عملياتي‌شدن تشکيل پارلمان در سال 96 در شوراي هماهنگي جبهه اصلاحات با اکثريت آرا تصويب و سازوکار آن به کميته سياسي شوراي هماهنگي جبهه اصلاحات واگذار شد. کميته سياسي بعد از 9 ماه به طرح اوليه‌اي درباره اين سازمان رسيد. در ادامه و بعد از نظرخواهي از اعضا، طرح به صحن شورا آورده شد و در سه ماه اخير 10 ماده آن تصويب شده است.

به گزارش ایصال نیوز، شرق در شمارۀ امروز (دوشنبه 98/02/02) خود نوشت: چندي پيش كه وزارت كشور فهرست كامل احزاب مجوزدار را منتشر كرد، در نگاه نخست كثرت و ناشناس‌بودن تعدادي از احزاب جلب توجه مي‌كرد. تعدد احزاب شايد به‌ظاهر بر وجود تحزب در كشور دلالت داشته باشد، اما در مقام عمل يا دست‌كم در وضعيت موجود در ايران كميت حزبي باعث تحقق اصول اصلي تحزب نمي‌شود و بيشتر احزاب كوچك كاركرد مقطعي انتخاباتي ايفا مي‌كنند؛ در‌صورتي‌كه تحزب اقتضا مي‌كند احزاب در مدت‌زمان دو انتخابات اعم از انتخابات رياست‌جمهوري، مجلس يا شورا به انتقاد از نهادها و ارائه راهبرد نظري و عملي بپردازند تا در هنگامه انتخابات با برنامه‌اي عمل‌گرا با مردم مواجه شوند. چنين مشكلي محدود به جناح‌بندي‌هاي سياسي در ايران نمي‌شود و در اصولگرايان و اصلاح‌طلبان به چشم مي‌خورد؛ به‌طوری که اصلاح‌طلبان به‌تازگي با مطرح‌كردن پارلمان اصلاحات می‌کوشند از تعدد بي‌منطق احزاب موجود در طيف خود جلوگيري كنند و اجماعي فراگير ميان احزاب اصلاح‌طلب ايجاد كنند، هرچند به‌تازگي يكي از اعضاي شوراي مركزي حزب کارگزاران سازندگي گفته است اين امكان وجود دارد كه پارلمان اصلاحات به‌عنوان يک تشکل جديد و نه يک‌ سازوکار ائتلافي مطرح شود.

جزئيات پارلمان اصلاحات
به‌تازگی يكي از اعضاي حزب كارگزاران از جزئيات تشكيل پارلمان اصلاحات به «ايرنا» گفت: «عملياتي‌شدن تشکيل پارلمان در سال 96 در شوراي هماهنگي جبهه اصلاحات با اکثريت آرا تصويب و سازوکار آن به کميته سياسي شوراي هماهنگي جبهه اصلاحات واگذار شد. کميته سياسي بعد از 9 ماه به طرح اوليه‌اي درباره اين سازمان رسيد. در ادامه و بعد از نظرخواهي از اعضا، طرح به صحن شورا آورده شد و در سه ماه اخير 10 ماده آن تصويب شده است. با توجه به قانون جديد احزاب اين پارلمان احتمالا خود به‌عنوان يک تشکل جديد مطرح شود نه يک سازوکار ائتلافي. اين موضوع اعضاي شوراي هماهنگي را دچار ترديد کرده و به‌همين‌دليل کار بررسي پارلمان اصلاحات کند شده است. البته برخي از دوستان هم در حال رايزني با وزارت کشور هستند تا به اين جمع‌بندي برسند که اساسنامه تدوين‌شده براي پارلمان اصلاحات مي‌تواند اساسنامه ائتلاف يا يک تشکل مستقل باشد و هنوز نظرات جمع‌بندي نشده است».‌ طاهرنژاد درباره اعضاي حاضر در پارلمان اصلاحات نيز گفت: «براساس مواد بررسي‌شده از طرح پارلمان اصلاحات، تاکنون تنها حضور احزاب مشخص شده که از هر حزب عضو شوراي هماهنگي 10 تا 15 نفر در اين پارلمان حضور خواهند داشت. پيشنهاد ديگري که هنوز تصويب نشده، به اين صورت است که از هر حوزه انتخابيه متناظر با نمايندگان مجلس، يک نماينده در پارلمان حضور داشته باشد که اين نماينده مي‌تواند حقيقي یا حقوقي باشد. به اين ترتيب و براساس اين پيشنهاد 290 نفر به عضويت پارلمان اصلاحات درمي‌آيند که مي‌توانند حزبي يا غيرحزبي باشند. در طرح مورد نظر حضور 50 نفر از ادبا، شعرا، هنرمندان، روزنامه‌نگاران، نويسندگان و چهره‌هاي سياسي هم در پارلمان اصلاحات بررسي می‌شود. همچنين حضور وزراي پيشين اصلاح‌طلب از اول انقلاب تاکنون در اين طرح بررسي خواهد شد».

طرح موضوع پارلمان
دي‌ماه سال گذشته بود كه قرار شد پارلمان اصلاحات با رفع بعضي از ايراد‌هاي واردشده تشكيل شود؛ چنان كه مصطفی کواکبیان، دبیر کل حزب مردم‌سالاری، گفته بود: «در کمیته سیاسی شورای هماهنگی اصلاح‌طلبان، ایراداتی به این طرح وارد بود که بررسی‌ و برطرف شدند. قرار بر این است که در صحن شورای هماهنگی نیز این طرح مطرح و تصویب شود. پس از تصویب نهایی در شورای هماهنگی اصلاح‌طلبان، پارلمان اصلاحات از بهمن سال جاری فعالیت خود را آغاز خواهد کرد». در همان دي‌ماه بود كه جلسه شوراي هماهنگي جبهه اصلاحات به رياست الياس حضرتي برگزار شد و  علاوه بر تصویب کلیات آیین‌نامه نحوه تشکیل پارلمان اصلاحات، چهار ماده اول آیین‌نامه نیز به تصویب اعضای جلسه رسید. به گفته كواكبيان در آن مقطع پارلمان اصلاحات قرار بود جايگزين شوراي سياست‌گذاري اصلاح‌طلبان شود.
اوايل اسفند 97 محمد عطریانفر از موافقت اصولی سیدمحمد خاتمی با تشکیل پارلمان اصلاحات خبر داد و انتظار مي‌رفت اين پارلمان به‌سرعت تشكيل شود تا بتواند فعاليت‌هاي منسجم انتخاباتي را انجام دهد و نقش محوري خود براي احزاب اصلاح‌طلب را ايفا كند؛ اما در همان ايام محمود میرلوحی درباره جزئیات طرح پارلمان اصلاحات گفت: «پارلمان اصلاحات در کمیته سیاسی شورای هماهنگی بررسی شده ‎است؛ اما به نظر می‎رسد شرایط آن برای انتخابات مجلس 98 آماده نشود».

انتقادها به تشكيل پارلمان
ميرلوحي درباره موانع پيش‌روي تشكيل پارلمان گفته بود: «آیا در حال حاضر ما در شرایطی هستیم که همه اصلاح‎طلبان بتوانند به صورت سلسله‌مراتبی از شهرستان‌ها به استان و منتخبان آنها هم از استان به پایتخت بیایند؟ در تهران نیز افراد براساس سازوکاری انتخاب شوند؟ علاوه بر اینها همه اصلاح‎طلبان کشور باید چند روز در کنگره‎ای سراسری جمع شوند و درباره سازوکار و سلسله‌مراتب آن اجماع کنند؛ به طور مثال آقای خاتمی به عنوان کسی که رهبری اصلاحات را برعهده دارد، می‎تواند در سازوکار این پارلمان نقش داشته باشد؟ درحال‌حاضر معذورات و محدودیت‌هایی وجود دارد و به همین جهت تا زمانی که شرایط کاملا مساعد نباشد، جریان اصلاحات باید به صورت جبهه‌ای کارش را ادامه دهد؛ یعنی مانند آنچه در شورای عالی اصلاحات انجام می‎شود. پارلمان یک مفهوم انتخاباتی است و باید به صورت سلسله‌مراتبی شکل بگیرد. البته شورای هماهنگی کارگروهی را در این خصوص شکل داده و در حال بررسی آن است. با این حال برآوردها نشان می‎دهد که پارلمان اصلاحات برای انتخابات آینده شکل نمی‎گیرد. ساختار پارلمان اصلاحات در عین حال که پارلمان است، شبیه یک حزب فراگیر است. بنابراين باید مشخصات یک حزب فراگیر را فراهم کند اما شرایط آن فراهم نیست».
غلامحسين كرباسچي، دبير‌كل حزب كارگزاران سازندگي نيز گفت چشم‌اندازي جز مقطع انتخابات نمي‌توان براي پارلمان اصلاحات در نظر گرفت. او در اين خصوص در گفت‌وگويي با «شرق» گفته بود: «پارلمان اصلاحات تنها در زمان انتخابات مي‌تواند مؤثر عمل كند و هيچ‌ تأثيري بر روند احزاب جبهه اصلاحات و انسجام فكري و عملي اصلاحات نخواهد داشت. در حقيقت آنچه تحت عنوان پارلمان اصلاحات مطرح مي‌شود، تنها كاركرد انتخاباتي خواهد داشت و چشم‌اندازي بيش‌ از ‌اين برايش نمي‌توان متصور بود».
محمدعلي ابطحي نيز مخالف اين پارلمان بود و در گفت‌وگو با «شرق» اظهار كرده بود: «تبديل اصلاحات به يك‌‌ محيط سازماني كار درستي نيست؛ خواه آن سازمان پارلمان اصلاحات يا هر چيز ديگري باشد. قابل پذيرش نيست افرادي كه شايد اصلا به باورهاي اصلاحات اعتقاد ندارند و تنها با ثبت يك حزب عنوان اصلاح‌طلب را بر خود نهاده‌اند، متوليان يك سازمان به نام پارلمان اصلاحات شوند. آنها نمي‌توانند هدايت‌كنندگان يك جريان فكري عظيم به نام اصلاحات باشند. اصلاحات يك انديشه است كه در سطح جامعه متبلور شد. قرار بود انديشه اصلاحات با محوريت آقاي خاتمي عملياتي شود و در طول زمان خود را به‌روز كند. اصلاحات يك جوهر ثابت دارد و بايد آن جوهر حفظ و با مقتضيات روز هماهنگ مي‌شد، اما با آنچه امروز رخ داده، رنگ و نشاني از چنين روندي نمي‌بينيم. افرادي بدون شناسنامه خاص سياسي آمده و با يك ثبت‌نام ساده يك حزب تشكيل داده‌اند و خود را نماد اصلاح‌طلبي مي‌دانند. با چنين شرايطي پارلمان اصلاحات از پيش شكست‌‌خورده است، زيرا پارلمان بايد يك مجموعه انتخابي باشد و در شرايطي كه هنوز تحزب در ايران پا نگرفته، نمي‌توانين قائل به يك پارلمان واقعي باشيم».

موانع شكل‌گيري پارلمان
چنين انتقادهايي باعث شد ‌‌يكپارچگي عملي در ميان تمام نيروهاي اصلاح‌طلب وجود نداشته باشد؛ هرچند نمي‌توان به دقت گفت كه نتيجه تفكر موافقان محورقرارگرفتن پارلمان اصلاحات مثبت است يا منتقدان آن، اما مي‌توان گفت يكي از موانع تشكيل‌نشدن زودهنگام اين پارلمان نبود توافق همگاني بر سر محتوا و كار آن بوده است؛ از سوي ديگر بايد ديد بر اساس قانون جديد انتخابات، پارلمان اصلاحات چگونه مي‌تواند شكل بگيرد و آيا ايجاد يك توافق فراگير ميان احزاب مهم اصلاحات و نيز رفع موانع قانوني تا انتخابات سال جاري ميسر مي‌شود يا آنكه باز هم مانند سابق نيروهاي سياسي اصلاح‌طلب در همان روزهاي منتهي به انتخابات فعاليت‌هاي حزبي خود را آغاز مي‌كنند؟ اما آنچه مسلم است، ضرورت يك وحدت سراسري ميان نيروهاي اصلاح‌طلب است كه ممكن است با پارلمان اصلاحات محقق شود.

انتهای پیام/*