افزایش قیمت حامل های انرژی کار دست دولت قرقیزستان داد
استعفای دولت قرقیزستان در پی اعتراضات گسترده به افزایش قیمت سوخت
برقراری حکومت نظامی در قرقیزستان
به دنبال آنکه اعتراضات سراسری به افزایش قیمت سوخت در قزاقستان به خشونت کشیده شد، دفتر ریاست جمهوری این کشور آسیایمیانه امروز (چهارشنبه) به مدت دو هفته در آلماتی، بزرگترین شهر و استان منگستائو حالت فوقالعاده اعلام کرد و استعفای دولت پذیرفته شد.
رویترز گزارش داد، بر اساس اطلاعیهای که در وبسایت دفتر قاسم جومارت توکایف، رئیس جمهوری قزاقستان منتشر شده است، این اقدام شامل منع آمد و شد از ساعت ۱۱ شب تا ۷ صبح به وقت محلی، محدودیت تردد و ممنوعیت تجمع گسترده میشود.
توکایف ساعاتی پیش در سخنانی گفته بود: درخواستهایی برای حمله به دفاتر دولت و ارتش کاملا غیرقانونی هستند. دولت سقوط نخواهد کرد، اما ما اعتماد متقابل و گفتوگو را بر درگیری ترجیح میدهیم.
براساس شواهد خبرنگار رویترز، در حین سخنرانی توکایف، پلیس در شهر آلماتی از گاز اشکآور و نارنجک صوتی برای متفرق کردن صدها معترضی که به دفتر شهرداری حملهور شده بودند، استفاده کرد.
با این حال چند ساعت پس از اعلام وضعیت فوقالعاده، رئیسجمهوری قزاقستان استعفای دولت را پذیرفت و "علیخان اسمایلوف" را به جای "عسکر مامین" به عنوان نخستوزیر موقت منصوب کرد. اسمایلوف قبلا معاون اول نخستوزیر قزاقستان بود.
توکایف در جمع اعضای موقت کابینه به آنها و فرمانداران دستور داد تا کنترل قیمت ال.پی.چی را بازگردانده و آنها را به بنزین، گازوئیل و دیگر کالاهای مصرفی "مهم اجتماعی" تعمیم دهند. او همچنین از دولت خواست تا قانون ورشکستگی شخصی را تنظیم کرده و تثبیت قیمت قبوض خدمات شهری و یارانه اجاره بها برای خانوادههای مستمند را در نظر بگیرد.
دولت این کشور نفتخیز اواخر روز سهشنبه، پس از آنکه اعتراضات بیسابقه در پی افزایش شدید قیمت سوخت در آغاز سال نوی میلادی به آلماتی رسید، اعلام کرد که سقف قیمتی گاز مایع را بازیابی میکند.
بسیاری از شهروندان قزاقستان، خودروهای خود را تبدیل کردهاند تا با ال.پی.جی (LPG) کار کند که بسیار ارزانتر از بنزین در قزاقستان است. اما دولت استدلال کرد که قیمت پایین ناپایدار است و سقف افزایش قیمتها را در اول ژانویه برداشت.
پس از افزایش بهای سوخت، هزاران معترض در دوم ژانویه در شهر جانااوزن که قطب تولید نفت و صحنه درگیریهای مرگبار در دهه گذشته میان معترضان و پلیس بود، به خیابانها آمدند. سپس اعتراضات به دیگر شهرهای قزاقستان کشیده شد.
بر اساس ویدیوهای منتشر شده، پلیس در آلماتی به سرعت کنترل اصلیترین میدان شهر را با شلیک نارنجک صوتی به دست گرفت. اما صدای انفجار تا چند ساعت در خیابانهای اطراف آن و دیگر قسمتهای این شهر به گوش میرسید. طبق این تصاویر، چند خودروی پلیس در آلماتی به آتش کشیده شده و خودروهای زرهی در معابر اصلی آن تردد میکنند.
عصر سهشنبه دولت قزاقستان اعلام کرد که قیمت سوخت در استان منگستائو به ۱۱ سنت در هر لیتر یا به عبارتی کمتر از نصف قیمت بازار برمیگردد.
اعتراضات مردمی در این کشور ۱۹ میلیونی ممنوع است، مگر آنکه برگزارکنندگان آن از قبل به مقامات اطلاع داده باشند. توکایف که جانشین دستچین نورسلطان نظربایف است که در ۲۰۱۹ از قدرت کنار رفت، با هیچ مخالفتی در پارلمان قزاقستان مواجه نیست.
رئیسجمهوری قزاقستان سهشنبه در پیامی توییتری گفت که چهارشنبه جلسه کابینه را برای بررسی درخواستهای معترضان تشکیل میدهد. او از معترضان خواست تا مسوولانه رفتار کنند. او در پیامی توییتری، تقصیر این اعتراضات را به گردن "افراد مخربی که میخواهند ثبات و اتحاد جامعه ما را تضعیف کنند" انداخت.
در همین حال وزیر کشور قزاقستان اعلام کرد که علاوه بر آلماتی، ساختمانهای دولتی در شهرهای جنوبی این کشور شامل چیمکند و طراز شبانه هدف حمله قرار گرفتند و ۹۵ افسر پلیس حین درگیریها زخمی شدهاند. پلیس همچنین از بازداشت بیش از ۲۰۰ تن خبر داد.