چین، این هفته میزبان گفتگوهایی با نمایندگانی از شورای همکاری خلیج فارس، عربستان سعودی، کویت، عمان، بحرین، ایران و ترکیه است. در حالی که چین بزرگترین شریک تجاری و خریدار انرژی در منطقه غرب آسیا است، روابط این کشور با دولت های این منطقه از روابط اقتصادی فراتر رفته است.

ایصال نیوز / کینلینگ لو * - بن ژائو * _ چین با مجموعه‌ای از نشست‌ها که نوید ارتقای روابط دو جانبه و چندجانبه، امضای توافقنامه تجارت آزاد و همکاری های استراتژیک عمیق‌تر را می دهد، در منطقه‌ای که با تضعیف روزافزون سلطه ایالات متحده در آن مواجه است، در تلاش است خود را به‌عنوان بازیگر برجسته‌ و جایگزین در خاورمیانه نشان دهد.

دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس و وزرای خارجه چهار کشور عضو آن یعنی عربستان سعودی، کویت، عمان و بحرین، این هفته و تا روز جمعه، از شهر ووکسی در شرق چین در استان جیانگ سو بازدید می کنند.

همچنین قرار است مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه روز چهارشنبه و حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران روز جمعه به چین سفر کنند.

پس از دیدار وانگ یی وزیر امور خارجه چین با نایف فلاح الحجرف دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس در شامگاه سه شنبه، وزارت خارجه چین در بیانیه ای گفت: هر دو طرف توافق کردند که تمهیدات لازم را برای ایجاد یک مشارکت استراتژیک فراهم کنند و آنان این روند را تسریع خواهند کرد. 

در بیانیه مشترک این نشست، دو طرف توافق کردند که مذاکرات در مورد توافقنامه تجارت آزاد چین و شورای همکاری خلیج فارس را در اسرع وقت به پایان برسانند و امضای یک برنامه عملیاتی برای گفتگوی استراتژیک را در سه سال آینده سرعت بخشند.

این رایزنی ها مدت‌هاست در میان تلاش‌های چین برای تقویت روابط خود با خاورمیانه غنی از انرژی و برخوردار از موقعیت استراتژیک، به چشم می خورد. منطقه‌ای پیشتر ایالات متحده در آن یک قدرت برتر بوده است؛ آمریکایی که رقیب چین به شمار می رود. 

در حالی که چین بزرگترین شریک تجاری و خریدار انرژی منطقه غرب آسیا است، روابطش فراتر از روابط اقتصادی، با مشارکت راهبردی جامع با عربستان سعودی، مصر و امارات و مشارکت این کشور در مذاکرات وین بر سر توافق هسته ای ایران، در حال توسعه روزافزون است. 

به رغم این، ایالات متحده که از توافق هسته ای بین قدرت های بزرگ و ایران در سال 2018 خارج شد و سال گذشته نیز نیروهای خود را از افغانستان خارج کرد، در مورد تعهدات امنیتی بلندمدت خود در این منطقه، چالش هایی را مطرح کرده است.

پکن بارها گفته است که تلاشی برای رقابت یا جایگزینی با آمریکا ندارد. با این حال، چین در موضع گیری های متعددی از دخالتهای آمریکا در خاورمیانه انتقاد کرده و آن را عامل بی ثباتی این منطقه می داند.

در دیدارهای دوجانبه ای که وانگ با همتایان خود در کشورهای حاشیه خلیج فارس داشته است، پکن مکرراً از حمایت این دولت ها از سیاست‌های چین در مورد تایوان، حقوق بشر و سین‌کیانگ تمجید کرده است که این مسائل انتقادات ایالات متحده را در پی داشته است.

در این دیدارها، مسائل اقتصادی نیز مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در بیانیه‌های چین درباره دستاورد این دیدارها آمده است که پکن مایل است با کشورهای خاورمیانه در زمینه‌های متعددی از جمله کشاورزی، انرژی و تجارت الکترونیک گرفته تا همکاری های امنیتی و اکتشافات باستان‌شناسی و تاریخی همکاری کند.

روز چهارشنبه، وانگ با شیخ احمد ناصر آل محمد الصباح، وزیر امور خارجه کویت ملاقات کرد که به توافق درباره افزایش همکاری چین با کویت در زمینه توسعه فناوری 5G منجر شد و کویت نیز از میزبانی پکن برای المپیک زمستانی پیش رو حمایت کرد. 

وانگ جین، دانشیار مؤسسه مطالعات خاورمیانه چین، معتقد است که کشورهای خلیج فارس از روابط نزدیکتر با چین استقبال می کنند، که به گفته او نشان دهنده «صداقت» پکن در مورد توسعه همکاری ها، به‌رغم نگرانی آمریکا از رشد چین در منطقه است. برنامه های توسعه کشورهای عربی خلیج فارس به تغییر وابستگی آنها به فروش انرژی و تقویت تنوع درآمدهای اقتصادی خلاصه می شود. این مهم نیازمند حمایت ملی و بین المللی از یک سو و توسعه صنعت و فناوری از سوی دیگر است. وانگ جین می‌گوید؛ ترکیه و ایران همچنین با فشار اقتصادی مواجه اند و چین در توسعه همکاری هایش با ایران و ترکیه متأثر از تحریم ها و محدودیت های نقل و انتقال ارز است، با این حال ترکیه و چین قرار است در مورد توسعه روابط مالی دوجانبه و توسعه زیرساختی گفتگو کنند.

این پژوهشگر مطالعات خاورمیانه همچنین معتقد است که مسائل مهم دیگر - از جمله افغانستان، قزاقستان و موضوع هسته ای ایران - در این میان مطرح است که کمتر به آن پرداخته شده است. 

توویا گرینگ، که یک محقق موسسه استراتژی و امنیت است نیز می‌گوید: تمایل  کشورهای منطقه غرب آسیا برای نهادینه کردن همکاری ها با چین نشان می‌دهد که همکاری چین و خاورمیانه بلندمدت خواهد بود.

با این حال، این پژوهشگر معتقد است که چین از طرفی نیز وسیله ای برای تداوم جلب توجه خاورمیانه برای ایالات متحده است و از سوی دیگر نیز، کشورهای خاورمیانه از پیامدهای منفی رقابت قدرت‌های بزرگ در غرب آسیا خسته شده‌اند و می‌خواهند این رقابت تأثیر مثبتی در این منطقه داشته باشد.

زنو لئونی، محقق وابسته به موسسه لاو چین در کینگز کالج لندن، می‌گوید: چین به حمایت دولت های خاورمیانه و شمال آفریقا نیاز دارد، زیرا این کشورها در مسائل داخلی چین ورود نمی کنند و چالش های داخلی چین را زیر سوال نمی برند.

این واقعیت که دیپلمات‌های شورای همکاری خلیج فارس، ایران و ترکیه هم‌زمان در آنجا حضور خواهند داشت، ممکن است این پیام را از چین به کشورهای منطقه صادر کند که این کشور برای هر یک از روابط خود با کشورهای منطقه‌ غرب آسیا ارزش قائل است.

لئونی می‌گوید: دعوت دیپلمات‌ها از اکثر کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا برای سفر به چین، در واقع برای اژدهای سرخ به منزله آماده کردن شرایط برای توفیق مذاکرات وین و اطمینان یافتن از مصالحه و برقراری روابط کشورهایی مانند ایران و عربستان سعودی است. 

به گفته این وزارتخانه، در دیدارهای وانگ با وزرای بحرین و عربستان سعودی در روزهای دوشنبه و سه شنبه، طرفین در مورد مذاکرات هسته ای ایران تبادل نظر کردند.

انتهای پیام/*

*کینلینگ لو، گزارشگر چینی متخصص حوزه بین الملل است.
* بن ژائو، گزارشگر کارآموز علاقه مند به مسائل بین الملل است.