بررسی آمار و اطلاعات تجاری بیانگر وجود ظرفیت تجاری قابل توجه بین کشورمان و اتحادیه اقتصادی اوراسیا است.

اتحادیه اقتصادی اوراسیا یک سازمان نوظهور در بین سازمان‌های منطقه‌ای و در حال تبدیل شدن به یکی از قطب‌های مهم اقتصادی و سیاسی جهان است. این اتحادیه یکی از مهم‌ترین بلوک‌های اقتصادی در همسایگی ایران است که کشورهای عضو آن دارای نقاط مشترک فرهنگی، سیاسی و ژئوپلیتیک با کشورمان هستند. همکاری با این اتحادیه برای ما مهم است. زیرا در چارچوب استراتژی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر تقویت همکاری با کشورهای همسایه قابل تفسیر بوده و از ظرفیت ایجاد قطبی قدرتمند در مقابل گروه ‌بندی‌های رقیب برخوردار است.
بررسی آمار و اطلاعات تجاری بیانگر وجود ظرفیت تجاری قابل توجه بین کشورمان و اتحادیه اقتصادی اوراسیا است. این اتحادیه با جمعیت بالغ بر 182.7میلیون نفری و وسعت بیش از20 میلیون کیلومتر مربع و تولید ناخالص داخلی فراتر از 2 تریلیون دلاری و تولیدات صنعتی1.3 تریلیون دلاری، قابلیت تبدیل شدن به بازاری بزرگ و مطمئن برای کالاهای صادراتی ایران را دارد. مجموع تجارت خارجی اتحادیه اقتصادی اوراسیا، بالغ بر 753.4 میلیارد دلار برآورد می‌شود که از این میان روسیه با 634 میلیارد دلار بزرگ‌ترین اقتصاد و قرقیزستان با 4.326 میلیارد دلار کوچک‌ترین اقتصاد کشورهای عضو محسوب می‌شوند. طی سالیان گذشته، روسیه به تنهایی و به‌طور متوسط سالی 250 میلیارد دلار انواع کالا و محصولات صنعتی، کشاورزی، غذایی و دارویی از کشورهای مختلف جهان وارد کرده است و پیش‌بینی می‌شود این میزان واردات در سال‌های آینده به بیش از 300 میلیارد دلار برسد. این میزان واردات باعث شده بسیاری از کشورهای منطقه و آسیای شرقی (40 کشور از جمله هند، چین، سنگاپور و ...) درصدد امضای موافقتنامه تجارت آزاد با این اتحادیه باشند. این حجم از واردات، برای کشورمان نیز بازار بسیار جذابی تلقی شده و لذا توافقنامه تجارت آزاد با روسیه و سایر کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، فرصت بسیار خوبی برای تسخیر بخشی از این بازار به شمار می‌آید که در توسعه اشتغالزایی در کشور نیز حائز اهمیت است.
بدیهی است یکی از راه‌های گسترش همکاری‌های تجاری و اقتصادی دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی، انعقاد موافقتنامه‌های ترجیحی و تجارت آزاد با کشورهاست. از این نظر جمهوری اسلامی ایران نیاز دارد با عقد توافق‌های تجاری نسبت به فراهم‌سازی زمینه لازم برای مشارکت بنگاه‌های اقتصادی ایرانی را فراهم و زمینه دسترسی تولیدکنندگان داخلی به بازارهای جدید را هموارتر کند. توافقنامه موقت تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا اولین اقدام جدی کشورمان برای تحقق هدف فوق الذکر محسوب می‌شود. لازم به ذکر است ایران با 7 کشور ازبکستان، پاکستان، تونس، سوریه، کوبا، بوسنی و ترکیه توافق‌های تجاری دوجانبه امضا کرده ولی توافق با اتحادیه اقتصادی اوراسیا اولین تجربه جدی کشورمان جهت همگرایی اقتصادی با یک بلوک اقتصادی منطقه‌ای است و کامل‌ترین و مفصل‌ترین موافقتنامه تجاری ایران محسوب می‌شود. این موافقتنامه از تاریخ 5 آبان ماه 1398 عملاً وارد فاز اجرایی شده و انتظار می‌رود که یک سال بعد از اجرایی شدن آن و دوره‌ گذار تطابق ساختار و استانداردها، مذاکرات برای تداوم همکاری و تبدیل آن به موافقتنامه تجارت آزاد و تمام عیار با اتحادیه اقتصادی اوراسیا آغاز شود.
هرچند امضای قرارداد تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی منطقه‌ای منافع متقابل دربر دارد ولی استفاده حداکثری از این منافع به میزان ظرفیت سازی‌ها، بستر سازی‌ها و ایجاد زمینه از سوی کشورمان بستگی دارد. همچنین نیازمند توجه به جمیع جوانب موضوع، سیاستگذاری‌های مناسب توأم با افزایش همکاری‌های بین وزارتخانه‌ای و آماده‌سازی ظرفیت اقتصاد داخلی و انجام برخی اصلاحات اقتصادی است. هر چقدر توجه به جوانب فوق الذکر بیشتر باشد، طبیعتاً استفاده از ظرفیت اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز بیشتر میسر خواهد شد. لذا باید به‌دنبال تکمیل چرخه زیرساختی (شبکه تولید صادرات محور، شبکه تأمین کالا، شبکه تکمیل زیرساخت حمل و نقلی و شبکه مدیریت صادرات) بود و از این طریق به تسهیل و روان‌سازی تجارت با کشورهای منطقه مبادرت کرد. در این صورت تجارت آزاد بین ایران و اوراسیا می‌تواند نتایج بهتر و حداکثری را به ارمغان آورد.
*وزیر نیرو و رئیس کمیسیون مشترک ایران و روسیه
انتهای پیام/*