریاست جمهوری امریکا، جهان سیاست‌های دولت آتی امریکا را درخصوص تحولات منطقه غرب آسیا رصد می‌کند، حائز اهمیت و واجد پیام‌های مهمی است. بسیار آشکار است که رهبران عربستان و سایر کشورهای منطقه از دونالد ترامپ توقع دارند روش و سیاست متفاوتی را در قیاس با دور اول ریاست‌جمهوری خود که منجر به اختلاف افکنی بی‌حاصل بین کشورهای منطقه شد، در پیش بگیرد. شاید به خاطر همین توقعات در منطقه و شرایط جدید است که ترامپ نیز این بار با شعارهای متفاوتی درمورد مسائل غرب آسیا سخن می‌گوید.

جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی برای پایدار کردن دستاوردهای خود در فصل جدید روابط، نیازمند برداشتن چند گام ضروری هستند:

- سبد روابط ایران و عربستان نباید خالی باشد، روابط صرف سیاسی شکننده است. دو کشور در کنار تماس‌ها و همکاری‌های سیاسی و امنیتی باید در زمینه‌های اقتصادی از جمله انرژی، تجارت، حمل‌و‌نقل، فرهنگی و رسانه‌ای، آموزشی و گردشگری سازکارهای همکاری‌ها را فراهم کند.

- تشکیل وبرگزاری جلسات کمیسیون مشترک اقتصادی با مشارکت بخش‌های اصلی اقتصادی و تجاری دو کشور باید تسریع شود.

- با توجه به فرصت‌های کلان سرمایه‌گذاری در بخش انرژی ایران و نیاز به سرمایه گذاری خارجی، مشارکت عربستان در پروژه‌های نفت و گاز و انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران، علاوه بر عواید مشترک اقتصادی می‌تواند به امنیت تولید و صدور انرژی و توسعه پایدار منطقه کمک کند.

- روابط فرهنگی دو کشور و دو ملت نباید به حج خلاصه شود. از سرگیری پروازهای مستقیم بین شهرهای بزرگ ایران و عربستان و تسهیل ورود اتباع و تجار دو کشور می‌تواند زمینه‌ساز تماس و ارتباط بیشتر مردم دو کشور شود.

- دو کشور در سال‌های اخیر بیش از گذشته نشان داده‌اند به دامن زدن به اختلافات مذهبی وطایفه‌ای و اتلاف انرژی و امکانات مردم منطقه علاقه‌ای ندارند.

اقدامات جسورانه‌ای که دولت چهاردهم برای وفاق ملی صورت داده و از جمله استفاده از نخبگان و متخصصان اهل سنت در هیأت دولت و استانداری‌ها گرچه بر پایه نیاز و مطالبه ملی داخلی صورت گرفته، ولی همزمان نمی‌توان تأثیر این اقدامات را بر آرامش فضای بین ملت‌های اسلامی و تقریب مسلمانان نادیده گرفت. پایان دادن به نزاع مذهبی و طایفه‌ای در گرو همدلی ایران و عربستان در سطوح سیاسی، فرهنگی و مذهبی است.

- در دور جدید روابط ایران و عربستان، سران دو کشور صرفاً در حاشیه مناسبت‌های بین‌المللی و چندجانبه بایکدیگر دیدار داشته‌اند. زمان آن فرا رسیده که تهران و ریاض شاهد حضور رهبران سیاسی دوکشور در قالب دیدارهای اختصاصی دو جانبه باشند.

بی‌تردید این رویداد هر زمانی که انجام شود از مهم‌ترین رویدادهای سیاسی منطقه و جهان خواهد بود و چه بهتر که زودتر برگزار شود و آثار آن سریع‌تر در روابط دو ملت و ملت‌های منطقه ظاهر گردد.

*مدیرکل پیشین خلیج فارس وزارت خارجه و سفیر سابق در بحرین و ترکیه

انتهای پیام/*

گام‌های امید بخش تهران و ریاض

نسبیت گرایی فرهنگی

ایدئولوژی سیاسی چیست؟

قهقرا و پیشرفت؛ یک گزارش مستند

مجید رضائیان: محدوديت‌های رسانه‌ای برداشته نشود راه‌ حل معقول و منطقی برای سيستم نخواهد بود