اسرائیل در محیط منطقه‌ای گرفتار بحران شدید امنیتی است. از یک‌سو مخالفان اسرائیل در منطقه قدرت گرفته‌اند؛ از سوی دیگر رژیم‌های عرب مدافع اسرائیل در وضع بحرانی قرار داشته و اساساً آینده آنان نامعلوم است. در این فضا هم آمریکایی‌ها و هم اسرائیلی‌ها درباره اینکه اسرائیل بتواند در فرایند داخلی از امنیت و موجودیت خود دفاع کند، نا امید هستند و نیز آنان از اینکه کماکان حمایت خارجی بتواند اسرائیل را در منطقه در برابر مخالفانش که بیش از هر زمانی قدرت گرفته‌اند، حفظ کند، سرخورده شده‌اند.
نوزدهمین کنفرانس «هرتزلیا» در روزهای گذشته برگزار شد و مباحث آن مثل همیشه، منعکس‌کننده فضای حاکم بر رژیم و جامعه صهیونیستی بود. 19 سال است که این اجلاس راهبردی امنیتی در یک بندر سیاحتی در شمال تل‌آویو برگزار می‌شود تا به قول رؤسای برگزارکننده، به اخذ تصمیمات راهبردی امنیتی کمک کند. این اجلاس هر ساله مطابق دغدغه‌های رژیم اسرائیل ذیل یک عنوان برگزار شده است. کما اینکه در سال گذشته در تابلو آن، «عادی‌سازی روابط اسرائیل با حوزه عربی» آمده بود. این کنفرانس سه روزه، امسال با عنوان «بازگرداندن اوضاع به حالت قبلی» و چشم‌انداز مناقشه تهران ـ تل‌آویو برگزار شد و حائز نکات مهمی بود که با یک مقدمه به آنها اشاره می‌شود:
1ـ کنفرانس هرتزلیا اگرچه شکل رسمی ندارد، ولی از آنجا که طی حدود دو دهه گذشته به‌طور منظم و با حضور مسئولین ارشد سیاسی و امنیتی رژیم اسرائیل برگزار شده، در حکم یک کنفرانس رسمی است. این کنفرانس جنبه فراحزبی داشته و از سوی همه احزاب و شخصیت‌های مؤثر صهیونیستی حمایت می‌شود. هرتزلیا اگرچه مصوبه ندارد ولی نوعاً رهیافت‌های مطالعاتی آن از آنجا که مقامات ارشد دستگاه‌های امنیتی، نظامی و سیاسی سابق و کنونی اسرائیل در آن شرکت می‌نمایند، به دستورکار دستگاه‌های ذی‌ربط تبدیل می‌شود و علاوه‌بر آن می‌توان گفت از آنجا که کنفرانس سالانه هرتزلیا مهم‌ترین تریبون اسرائیل است و به مباحث آن توجه ویژه‌ای صورت می‌گیرد، مباحث آن از ماه‌ها قبل آماده می‌شود. کما اینکه هماهنگی بین سخنران‌های متفاوت این کنفرانس نمی‌تواند فی‌البداهه صورت بگیرد. همان‌طور که مشاهده شد فعالیت رژیم اسرائیل در حوزه عربی در یک سال گذشته با رهیافتی که در ماه می سال گذشته در کنفرانس هیجدهم هرتزلیا بیان شده بود، انطباق کامل داشت. این کنفرانس امسال با عنوان «بازگرداندن اوضاع به حالت سابق» برگزار شد و سخنرانان آن به‌طور مشترک شرایط کنونی رژیم صهیونیستی را شکننده ارزیابی کردند. مروری بر سخنان مقامات ارشد سابق و لاحق امنیتی نظامی رژیم اسرائیل در این کنفرانس به خوبی عمق هراس آنان از آینده را نشان می‌دهد.
2ـ اریئیل رایخمان، «رئیس مرکز سیاست‌ها و راهبرد در مرکز چندمنظوره هرتزلیا» که ریاست این کنفرانس را برعهده داشت، در نطق افتتاحیه گفت: «در شرایط هرج و مرج گسترده و بی‌سابقه داخلی به‌سر می‌بریم» اظهارات بعضی دیگر از مقامات امنیتی اسرائیل نیز این نگرانی را مورد اشاره قرار داد.اشاره مقامات اسرائیلی؛ جنبه‌های مختلفی از این به‌هم ریختگی تاریخی را نشان می‌دهد. رژیم اسرائیل در حال حاضر فاقد پارلمان است و دولت بنیامین نتانیاهو در بحران مشروعیت دست و پا می‌زند. حزب لیکود که هسته مرکزی تشکل دولت کنونی اسرائیل است، نه توانست علیرغم کمک ویژه دونالد ترامپ به نتانیاهو رأی لازم را کسب کند و نه توانست حتی ائتلاف نیم‌بندی به وجود آورد و به دولت بی‌رمق خود جانی تازه ببخشد. اختلافات میان اعضای کابینه اسرائیل به بالاترین سطح خود رسیده است و این در حالی است که هیچ‌کس در اسرائیل امیدی ندارد که انتخابات آینده کمک مؤثری برای بهبود اوضاع بنماید.
3ـ یک نگرانی عمده دیگر رژیم اسرائیل شرایط کنونی کشورهای عربی است. آنان به همراه مقامات آمریکایی و رؤسای چند کشور عربی ـمحور تسلیم ـ کنفرانس منامه را برگزار کردند اما اینک می‌گویند این کنفرانس یک گام به عقب در حل مسایل اسرائیل با حوزه عربی به‌حساب می‌آید. ژنرال «عاموس گلعاد» رئیس‌سابق اداره سیاسی و امنیتی وزارت جنگ می‌گوید: «روابط بسیار شگفت‌انگیزی را با بسیاری از کشورهای عربی برقرار کردیم ولی بدون فلسطینیان هیچ صلحی با آنها وجود نخواهد داشت. کشورهای عربی در نهایت به آنان خیانت نخواهند کرد و دستگاه‌های امنیتی اسرائیل ممکن است در پیش‌بینی حوادث قابل انتظار و قابل پیش‌بینی در جهان عرب موفق نباشند و اینکه این کشورها تا چه زمانی باثبات خواهند ماند.» کاملاً واضح است که منظور مقامات آمریکایی این نیست که رژیم‌هایی مثل آل‌سعود و سیسی و شیخ خلیفه و آل‌مکتوم به فلسطین خیانت نمی‌کنند این کاملاً واضح است و خیانت آنان هم موضوع جدیدی نیست آنچه در این میان، علیرغم خیانت سران عربی به فلسطین، آنها را ناراحت و نگران می‌کند، این است که روابط با پایتخت‌های عربی برای پروژه امنیتی تل‌آویو که مهم‌ترین دغدغه رژیم اسرائیل است، آورده‌ای به‌حساب نمی‌آید و از سوی دیگر صهیونیست‌ها حسابگرتر از آن هستند که نتوانند تحولات پیش‌روی منطقه که حکومت‌های وابسته را در معرض فروپاشی قرار خواهد داد، پیش‌بینی کنند. آنان به خوبی مشاهده کردند که یک موج نه چندان پرقدرت، چند رژیم سنتی دوست اسرائیل و آمریکا را در منطقه ساقط کرد.
4ـ یکی دیگر از موضوعات مهم وضعیت فلسطینی‌هاست. مقامات اسرائیل به‌خوبی می‌دانند که منطقه با پرونده فلسطین گره‌خورده و نمی‌توان بدون حل آن، کار عمده‌ای در منطقه انجام داد. اسرائیل در چند سال گذشته و به‌خصوص در یک سال اخیر تلاش زیادی کرد تا رابطه اسرائیل با حوزه عربی را گرمی ببخشد اما در نهایت سبب شده که اسرائیل با یک چالش بسیار پیچیده روبه‌رو شود. «اویگدور لیبرمن» (رئیس‌حزب اسرائیل خانه ما) در این کنفرانس گفت: «تشکیلات خودگردان فلسطین دیگر به‌عنوان یک قدرت و مجموعه پابرجا نیست. آنچه وجود دارد جزیره حماس و جزیره فتح است اگر امروز انتخاباتی در کرانه باختری برگزار شود قطعاً حماس پیروز خواهد شد. فروپاشی امنیتی در کرانه باختری خطر بزرگ‌تر نسبت به نوار غزه است. در این دوران حماس به فلسطینیان ثابت کرد که بهترین راه برای تعامل با اسرائیل، قدرت است» این نگرانی تا آنجا بود که «رؤوفین ریولین» رئیس‌رژیم صهیونیستی نیز در این کنفرانس گفت: «آنچه امروز در نوار غزه جریان دارد، ممکن است به کرانه باختری منتقل شود. ما نمی‌توانیم نزاع با فلسطینیان را براساس حق بازگشت و قدس و غور اردن حل کنیم. ژنرال «بنی گانتس» رئیس‌اسبق ستاد مشترک ارتش اسرائیل که هم‌اینک حزب پرآوازه «آبی ـ سفید» را رهبری می‌کند، در این کنفرانس گفت: «معیارها و شاخص‌های نظریه بازدارندگی اسرائیل در برهه اخیر برهم خورده است. اینک زیان‌های اسرائیل تنها به مناطق اطراف غزه محدود نشده بلکه چه بسا به جبهه‌ها و مناطق دیگر کشیده شود. ایرانی‌ها این سیاست را به خوبی دنبال می‌کنند». با این وصف کاملاً پیداست که از نظر مقامات اسرائیلی به جز علنی کردن روابط سیاسی با کشورهایی که از دیرباز با آنان رابطه داشت، کاری نتوانست انجام بدهد. کاملاً واضح است که موضوع فلسطین بدون فلسطینی‌ها حل نمی‌شود. بر این اساس اسرائیل به درستی احساس می‌کند به حل قضیه فلسطینی به نفع خود، از هر زمانی دورتر است. حتی در زمان قرارداد اسلو در سال 1370، اسرائیلی‌ها در موقعیت بهتری بودند، چرا که از یک‌سو فلسطینی‌ها در داخل سرزمین‌های فلسطینی قدرتی نداشتند و در داخل کشورهای عربی از سوی رژیم‌های عرب کنترل می‌شدند و از سوی دیگر بالاخره قطار سازش که از کمپ‌دیوید در سال 1357 راه افتاده بود و به ایستگاه اسلو رسیده بود و در این مسیر از ایستگاه‌های سازش فهد، فاس، وای‌ریور و... عبور کرده بود، برای اسرائیل امیدهای زیادی فراهم کرده بود. اینک اسرائیل علیرغم ظلم و ستم بی‌شماری که علیه مظلومین فلسطین روا می‌دارد، به شدت در هراس از آینده است!
«گابی ایزنکات» رئیس‌سابق ستاد مشترک ارتش رژیم اسرائیل در این کنفرانس گفت: «دو میلیون انسان در نوار غزه و دو میلیون و هشتصد هزار نفر در کرانه باختری زندگی می‌کنند و همگی آنها، حملات مسلحانه را شیوه و راه اساسی برای تحقق حقوق سیاسی، دینی و اجتماعی خود قلمداد می‌کنند» این طرح‌های فانتزی نظیر معامله قرن علیرغم هزینه زیادی و نیز امید زیادی که به آن بسته شده است، راه‌حل نیست و تا زمانی که مقاومت در درون فلسطین وجود دارد، موضوع امنیت اسرائیل قابل حل نیست.
5ـ یکی دیگر از موضوعات کلیدی این کنفرانس، ایران و قدرت جمهوری اسلامی بود. کنفرانس هرتزلیا درست در اتمسفر اسقاط پهپاد جاسوسی افسانه‌ای آمریکا توسط نیروی هوافضای سپاه برگزار شد. سرنوشت نفتکش‌ها در خلیج فارس و دریای عمان و نیز سرنوشت مخازن نفتی سیار در فجیره و ثابت در الدوادمی واقع در شمال دریای سرخ، سؤالات زیادی را پدید آورده بود. در حالی که خود اسرائیل هم زمان زیادی نیست که از جنگ دو روزه غزه با رسوایی تمام خارج شده بود، این رویدادها سایه ایران در این کنفرانس را بسیار سنگین کرده بود و لذا بعضی از چهره‌های اسرائیلی سعی کردند با لطیفه‌گویی اندکی از سنگینی آن بکاهند. «یاکوف عمیدرو» مشاور سابق امنیتی نتانیاهو در پاسخ به سؤالی در مورد آمادگی ارتش اسرائیل برای حمله به ایران گفت: بله پاسخ روشن است ما آماده حمله هستیم تا مطمئن شویم ایران به توانمندی نظامی هسته‌ای دست نخواهد یافت.» او در عین حال بلافاصله گفت اسرائیل تاکنون در جلوگیری از اقدام ایران در انتقال سلاح به لبنان موفق نبوده و تعداد راکت‌های آنان در لبنان به 130 هزار فروند رسیده است. عمیدرو گفت یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های امنیتی ما، تلاش ایران برای تثبیت موقعیت امنیتی خود در سوریه است.
6ـ یکی دیگر از نگرانی‌های عمیق اسرائیل، برخوردار ماندن از حمایت غربی‌هاست. اسرائیل اعتراف می‌کند که دیگر به تنهایی قادر نیست از خود در برابر جبهه مقاومت دفاع کند و از این رو به ضرورت تشکیل ائتلاف تأکید کرده است. این ائتلاف هم در سال‌‌های گذشته با ترکیبی غربی، عربی و اسرائیلی شکل گرفت ولی در عمل گرهی از مشکل بزرگ امنیتی اسرائیل را باز نکرد. هم‌اینک این سؤال برای اسرائیلی‌ها وجود دارد که با اعتراف همگان به ناکارآمدی این ائتلاف سه‌ضلعی آیا آمریکایی‌ها کماکان در موضع حمایت واقعی از ما باقی خواهند ماند. براین اساس «عمیدرو» می‌گوید: «ما نمی‌توانیم آینده خود را در دستان کشوری دیگر قرار دهیم. اینکه اسرائیل خودش از خودش دفاع می‌کند، فقط یک شعار نیست، چیزی است که ما باید هزینه‌اش را بپردازیم.»
اما واقعیت این است که اسرائیل در محیط منطقه‌ای گرفتار بحران شدید امنیتی است. از یک‌سو مخالفان اسرائیل در منطقه قدرت گرفته‌اند؛ از سوی دیگر رژیم‌های عرب مدافع اسرائیل در وضع بحرانی قرار داشته و اساساً آینده آنان نامعلوم است. در این فضا هم آمریکایی‌ها و هم اسرائیلی‌ها درباره اینکه اسرائیل بتواند در فرایند داخلی از امنیت و موجودیت خود دفاع کند، نا امید هستند و نیز آنان از اینکه کماکان حمایت خارجی بتواند اسرائیل را در منطقه در برابر مخالفانش که بیش از هر زمانی قدرت گرفته‌اند، حفظ کند، سرخورده شده‌اند.
انتهای پیام/*
دریافت صفحه با کد QR