نشست ترکیه و دیدارهای دوجانبه‌ای که روحانی با همتایان ترک و روس داشت فرصت مناسبی است برای گفت و گوی رودر رو برای حل و فصل برخی اختلاف نظرها و تقویت اشتراکات و توسعه روابط.

سفر آقای روحانی به آنکارا و حضور در اجلاس سه‌جانبه رؤسای جمهوری ایران، ترکیه و روسیه از جهات مختلف اقتصادی، سیاسی و استراتژیک قابل اهمیت است. یکی از مهم‌ترین مسائل در این نشست قطعاً مسأله سوریه خواهد بود. آن هم در شرایطی که قرار است ترکیه در همکاری با امریکا در شمال سوریه اقدام به ایجاد منطقه امن کند.

مسأله ترکیه در حال حاضر از این منظر، سه و نیم میلیون آواره سوری است که آنکارا می‌گوید دیگر توان تحمل هزینه‌های ناشی از حضور آنها را ندارد. همین طور دولت ترکیه این حجم از آوارگان را در مرزهای جنوبی خود یک تهدید امنیتی می‌داند و از اروپا نیز انتظار دارد که به عنوان دروازه قاره سبز در ساماندهی وضعیت این آوارگان به ترکیه کمک شود. در این خصوص اما دولت ایران و همین طور سوریه تصمیم مشترک امریکا و ترکیه را به معنای نقض حاکمیت ملی سوریه می‌دانند و با آن مخالف هستند.

این در حالی است که روسیه به عنوان دیگر بازیگر مهم حاضر در عرصه تحولات سوریه تاکنون در این باره اعلام موضع نکرده است. دو دولت ایران و ترکیه به عنوان دو ضامن آتش‌بس در سوریه محسوب می‌شوند و از همین رو باید برای تضمین ادامه این آتش‌بس بر سر مسأله تعیین منطقه امن در شمال غرب سوریه و جنوب ترکیه به توافق و نظر مشترک برسند.

از منظری دیگر مسائل اقتصادی و خصوصاً روابط ایران و ترکیه در این اجلاس سه‌جانبه دارای اهمیت ویژه‌ای هستند؛ در شرایطی که تحریم‌های امریکا امکان تبادلات اقتصادی را برای ایران سخت کرده، ترکیه نیز علی‌رغم میل خود دیگر از ایران نفت نمی‌خرد و دو طرف تمایل دارند تا این مشکل را سریع‌تر حل کنند.

مضافاً اینکه مشکلاتی مشابه میان روابط ایران و روسیه و یا روسیه و ترکیه به عنوان سه کشوری که مایل به افزایش مراودات مالی با هم هستند نیز وجود دارد و از همین رو است که این کشورها درصدد رفتن به مسیری برای جایگزین کردن ارزهای ملی خود در روابط اقتصادی به جای دلار هستند. در روابط دوجانبه اقتصادی با ترکیه همچنین به نظر می‌رسد یافتن راهکارهای دوطرفه برای افزایش سرمایه‌گذاری متقابل مدنظر طرفین باشد و از همین رو است که برگزاری کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و ترکیه زودتر از موعد برنامه قبلی صورت می‌گیرد.

از منظر ترکیه نیز تعیین نسبت‌بندی‌های جدید با ایران و خصوصاً روسیه در این شرایط بسیار اهمیت دارد. ترکیه همکار امریکا در ناتو محسوب می‌شود اما هم اکنون نگران کمک‌های این کشور به کردها در شرق فرات است که آنها را ادامه گروه‌هایی چون پ ک ک می‌داند.

امریکا نیز از خرید موشک‌های s400 توسط ترکیه به عنوان عضوی از ناتو ناراضی است و در صورت فعال شدن این موشک‌ها حتی احتمال آغاز تنبیهاتی علیه آنکارا وجود دارد. این برای امریکا قابل تحمل نیست که اگر ترکیه عضوی از ناتو است پس موشک‌های s400 را جز برای مقابله با تهدیدات ناتو، برای چه کار دیگری می‌خواهد؟ همین موضوع به اضافه تحولات بزرگ در حزب حاکم چون جدایی داوود اوغلو، اوضاع را در ترکیه پیچیده کرده و در این شرایط تعیین نسبت جدید آنکارا و دولت اردوغان با قدرت‌هایی نظیر ایران و روسیه اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند.

دست آخر هم باید به یکی از مسائل میان ایران و روسیه اشاره کرد؛ مسکو دارای روابطی نزدیک و دوستانه با رژیم صهیونیستی است و در عین حال ایران را هم به عنوان متحد خود می‌داند. با وجود سطح بالای همکاری‌ها و نزدیکی‌های دو کشور چطور اسرائیل می‌تواند به برخی از اهداف در سوریه حمله کند؟  قاعدتاً نشست ترکیه و دیدارهای دوجانبه‌ای که روحانی با همتایان ترک و روس داشت فرصت مناسبی است برای گفت و گوی رودر رو برای حل و فصل برخی اختلاف نظرها و تقویت اشتراکات و توسعه روابط.

*کارشناس مسائل سیاست خارجی

انتهای پیام/*