در شرایط بحران از مهم‌ترین اهرم‌های مؤثر، خبرنگاران هستند. خبرنگار می‌تواند در شرایط بحرانی به مردم آرامش دهد و یاد بگیرد آستانه تحمل خود را در مواجهه با ناملایمات بالا ببرد. مردم حق دارند از اخبار مطلع شوند و به‌همان نسبت هم حق دارند که در آرامش روحی و روانی باشند. در این میان خبرنگار موظف است این دو فاکتور را باهم بالانس کند.

آیا در کشور بحران داریم؟ نقش و سهم رسانه‌ها و مسئولان در مدیریت بحران چقدر است؟ آیا می‌توان بدون دخالت رسانه بحران را مدیریت کرد؟ در این مبحث نظریه CNN مطرح می‌شود. در این نظریه این پرسش مطرح می‌شود که آیا رسانه‌ها روی سیاستمداران تأثیر می‌گذارند یا برعکس؟ در نظریه تقابل سیاست و رسانه، رابینسون می‌گوید: خبرنگاران و رسانه‌ها در چه شرایطی می‌توانند بر کنشگران بویژه سیاسیون اثرگذار باشند و در چه شرایطی نمی‌توانند. به‌عنوان نمونه تونلی قرار است در شهری بزرگ ساخته شود. رسانه‌ها می‌توانند با هدفگذاری‌های خاص خود ساخت آن را متوقف کنند یا به‌عنوان مثال در تعیین و تغییر قیمت بنزین حتی اگر دولت هم پیش‌بینی کرده باشد و نرخ جدید را تعیین کرده باشد باز هم رسانه‌ها می‌توانند در انجام پذیرفتن یا نپذیرفتن آن کاملاً تأثیر‌گذار باشند. در بحران‌های مختلف هم همین اتفاق می‌افتد. چنانچه مسئولان و دولت نتوانند به تصمیم واحدی در برخورد با بحران برسند و در تردید باشند، رسانه‌ها می‌توانند با اثرگذاری خود تردیدها را به یقین تبدیل کنند.
رسانه‌های خبری تلویزیونی 24 ساعته دنیا که اولین آن CNN بوده، می‌گویند: شبکه‌های خبری 24 ساعته بین‌المللی سه نقش عمده دارند:
 نقش برجسته ساز
 نقش شتاب ساز
 نقش بازدارنده
در حال حاضر رسانه‌ها با نقش برجسته‌سازی می‌توانند سبب ایجاد شتاب در تصمیم گیری‌های مسئولان در بحران شوند. در ایران نظریه تأثیر فضای مجازی وجود دارد که هر سه نقش فوق را بر عهده دارد.
به یاد داشته باشیم که متولی بحران نباید خود را در مقابل فضای مجازی قرار دهد زیرا اگر قرار باشد مبحثی اطلاع‌رسانی شود باید در کنار صدا و سیما و مطبوعات، رسانه‌های مجازی هم در جلسات مختلف شرکت داده شوند. نمونه بارز یکی از نقش‌های برجسته ساز و بازدارنده فضای مجازی در وقایع اجتماعی، برخورد با آقای دوربینی بود یا درگیری دستفروش زن با مأموران شهرداری. در حوادث سیل اخیر هم ورود مسئولان با کفش به چادر زلزله زده‌ها را می‌توانیم مثال بزنیم. هر کدام از این اتفاقات با ورود فضای مجازی در انتشار اخبار اصلاح شدند و با بازتاب‌های مختلف سبب تغییر در واکنش‌ها شدند، این در حالی است که چنانچه فضای مجازی در آنها ورود نمی‌کرد شاهد تحولات مثبت در نوع برخوردها نبودیم. مسئولان امر در بحران‌ها باید فضای مجازی را به‌عنوان یک واقعیت عینی بپذیرند و آن را در مشارکت‌های مردمی در پیشبرد امور مؤثر بدانند. حال این سؤال پیش می‌آید که واقعاً در کشور ما به چه میزان از این ظرفیت استفاده می‌شود؟
خبرنگار در بحران
در شرایط بحران از مهم‌ترین اهرم‌های مؤثر، خبرنگاران هستند. خبرنگار می‌تواند در شرایط بحرانی به مردم آرامش دهد و یاد بگیرد آستانه تحمل خود را در مواجهه با ناملایمات بالا ببرد. مردم حق دارند از اخبار مطلع شوند و به‌همان نسبت هم حق دارند که در آرامش روحی و روانی باشند. در این میان خبرنگار موظف است این دو فاکتور را باهم بالانس کند. آنچه اهمیت بالایی دارد این است که توجه به حفظ امنیت ملی کشور در شرایط بحران را نیز نباید از یاد ببریم. در این خصوص هم لازم است، خبرنگاران با کمک دستگاه‌های امدادرسان بتوانند بدون تحریک مردم در کنار مردم بوده و اخبار را بدرستی انتشار دهند.
* کارشناس رسانه
انتهای پیام/*