اظهارات ظریف و فضای مذاکرات وین

با توجه به مذاکرات یا دیپلماسی پنهانی که اخیر بین ایران و عربستان به‌وجود آمده و همچنین سفر اخیر آقای ظریف به منطقه و چند کشور عربی، نشست وین از دو جهت فعالیت می‌کند.

یک جهت به منظور حل و فصل مسئله برجام و جهت دیگر مربوط به اینکه همزمان با حل مسئله برجام مشکلات منطقه خاورمیانه و خلیج‌فارس هم حل شود که این مسئله اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد.

از طرفی با توجه به اینکه قبلا هیاتی به بغداد سفر و با مقامات ارشد آمریکایی ملاقات کرده بود، سفر اخیر دکتر ظریف حکایت از این می‌کند که ایران هم درحل مسئله منطقه‌ای جدی است.

در حقیقت راهی هم غیر از این باقی نمانده و ما نمی‌توانیم به‌صورت طولانی‌مدت در این انزوای سیاسی و اقتصادی باقی بمانیم.

از طرف دیگر با توجه به اینکه سیگنال‌های مثبتی از نشست وین در سطح بین المللی منتشر شده، حکایت از این می‌کند که آمریکا دارد امتیازات بیشتری می‌دهد تا ایران را تشویق کند در حل مسائل منطقه‌ای از جمله با عربستان همکاری کند. موضوع دیگر سفرهیات بلندپایه اسرائیل تحت رهبری کوهن، رئیس موساد به آمریکا و ملاقات با بایدن است که خیلی دست پر برنگشت و این نشان‌دهنده این است که بایدن اراده قدرتمندی را بکار بسته تا مسئله برجام را سر و سامان دهد.

بنابراین مجموعه اینها حکایت از این دارد که برجام باید ظرف یکماه آینده قطعا به سرانجامی برسد به خاطر اینکه آژانس هم با توجه به مصوبه اعلامی مجلس فرصت بیشتری ندارد لذا ناچارند که برجام را به نقطه‌ای برسانند اما اینکه چه حجم از انتظارات ما در نشست وین تحقق پیدا خواهد کرد، هنوز مشخص نیست.

یعنی ما هنوز نمی‌دانیم که آیا آمریکا با این سیاست که همه تحریم‌ها باید برداشته و راستی‌آزمایی شود و بعد به تعهداتمان برمی‌گردیم، نشان از سطح انتظارات بالای ما دارد و تا حدودی باعث شک و تردید شده که آیا آمریکا از روی همه تحریم‌ها خواهد گذشت یا وارد یک سیاست و دیپلماسی گام به گام شده‌ایم تا آمریکا تحریم‌هایی که حساسیت بالایی دارد و مربوط به برجام مثل محدودیت فروش نفت و گشایش در شبکه‌های بانکی است را بردارد و ما هم یک میزانی غنی‌سازی را کاهش دهیم و هم در حل مشکلاتمان در منطقه خلیج فارس اقدام بیشتری کنیم.

با اظهارنظرهای نرم و ملایمی که محمد بن سلمان بکار برد نشان داده می‌شود که حجم دیپلماسی پنهانی ما در منطقه فعال است. از طرف دیگر نشان می‌دهد که منطقه خاورمیانه و مخصوصا منطقه خلیج‌فارس درحال پوست انداختن است. یعنی وضعیت کنونی نه به نفع عربستان و نه به نفع ایران خواهد بود.

با توجه به مشکلات اقتصادی شدیدی که داریم واز طرف دیگر محمد بن سلمان در یمن نتوانسته به اهداف خود برسد و موضوع یمن مانع از این شده که بسیاری از اهداف بلندپروازانه محمد بن سلمان تحقق پیدا کند.

در نهایت وقتی به مجموعه این قضایا نگاه می‌کنیم به یک نقطه امیدواری می‌رسیم که ایران هم از سیاست نرمی دارد پیروی می‌کند تا این مشکلات حل شود. اما این روزها با اینکه موضوع انتشار فایل صوتی دکتر ظریف مطرح است اما هیچ تاثیر موثری در نشست وین نمی‌گذارد برای اینکه اولا تلقی اعضای نشست این هست که این موضوع یک مسئله داخلی ایران است و مسئله دوم اینکه، موضوع نشست برجام اهمیت بیشتری دارد تا اینکه بخواهند به این موضوع بپردازند. اما اگر جان کری گرفتار این موضوع شده، بحثی است که خود مدیریت آمریکا باید به آن بپردازد، در سیاست داخلی ما قطعا تاثیر خواهد گذاشت و فضا را ملتهب و دوقطبی می‌کند.

دنیای دیگری پشت دنیای دیگری که مردم شاهد آن هستند را نمایان کرده. یعنی دیپلماسی ایران با نهادهای تصمیم‌گیر دیگر نتوانسته در لحظه‌ها و تصمیم‌گیری‌های حساس هماهنگ شود و به نظر می‌رسد یک نوع دوگانگی در نظام تصمیم‌گیری ما به‌وجود آمده است.

این بحران یک مقداری اعتبار انتخابات را برای مردم کاهش داده و روی فضای انتخاباتی تاثیر معکوسی گذاشته و می‌تواند باعث سستی اراده مردم شود به‌خاطر اینکه فضای پنهان سیاسی و نظامی ایران درگیر بوده و ناسازگاری‌هایی وجود داشته که از چشم افکار عمومی دور بوده و می‌تواند روی تصمیم مردم در رای دادن هم اثر بگذارد.

هرچند آرای سنتی تحت تاثیر این قضایا قرار نمی‌گیرد ولی این موضوع روی طبقه متوسط و فرودست جامعه و به‌قولی آرای خاکستری تاثیر می‌گذارد.

*کارشناس مسائل بین الملل

انتهای پیام/*

اظهارات ظریف و فضای مذاکرات وین

نسبیت گرایی فرهنگی

ایدئولوژی سیاسی چیست؟

قهقرا و پیشرفت؛ یک گزارش مستند

مجید رضائیان: محدوديت‌های رسانه‌ای برداشته نشود راه‌ حل معقول و منطقی برای سيستم نخواهد بود