آلودگی هوای اصفهان امروز به عنوان ابر چالش زیست محیطی این استان تبدیل شده وخسارتهای جانی و مالی زیادی را تحمیل کرده است که به اعتقاد کارشناسان، اجرای قوانین، برنامه‌ریزی، فرهنگسازی و مدیریت واحد، رافع این چالش فراگیر خواهد بود.

آلودگی هوا یکی از چالش‌های اساسی کلانشهرهای کشور است که در سال‌های اخیر به ابرچالشی برای شهر صنعتی اصفهان تبدیل شده است به طوری که اکنون اصفهان، آلوده‌ترین کلانشهر کشور است و سایر شهرها و مناطق صنعتی این استان نیز همواره با معضل آلودگی هوا بویژه در فصول سرد سال مواجه هستند.

کارشناسان تاکید دارند که برای برون‌رفت از وضع موجود باید تدابیر اصولی اندیشید تا این شهرها به معنای واقعی به زیست شهر تبدیل شوند. یک میلیون و ۷۲۰ هزار خودروی سبک و سنگین در استان اصفهان وجود دارد بنابراین برخی معتقدند که اتخاذ تدابیر سختگیرانه به ویژه در انجام نظارت مستمر بر واحدهای آلاینده صنعتی و معاینه فنی و جریمه خودروهای قانون شکن در زمینه آلودگی هوا از اصلی‌ترین ا اقداماتی است که باید صورت پذیرد.

اما از سوی دیگر در روزهای همه‌گیری ویروس کرونا و اعمال محدودیت‌های تردد هم باز شاهد آلودگی هوا در این خطه هستیم و این حاکی از آن است که بخش حمل و نقل تنها عامل آلودگی هوا در شهر اصفهان نیست. در اطراف اصفهان استقرار واحدهای صنعتی و تولید آهن و فولاد، شهرک‌های صنعتی، معادن سنگبری‌ها و واحدهای صنفی کوچک و بزرگ مختلف مستقر هستند که باید آن‌ها را نیز در آلودگی هوای شهر سهیم دانست.

از سوی دیگر وجود کانون‌های بحرانی ریزگردها در شمال و شرق اصفهان و محصور شدن استان با بیابان‌های متعهد و پهناور استان‌های یزد، سمنان و خراسان شمالی سبب افزایش آلاینده‌ها می‌شود. بنابراین برخی کارشناسان، فعال شدن کانون‌های گرد و غبار، خشک شدن زاینده‌رود و تالاب بین‌المللی گاوخونی، فعالیت واحدهای صنعتی و تردد خودروهای زیاد را از جمله دلایل آلودگی هوای اصفهان می‌دانند.

کارشناسان نبودِ برنامه‌ریزی مناسب، نداشتن طرح جامع مبتنی بر مطالعات علمی، نداشتن برخورد جدی با وسایل نقلیه دودزا، نبود قانونگذاری و سیاست‌گذاری مناسب، نداشتن مدیریت یکپارچه، موازی‌کاری، نقص قانون موجود را از جمله چالش‌های آلودگی هوا در کلانشهرها برشمرده‌اند.

به گفته مسوولان آلودگی هوا شمار مراجعه مردم به مراکز درمانی را بیش از ۵۰ درصد افزایش داده است، کلانشهر اصفهان هرساله با فرا رسیدن فصل پاییز و زمستان دچار پدیده وارونگی دما (اینورژن) می‌شود که باید برای حل این چالش اساسی منطقه، نهادهای مربوط تدابیری اصولی بیندیشند.

پدیده اینورژن زمانی به وجود می‌آید که یک توده هوای سرد سطح شهر را می‌پوشاند و اجازه خروج گازهای سمی یا آلودگی‌های جوی را نمی ‌دهد، به این ترتیب هوای آلوده در سطح شهر حبس می‌شود و تا زمانی که باران نیاید، هوا گرم‌تر نشود و یا باد مناسبی نوزد، این آلودگی هم از بین نمی‌رود. وقتی اینورژن رخ می‌دهد که هوای سرد از هوای گرم سنگین‌تر است و زیر آن قرار می‌گیرد و تا زمانی که آفتاب همه جا را گرم نکند یا باد نوزد، به همان شکل باقی می‌ماند.

در چنین شرایطی تداوم فعالیت صنایع آلاینده و یا سایر منابع در سطح شهر به افزایش آلودگی منجر می‌شود و در این شرایط، سالمندان و کودکان به عنوان آسیب پذیرترین گروه ها متحمل بیشترین پیامدهای آن می‌شوند. همچنین جلوگیری از تردد خودروهای دودزا، استفاده نکردن از خودروهای تک سرنشین، استفاده از وسایل نقلیه عمومی، نظارت دقیق بر صنایع بزرگ و کوچک آلاینده وتوسعه ناوگان عمومی شاید به عنوان راهکاری در کاهش این معضل اساسی به کار آید.

شاخص کیفی هوا (Air Quality Index) معیاری است که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا نظیر منوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، ترکیبات نیتروژن دار، ازون و ذرات معلق ( ذرات کوچکتر از ۱۰ میکرو متر و ذرات کوچکتر از ۲.۵ میکرو متر) را که دارای حدود مجاز متفاوت با واحدهای مختلف است را تبدیل به یک عدد بدون واحد می کند و وضعیت آلودگی هوا را نمایش می دهد. شاخص کیفی هوا از صفر تا ۵۰ هوای پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و ۳۰۱ تا ۵۰۰ خطرناک است.

خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) در استان اصفهان در همین ارتباط میزگردی با عنوان "بررسی علل آلودگی هوای شهر اصفهان" با حضور امیراحمد زندآور رییس کمیسیون حمل و نقل شورای اسلامی شهر اصفهان، علی زنگی آبادی مدیر گروه پژوهشی GIS و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه اصفهان، محسن سلیمانی مجری طرح منشایابی و سهم بندی ذرات معلق هوای شهر اصفهان و دانشیار گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان و بابک صادقیان رییس اداره امور آزمایشگاه اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان برگزار کرد که مشروح این میزگرد اختصاصی را می توانید در ایرنا ببینید.

گفتنی است، اگرچه وضعیت کرونایی همه شهرستان‌های استان اصفهان با کاهش چشمگیر، در جدیدترین رنگ‌بندی همه‌گیری کووید-۱۹ در امروز چهارشنبه دهم دیماه، از رنگ نارنجی به زرد درآمده است اما وضعیت آلودگی هوای اصفهان قرمز شد و کمیته بحران استان مجبور شد ادارات و دستگاههای اجرایی غیرضرور را تعطیل کند.

انتهای پیام/*