در همه‌گیری کنونی عفونت ویروسی کرونا (COVID-19) فداکاری و قربانی شدن مظلومانه و ابتلای چندین نفر از پزشکان، پرستاران و سایر کادرهای پزشکی به نمادی از قداست طب و درمانگری و اعتبار اجتماعی و معنوی شایسته جامعه پزشکی تبدیل شد.

علم طب همزاد انسان، ارزش‌های اخلاقی همراه جدایی‌ناپذیر طبابت و طبیب از بدو امر از نظر اخلاقی، آگاهانه تعهد داده است که دانش و مهارت و همه توان و زندگی خود را وقف بهبود بیمارانش کند.

تندرستی بیمار تنها به سلامت جسم او محدود نمی‌شود و سلامت روانی، اجتماعی، فکری و معنوی‌اش نیز در بهزیستی و کیفیت زندگی او اهمیت دارد. از دیدگاه فرهنگ دینی و قرآنی ما، آفرینش و حیات انسان به اذن الهی بوده و بهبود بیماری نیز با اراده خداوند ولی با دم مسیحایی پزشک رقم می‌خورد.

این توفیق و افتخار، به پزشکی اختصاص دارد که با انگیزه‌ای پاک بتواند پیوند دهنده اراده الهی با شفای بیماران باشد(سوره شعرا - آیه ۸۰). همین منزلت و رسالت معنوی است که قداست دانش پزشکی، اعتماد به دست شفابخش پزشک و اثربخشی امر طبابت را از دیرباز تا این زمان به میراث گذاشته است.

«هر که را جامه ز عشقی چاک شد / او ز حرص و عیب کلی پاک شد
شاد باش ای عشق خوش سودای ما / ای طبیب جمله علت‌های ما»

در فرآیند تکاملی علوم و اخلاقیات پزشکی از دوران باستان تا عصر فرهنگ و تمدن اسلامی و تا دوره معاصر، رابطه میان پزشک و بیمار با محوریت یافتن بیشتر حقوق و مصالح بیماران متحول شده است. اصول اخلاق حرفه‌ای در پزشکی مدرن مانند گذشته بر نقش از خود گذشتگی و ایثارگرانه(Altruism) پزشک نسبت به بیماران و اصول اخلاق زیستی (Bioethics) هم بر مسئولیت اجتماعی بیش از پیش پزشک نسبت به دفاع از حق زندگی سالم و حقوق اساسی آحاد جامعه تأکید دارد.

خلاصه اینکه در این زمان هم پزشک از نظر اخلاقی، آگاهانه متعهد می‌شود که نسبت به بیمار و جامعه در هر جای جهان که باشد:
۱- در هر شرایطی «سلامتی و آسایش» آنها را نسبت به خود مقدم بدارد.
۲- در همه حال به همه «خدمت» کند و هیچگاه «آسیب» نرساند.
۳- اگر کمک امکانپذیر نبود حداقل بتواند به آنها «آرامش» دهد.
۴- «هنر جلب اعتماد» و اظهار «همدردی، همدلی و شفقت» به آنها را داشته باشد.
۵- به «حق انتخاب» و استقلال بیماران احترام گذارد و به گونه‌ای رفتار کند که دوست دارد همانگونه با خودش رفتار شود.
۶- با «عدالت» همه را به یک چشم ببیند و برخورد برابر داشته باشد.
۷- چه در جنگ و چه در صلح در «خط مقدم ایثارگری» و خدمت به انسان‌های «دردمند و بی‌پناه» قرار گیرد و در این راه حتی جان و سلامت خود را به خطر اندازد.

کارنامه جامعه خدوم پزشکی ایران چه در دوره انقلاب، چه در دفاع مقدس یا انجام تعهد خدمت در اقصی نقاط محروم و دورافتاده ایران بسیار افتخارآمیز بوده است. در همه‌گیری کنونی عفونت ویروسی کرونا (COVID-19) نیز فداکاری و قربانی شدن مظلومانه و ابتلای چندین نفر از پزشکان، پرستاران و سایر کادرهای پزشکی به نمادی از قداست طب و درمانگری و اعتبار اجتماعی و معنوی شایسته جامعه پزشکی تبدیل شد.

بی تردید سخنان اخیر رهبری و قدرشناسی مردم فهیم ایران نسبت به جامعه پزشکی طی چهار دهه گذشته که «بیشترین رأی اعتماد» را در بین همه گروه‌های اجتماعی به آنان داده‌اند، بازتابی از قدر و اجر معنوی ایشان و رضایت پروردگار است که شکرگزار آن هستیم.

*استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران

انتهای پیام/*