تجربه در کشور ما ثابت کرده هر وقت مردم احساس کردند انتخابات حالت رقابتي دارد مورد اقبال قرار گرفته و مردم هم مشارکت کردند. البته نظري هم وجود دارد و ادعا دارند که با توجه به اينکه شرايط اقتصادي مطلوبي در کشور وجود ندارد به احتمال زياد اين شرايط اقتصادي در مشارکت مردم و حمايت آنها از اصلاح‌طلبان تاثير منفي دارد.

در ارتباط با موضوع ائتلاف دو نظر وجود دارد؛ يک نظر اين که گفته مي‌شود يک‌سري افراد که اعتقادي به چارچوب‌هاي اصلاح‌طلبي با ائتلاف ندارند، مورد حمايت اصلاح‌طلبان واقع شوند، بعدها انتظارات را برآورده نمي‌کنند و اين موضوع باعث ايجاد مشکل براي جريان اصلاحات مي‌شود و پايگاه اجتماعي آن را تضعيف مي‌کند و اهداف اصلاح‌طلبي هم برآورده نمي‌شود. درمجموع اعتقادشان بر عدم ائتلاف براي حفظ چارچوب هويت جريان اصلاح‌طلبي است. اما نظر ديگري که وجود دارد، اين است که ما نياز به ائتلاف با نيروهاي معتدل داريم.

اين ائتلافي که با نيروهاي اعتدالي وجود دارد، همچنان بايد حفظ شود تا از روي کارآمدن مجدد تندروها که براي منافع ملي مي‌تواند خطرآفرين باشد، جلوگيري به عمل آيد. به هر حال اين گروه يک مقداري خطر جدي را در روي کارآمدن تندروها و افراطيون طيف اصولگرا مي‌دانند و معتقدند براي اينکه کشور بار ديگر به دام اين تندروي‌ها و افراطي‌گري‌ها نيفتد و با مشکلاتي که تندروها مي‌توانند ايجاد کنند، مواجه نشود، با نيروهاي معتدل و مستقل، مستقليني که با اصلاح‌طلبان همسو باشند، بايد نوعي ائتلاف صورت بگيرد و در کل خطر اصلي را همان روي کار آمدن افراطيون مي‌داند و هدف ائتلاف را ممانعت از روي کارآمدن افراطيون. همان اتفاقي که سال 94 افتاد و هدف انتخابات 94 براي اصلاح‌طلبان، جلوگيري از روي کارآمدن تندروها و افراطيون طيف اصولگرا بود که مي‌توانند مانع جدي بر سر راه دولت ايجاد کنند و کشور را به سمت مشکلات بيشتري ببرند.

به هر حال اين دو نظر و دو ديدگاه وجود دارد اما اينکه کدام ديدگاه بيشتر مورد توجه واقع شود، تا حدود زيادي بستگي به عملکرد شوراي نگهبان در ارتباط با نحوه تاييد صلاحيت اصلاح‌طلبان هم دارد. به نظر مي‌رسد که اگر اصلاح‌طلبان در همه حوزه‌ها نيروهايشان تاييد صلاحيت شود و نيرو داشته باشند با هويت خاص خودشان خواهند آمد، اما در کل نوعي همکاري که به هر حال بين دولت و اصلاح‌طلبان از ابتدا بوده، اين نوع تعامل هم همچنان مورد توجه براي هر دو طيف هست که حفظ شود و هر دو طيف به نوعي ائتلافي که حداقل حمايت از دولت باشد را جزو اهداف خودشان قرار مي‌دهند. به‌نظر مي‌رسد دو طيف نظر منفي در ارتباط با دولت ندارند و هر دو طيف، هدفشان حمايت از دولت در راستاي پيشبرد اهداف ملي است.

واقعيت تلخي که در مجلس وجود دارد، اينکه افرادي تحت عنوان اصلاح‌طلبان که شايد هم اصلاح‌طلب نبودند اما با عنوان ائتلاف اميد وارد مجلس شدند و با توجه به اينکه ائتلاف به نوعي حمايت اصلاح طلبان را داشت، انتظار مي‌رفت که در راستاي اهداف اصلاح‌طلبان حرکت کنند اما اين اتفاق نيفتاد.حتي عده‌اي که تحت لواي ائتلاف اميد وارد مجلس شدند، وارد فراکسيون اميد و فراکسيوني که اصلاح‌طلبان تشکيل دهنده‌اش بودند، نشدند و به نوعي همچنان سعي در حفظ هويت خودشان داشتند.

حتي در بعضي از موارد با اصولگرايان همراهي و همسويي داشتند. البته در پاره‌اي ازموارد هم با اصلاح‌طلبان همراهي مي‌کردند. عمدتا همراهي اين عده با اصلاح‌طلبان در راستاي حمايت از دولت بود. درغير از اين موارد هر وقت بحث اصلاح‌طلبي مطرح بود، همراهي چنداني هم با فراکسيون اميد و اصلاح‌طلبان نداشتند. درحقيقت کساني که وارد ليست اميد شده بودند در راستاي اهدافي که فراکسيون اميد و اصلاح‌طلبان داشتند، حرکت نکردند و حتي خيلي‌هايشان هم حاضر نشدند که در اين فراکسيون عضو شوند و ثبت نام کنند!

اين واقعيتي است که در مجلس فعلي وجود داشت و به همين دليل است که بسياري از اصلاح‌طلبان بر اين باورهستند که حتما بايد اين‌بار به نحوي حرکت شود که جريان اصلاحات به خاطرحمايت‌هايي که از برخي افراد مي‌کند، زير سوال نرود و افرادي که مورد حمايت قرار مي‌گيرند، حداقل معيارها را براي ورود به ليست اصلاح‌طلبان داشته باشند که در راستاي اهداف اصلاح‌طلبي حرکت کنند.

تجربه در کشور ما ثابت کرده هر وقت مردم احساس کردند انتخابات حالت رقابتي دارد مورد اقبال قرار گرفته و مردم هم مشارکت کردند. البته نظري هم وجود دارد و ادعا دارند که با توجه به اينکه شرايط اقتصادي مطلوبي در کشور وجود ندارد به احتمال زياد اين شرايط اقتصادي در مشارکت مردم و حمايت آنها از اصلاح‌طلبان تاثير منفي دارد. هرچند اين نظر را زياد قبول ندارم چون تجربه ثابت کرده درشرايطي که بحران کشور را تهديد مي‌کند مردم با حساسيت بيشتري همواره سعي کردند در انتخابات و در تعيين سرنوشت شان مشارکت داشته باشند.

بنابراين انگيزه اصلي مردم براي مشارکت سر جايش هست و با توجه به تهديدات خارجي اين انگيزه بيشتر هم شده است. اما اينکه وضعيت مشارکت چگونه باشد به اين بستگي دارد که انتخابات چقدر رقابتي باشد و چقدر شرايط رقابت جدي در انتخابات مورد توجه واقع شود. به نظرم هرچه انتخابات رقابتي‌تر باشد، ميزان مشارکت مردم هم بيشتر خواهد بود و در مشارکت وسيع‌تر و گسترده‌تر شانس اصلاح‌طلبان هم بيشتر خواهد بود.

*استاد دانشگاه

انتهای پیام/*