در حالی که عواقب وخیم اقتصادی ناشی از جنگ اوکراین، آمریکا، روسیه و کشورهای اروپایی را به وحشت انداخته است، جو بایدن با سفر به اسرائیل و عربستان و پوتین با سفر به ایران در اواخر تیرماه 1401 بار دیگر خاورمیانه و ایران را در مرکز توجه جهانی قرار داده‌اند.

ایصال نیوز - در سده اخیر اهمیت سیاسی، اقتصادی و جغرافیایی منطقه غرب آسیا نه تنها کم نشده است بلکه هر روز نقش آفرینی و اثرگزاری خاورمیانه و خلیج فارس در تحولات جهانی بیشتر و مهمتر می شود.

از زمانی که اوباما رييس جمهور اسبق امريکا شکست سیاست جنگ هاي پرهزينه اين کشور در عراق و افغانستان را درک کرد و تغییر سیاست امنیتی آمریکا در منطقه خاورمیانه را اعلام کرد کمتر از یک دهه می گذرد.

اگر چه خوی استکباری و سلطه طلبی ایالات متحده و غرب نسبت به خاورمیانه در ابعاد سیاسی، اقتصادی و جغرافیایی تغییری نکرده است اما شیوه و تاکتیک آنها بروز رسانی شده است و با شعار «خاورمیانه جدید» پس از باراک اوباما توسط خلف او دونالد ترامپ نیز با هیاهو و جنجال بیشتری دنبال شد.

«حفظ و تقویت رژیم صهیونیستی به هرقیمت» همچنان استراتژی آمریکا و غرب در خاورمیانه است.

تسلط بر منابع عظیم نفت و گاز خاورمیانه، تقویت حضور نظامی و دامن زدن به اختلافات بین حکومت های منطقه نیز همچنان از دیگر راهبردهای اصلی آمریکا و غرب در خاورمیانه است.

در این میان افزایش قدرت منطقه ای ایران و تشکیل و تقویت روزافزون محور مقاومت در خاورمیانه در سالهای اخیر، واقعیت غیرقابل انکار است و بسیاری از معادلات منطقه ای آمریکا و غرب را به هم ریخته است.

افزایش قدرت سیاسی و اقتصادی چین در منطقه نیز یکی دیگر از چالش های جدی آمریکا و غرب در خاورمیانه است. 

همه این تحولات نوظهور، استراتژي منسجم ادعایی آمریکا و غرب در خاورمیانه را به شدت به چالش کشیده و متزلزل کرده است.

جو بایدن معاون اسبق اوباما، حدود یک سال و نیم قبل در حالی ریاست جمهوری آمریکا را بر عهده گرفت که خاورمیانه و خلیج فارس همچنان بزرگترین و مهمترین چالش کاخ سفید بود.

تضعیف مستمر رژیم صهیونیستی در منطقه، گسترش نفوذ و اقتدار ایران و تقویت و بالندگی محور مقاومت دیگر امری نبود که برای آمریکا و بایدن قابل کتمان باشد.

شکست فشار حداکثری ترامپ با تحریم های همه جانبه اولین اعتراف رسمی جو بایدن پس از ورود به کاخ سفید بود و اعلام لفظی بازگشت به مذاکرات برجام توسط بایدن نیز ناشی از همین اعتراف بود.

آمریکا با رهبری بایدن تصمیم گرفت با اعلام ظاهری «صلح در منطقه» رویکرد خود را در خاورمیانه بازتعریف کند اما در عمل راهبرد اشتباه «حفظ و تقویت رژیم صهیونیستی» و «مهار ایران و مقاومت» در خاورمیانه همچنان راهبرد اصلی آمریکا و غرب است و با رفتن ترامپ و آمدن بایدن و دیگر سران غربی تغییر ماهوی در این رویکرد ایجاد نشده است.

با آغاز تجاوز ارتش روسیه به اوکراین با فرمان مستقیم ولادیمیر پوتین در پنجم اسفندماه 1400 و فرسایشی شدن جنگ اوکراین، نه تنها از اهمیت راهبردی خاورمیانه و خلیج فارس کاسته نشد بلکه با گرفتار شدن روسیه، آمریکا و کشورهای اروپایی در بحران اوکراین و بحران امنیت غذایی ناشی از آن، بر اهمیت راهبردی اقتصادی، سیاسی و جغراقیایی خاورمیانه و خلیج فارس افزوده شده است.

همین امر باعث شده که جو بایدن سفر سه روزه خود در 22تیرماه به فلسطین اشغالی و عربستان را با تبلیغات وسیعی پوشش دهد.

همزمان کاخ کرملین اعلام کرد ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه برای دیدار با ابراهیم رئیسی و شرکت در اجلاس منطقه ای در باره سوریه، هفته آینده (اواخر تیرماه) به ایران سفر خواهد کرد و برنامه‌ریزی برای توسعه همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه اولویت رایزنی‌های روسای جمهور دو کشور خواهد بود.

سفر قریب الوقوع جو بایدن رئیس جمهور آمریکا به اسرائیل و عربستان نیز در حالی انجام می شود که ایران و محور مقاومت در موقعیت عالی و برتر هستند و در مقابل، رژیم صهیونیستی علی رغم مصالحه با امارات و بحرین همچنان در موقعیت ضعف قرار دارد.

بایدن با فاصله گرفتن از مواضع قبلی، شعارهای حقوق بشری و نادیده گرفتن پیامدهای قتل جمال خاشقچی به فرمان بن سلمان، در تلاش برای عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان و در راستای تقویت رژیم متزلزل صهیونیستی، تصمیم به انجام این سفر گرفته است.

جو بایدن همگام با دولتهای غربی،با توجه به پیامدهای وخیم جنگ روسیه با اوکراین و تبعات بحران اقتصادی، از سویی، در پی ترمیم روابط عربستان و اسرائیل برای امنیت بازار انرژی است. و از سوی دیگر، در پی تشکیل ائتلاف امنیتی_نظامی جدید منطقه ای با حضور مستقیم رژیم صهیونیستی و اعراب حاشیه خلیج فارس برای مهار ایران است.

به نظر می رسد اکنون آمریکا و غرب در این اندیشه هستند که برای نجات خود از جنگ فرسایشی اوکراین و شکست دادن روسیه و البته مقابله همزمان با محور مقاومت و جمهوری اسلامی ایران، توجه راهبردی خود را بر خاورمیانه متمرکز کنند و با به دست گرفتن مدیریت منابع انرژی خاورمیانه از جمله منابع نفت و گاز کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس شامل قطر، عربستان، کویت بحرین و امارات و حتی عراق، نسخه نجات بخش خود را با پیوند علنی رژیم صهیونیستی و عربستان بپیچند. 

به رغم این اوصاف، روسیه نیز بیکار ننشسته و علی رغم متحمل شدن هزینه های سرسام آور ناشی از حمله به اوکراین و تحمل سنگین ترین تحریم های غربی، راهبرد اساسی خود را بر تقویت رابطه همه جانبه با ایران به عنوان مهمترین بازیگر منطقه ای در خلیج فارس و خاورمیانه استوار کرده است و با سفر چند روز آینده به تهران این راهبرد در تقابل با آمریکا و غرب بیشتر معنا پیدا می کند.

حکام کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس باید به این درک رسیده باشند که امنیت منطقه به دست خود کشورهای منطقه تأمین می شود نه با دستان چدنی پوشیده شده با دستکش مخملین اسرائیل و آمریکا!

به نظر می رسد، خاورمیانه اکنون در مهمترین پیچ تاریخی خود قرار دارد، درک موقعیت راهبردی ایران در این مقطع مهم زمانی، اگر به درستی ارزیابی شود می تواند بهترین نتیجه را برای امنیت منطقه و منافع ملی ایران در بر داشته باشد.

مسلما ایران می تواند با اتخاذ تدابیر هوشمندانه و مقتدرانه و رصد راهبردی این موقعیت بی بدیل، ضمن حفظ مصالح و منافع ملی و بدون افتادن در تله جنگ های  ساختگی سیا، حیله دشمنان را باطل کند به ایفای نقش سازنده خود در منطقه بیش از گذشته ادامه دهد.  

*روزنامه نگار - عضو شورای سردبیری ایصال و تحلیلگر مسائل سیاسی و بین الملل

انتهای پیام/*