انتقاد یک کارشناس محیط زیست از مداخله فیزیکی در تالابها
در پی اعلام بازگشایی دیواره خاکی (دایک) جنوب کوه خواجه برای آبگیری قسمتهای جنوبی تالاب هامون، یک کارشناس محیط زیست گفت: مداخله فیزیکی در هرتالابی کار درستی نیست و موجب فشارهایی از گروههای ذینفع به متولیان حفاظت و مدیریت تالابها میشود.
به گزارش ایصال نیوز، محمد حسین بازگیر در گفت و گویی اظهارکرد: در پی وقوع یک دهه خشکسالی و کاهش سیلابهای ورودی به منطقه سیستان و عدم تامین حقابه تالاب هامون، در سالهای گذشته به منظور حفظ آب در مدت زمان بیشتر در اطراف کوه خواجه که یکی از مناطق تفریحی و صیادی سیستان است دیواره خاکی ( دایک) احداث شد.
وی ادامه داد: با احداث دایک، بخش شمالی تالاب هامون هیرمند از بخش جنوبی آن جدا شد و آب ورودی به تالاب به مدت بیشتری پشت این دیوار دراراضی محدودی باقی ماند اما بخش جنوبی دایک به علت عدم آبگیری به مرور زمان خشک و با از بین رفتن پوشش گیاهی، منطقه به یکی از کانونهای تولید گردوغبار تبدیل شد که تهدیدی جدی برای جوامع محلی و روستاییان شمال استان محسوب میشد و محور زابل – زاهدان را بهشدت تحت تاثیر قرار می داد.
بازگیر با اشاره به بارشهای مناسب دو سال اخیر و افزایش نسبی سیلابهای ورودی به تالاب گفت: نتیجه بررسیهای انجام شده توسط کارشناسان و متخصصان محیط زیست نشان داد که با حذف بخشی از دایک و با هدایت آب به مناطق پایین دست سطح وسیعی از عرصههای تالاب که در سالهای گذشته خشک بود، آبگیری خواهد شد.
این کارشناس محیط زیست اضافه کرد: امسال بخشهایی از دایک تخریب شد تا آب به مناطق پاییندست تالاب نفوذ کند که با ورود آب به این اراضی و احیای پوشش گیاهی گامی اساسی در مهارگرد و غبار برداشته شد.
وی با توضیح اینکه حفظ و احیای تالابها به مشارکت و حمایت جوامع محلی نیاز دارد، گفت: احداث دایک موجب بروز تعارضاتی میان بهره برداران از جمله صیادان با دامداران وعشایر شده است. صیادان حامی دایک بودند چرا که برای تردد قایقها و پرورش ماهی به عمق زیاد آب تالاب نیاز داشتند و از طرفی دیگر زندگی دامدارها وعشایر وابسته به مراتع بود که هر چه سطح وسیعتری از عرصه آبگیری میشد پوشش گیاهی غنیتر میشد.
این کارشناس محیط زیست اضافه کرد: در مجموع این تعارض منافع بهرهبرداران چه در احداث دایک و چه در حذف آن، تبعاتی برای سازمان حفاظت محیط زیست به همراه داشت که اگر این مداخله در ابتدا نبود شاید به نفع تالاب بود و بهترین اتفاق این است که تحت هیچ شرایطی مداخله فیزیکی در حریم بستر تالابها صورت نگیرد.
بازگیر با تاکید به اینکه مداخله فیزیکی در هرتالابی کار درستی نیست و موجب فشارهایی از گروههای ذینفع به متولیان حفاظت و مدیریت تالابها میشود و طبیعت بهترین نوع مدیریت برای وضعیت آب را اعمال میکند، گفت: در تالاب هامون مناطقی وجود دارد که به اصطلاح محلی «چونگ» گفته میشود. «چونگها» گودیهای طبیعی است که در ایام کم آبی پر از آب میشده است و در دوران ترسالی با سر ریز بخشی از آن حجم وسیعی از تالاب آبگیری میشد و به مرور تمامی بخشهای تالاب به هم میپیوستند.
این کارشناس محیط زیست با اشاره به وضعیت تالاب هامون در دهههای اخیر اظهارکرد: سیلابهای سالهای ۶۹ و ۷۰ موجب بروز تغییراتی در مسیرهای اصلی و طبیعی آبگیری تالاب هامون شده بود که با طغیان رودخانه سیستان بخش انتهایی آن بهطور مستقیم به سمت مناطق گودتر تالاب منحرف شده و به مرور با عمیقتر شدن بستر این مسیر جدید شاخههای انتهایی روخانه ازجمله افضلآباد، ادیمی و لورگ باغ که مسیر اصلی آبگیری تالاب و آب رسانی به نیزارها بودند دیگر قابل استفاده نبودند.
بازگیر در پایان گفت: شاخههای فرعی و انشعابات آنها نیز که نهرهای توزیعکننده آب به سطح تالاب و مسیرهای ورودی به تالاب بودند و به «رونگ » معروف هستند، مسدود و بلا استفاده شده بود که درسالهای اخیر اداره کل استان اقدام به لایروبی این انهار و هدایت سیلابها به بخشهای مختلف تالاب هامون کرد و به دنبال آن امسال شاهد آبگیری سطح وسیعی از تالاب و احیای نیزارها بودهایم.