مشهد که محبوب‌ترین شهر ایران است باید در تمام ابعاد آرمان‌شهر باشد و این ممکن نیست مگر زمانی که نگاه مدیران دولتی به مشهد، ملی باشد.

در آستانه شهادت هشتمین خورشید برج ولایت حضرت امام علی بن موسی الرضا -علیه آلاف التحیه و الثناء- قرار داریم. حضرت امام رضا(ع) ولی نعمت مردم ایران و پناهگاه دل‌های خسته‌ای است که در فراز و نشیب رنج های روزگار همچون آهوان خسته از صیاد به حریمش پناه می آورند. حال و هوای این روزهای مشهد و حضور ده ها میلیونی عاشقان آن حضرت که  در واقع عارفان مقام قدسی آن امام اند به راستی دیدنی است.

به گفته قائم مقام تولیت آستان قدس رضوی «حداقلِ تشرف به حرم مطهر رضوی در دهه پایانی صفر حدود 30 میلیون نفر است.» این عدد که کم و بیش در سال های گذشته نیز تکرار شده آن قدر چشمگیر و بزرگ است که توجه نه فقط مدیران دستگاه های استانی بلکه مدیران ارشد نظام را نیز به خود جلب کند.

واقعیت این است که «زیارت رضوی» به خصوص در این ایام نه یک رخداد منطقه‌ای که حتی در ابعاد ملی نیز یک اَبَرپدیده است.

چندی پیش روزنامه خراسان در تیتر نخست خود از رئیس جمهور محترم درخواست کرد که  نخستین سفر استانی خود را از مشهد الرضا(ع) آغاز کند. تشکیل نشستی از هیئت دولت تازه نفس در این ایام در شهر مشهد و با دستور کار زیارت شاید بتواند مقدمه تدوین سندی جامع‌تر برای پرداختن به تمام ابعاد «زیارت رضوی»، استفاده از تمام ظرفیت های این پدیده  و نیز حل معضلات و آسیب هایی باشد که در این حوزه وجود دارد. آسیب هایی که به هیچ وجه شایسته مشهد الرضا(ع) و زائران و مجاوران آن نیست.

در دهه پایانی ماه صفر اغلب دستگاه های اداری استان با تمام ظرفیت های خود درگیر خدمات رسانی به این خیل انبوه زائران اند: آستان قدس رضوی به عنوان میزبان اصلی، استانداری خراسان و دیگر دستگاه ها با تمام توان پای کارند. به گفته قلندر شریف، شهردار محترم مشهد تنها در شهرداری 32هزار نفر از کارکنان برای این خدمت رسانی بسیج شده اند.

در این ایام نه فقط دستگاه های رسمی که مردم و نهادهای مردمی و خیرین نیز با شور و شوق و اشتیاق به میدان ارادت آمده اند. به گفته سخنگوی جمعیت خدمتگزار زائرین پیاده امام رضا (ع)، اغلب امکانات قابل توجهی که در مسیر پیاده‌روی زائران چند ده هزار نفری حضرت وجود دارد از جمله 360 ایستگاه صلواتی  به همراه تمام امکانات خوابگاهی ، حمام ها و سرویس های بهداشتی توسط خیرین تامین شده است.

اما مقوله زیارت دارای ابعاد گوناگون فرهنگی، امنیتی، اجتماعی و ... است و اگر بنا باشد حق مطلب ادا شود، موضوع باید در  سطحی کلان‌تر بررسی شود و این مبین ضرورت نگاه ملی به «زیارت رضوی» است.

اگر نگاه به زیارت رضوی ملی باشد اگر توجه به حضور 30 میلیون زائر در مشهد جدی باشد، در گام نخست باید نگاه مدیران به شهر مشهد دگرگون شود. در گام نخست باید مشکلات این شهر حل بلکه برای همیشه ریشه کن  شود.

بارها از سوی مسئولان استانی وعده‌هایی برای حل اساسی مسائلی از جمله حمل و نقل و زیر ساخت های آن، آلودگی هوا و مسئله ریزگردها، گسترش فضای سبز،  نظافت شهری، مسئله متکدیان و معتادان متجاهر، مسئله کارتن خواب ها و ... داده شده و هریک از مسئولان نیز انصافا در حد توان خود تلاش های قابل توجهی کرده‌اند اما پیداست که این مسائل همچنان چهره زیبای این شهر مذهبی را لکه‌دار می‌کند؛ شهری که باید عروس شهرهای کشور و آرمان‌شهر ایران باشد.

یکی از ابعادی که نیازمند توجه بیشتر است ظرفیت عظیم فرهنگی و معرفت افزایی زیارت رضوی است. این فضایی است که در آن دل ها برای پذیرش معارف، آماده و نرم اند؛ اما آمادگی لازم برای استفاده از این حال معنوی چقدر است؟

شهید سید ابراهیم رئیسی با تشخیص درست این نیاز، اهتمام ویژه ای به تولیدات هنری فاخر به ویژه «سوغات فرهنگی زائر» داشت. با پیگیری ایشان حرکت های ارزنده‌ای در این راستا انجام شد که برکات آن هنوز ادامه دارد. این مقوله همچنان شایسته حمایت و پیگیری است.

حق این است که سوغات یک شهر فرهنگی و مذهبی نباید صرفا نبات و زرشک و زعفران باشد اما هنوز مطلوب زائران در سوغات فرهنگی فاخر تامین نشده و باید در این عرصه کار کرد. تولید سوغات فرهنگی زائر، تولید آثار ارزشمند هنری در قالب های ادبی، هنری، صوتی، تصویری پیرامون آموزه‌های حضرت و نیز فرهنگ زیارت  به‌خصوص خرده‌روایت های فوق‌العاده جذاب و موثری که در دل زیارت های هر روزه وجود دارد، اگرچه همیشه وجهه همت دستگاه های تولیدی استان و آستان بوده است اما به نظر می‌رسد این امر نیز نیازمند  نگاه و همت ملی است. ساخت سریال های تلویزیونی، فیلم های سینمایی و دیگر آثار فاخر هنری و ادبی که در تراز جهانی باشد از  مواردی است که ظرفیت آن در زیارت رضوی وجود دارد.

به راستی مشابه این صحنه‌های شگفت انگیز عاطفی را که هر روزه در هر مرحله از این زیارت میلیونی رخ می‌دهد در کجا می‌توان یافت؟ آیا این صحنه‌ها شایسته ثبت و بازپرداخت هنری در عالی‌ترین سطوح نیستند؟

از دیگر محورهایی که نیازمند عزم جدی است، مقوله «فرهنگ میزبانی» است. همه ما در دیدارهایی که با زائران حرم داشته‌ایم گلایه آن ها را از پاره‌ای گران فروشی‌ها، فرصت شماری ها و دیگر رفتارهایی که مناسب فرهنگ میزبانی است، شنیده و کم و بیش شرمنده شده‌ایم.

همچنین تفاوت رفتار با زائرانی که از سطح مالی خوبی بهره‌مند نیستند گاه صحنه‌های دور از شان و دل آزاری را پدید می آورد به‌خصوص وقتی این زائران شیعیان غیر ایرانی هستند و حرمت مهمانی آنان دو چندان است. می‌دانیم که در این ایام حدود 50 هزار زائر پاکستانی در مشهد حضور دارند. رفتار ما سفیر فرهنگی ماست؛ اما تبیین و ترویج «فرهنگ میزبانی» نیز به برنامه ریزی و اهتمام فرهنگی نیازمند است.

مشهد که محبوب‌ترین شهر ایران است باید در تمام ابعاد آرمان‌شهر باشد و این ممکن نیست مگر زمانی که نگاه مدیران دولتی به مشهد، ملی باشد.

*روزنامه نگار/خراسان

انتهای پیام/*