از جمله رویکردهای قابل اتکا و اساسی که می‌تواند علاوه بر صیانت و حفاظت، زمینه توسعه باغات تهران را نیز فراهم آورد، می‌توان به انتقال حق توسعه (TDR) اشاره داشت که علیرغم تأکید طرح جامع در سالیان گذشته مغفول و البته مجدداً در اصلاحیه دستورالعمل ماده 14 قانون زمین شهری و در راستای حفظ ارزش محیطی باغات مورد تأکید قرار گرفته است.

روز گذشته جلسه شورای عالی شهرسازی و معماری با دستور کار بررسی نسخه پیشنهادی شورای اسلامی شهر تهران درخصوص جایگزین پیوست سوم طرح جامع تهران (موسوم به ضوابط احداث برج – باغ) برگزار شد و ضوابط جایگزین که با رویکرد صیانت و حفاظت حداکثری از باغات تهران پیشنهاد شده بود، به تصویب رسید. این مهم که اکنون و پس از پیگیری‌های جدی شورای پنجم و در همکاری تنگاتنگ با شهرداری تهران و وزارت راه و شهرسازی به وقوع پیوسته می‌تواند گامی بلند در مسیر پرچالش بازگشت به ترجیح منافع شهر و شهروندان محسوب شود. در همین راستا ضمن قدردانی از همدلی نهاد سیاستگذار (شورای اسلامی شهر تهران)، مجری (شهرداری تهران) و قانونگذار ( شورای عالی شهرسازی و معماری)، باید شرایط پیش آمده را فرصتی کم نظیر در تحولات شهری و شهرسازی خواند و اذعان داشت این اقدام یک فرصت نوین مبتنی بر برد-برد در جهت تحقق حقوق جمعی است. مصوبه موسوم به برج باغ در سال 1383 به تصویب شورای شهر وقت تهران رسید و سپس در سال 1386 به عنوان یکی از مفاد پیوست سوم طرح جامع تهران رسمیت یافت. گزارش آسیب شناسی معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران درخصوص میزان ساخت و ساز در باغات نشان می‌دهد از ابتدای سال 1387 تا پایان سال 96، مجموعاً برای 493 پلاک باغ با وسعت 128 هکتار انواع پروانه ساختمانی صادر شده است که بیشترین سهم از پروانه‌های صادره در منطقه یک و پس از آن در مناطق 21 و 22 و کمترین سهم در مناطق مرکزی است. همچنین متوسط اندازه قطعات در پروانه‌های صادره، حدود 2600 مترمربع و متوسط سطح اشغال باغات در پروانه‌های صادره معادل 35 درصد و این میزان در گواهی‌های صادره، به بیش از 40 و حتی
50 درصد افزایش یافته بود. در اصلاحیه دستورالعمل ماده 14 قانون زمین شهری که به تصویب بالاترین مرجع تصویب طرح‌های توسعه شهری ایران رسید، تلاش شده با رویکرد صیانت و حفاظت از باغات، انسان محوری و دفاع از حقوق شهروندی مبنا و مقدمه تهیه و تدوین ضوابط ساخت و ساز قرار گیرند. در جلسه فوق‌الذکر شورای عالی شهرسازی و معماری نحوه بارگذاری در باغات شهر تهران را به شرح ذیل مصوب کرد: در باغات با متراژ زیر 2 هزار مترمربع؛ 15درصد سطح اشغال و 30 درصد تراکم (دو طبقه)
در باغات با متراژ 2 هزار تا 5 هزار؛ 15درصد سطح اشغال و 45 درصد تراکم (سه طبقه)
در باغات با متراژ بالای 5هزار مترمربع؛ 15 درصد سطح اشغال و 45 درصد تراکم (سه/ چهار طبقه).
از جمله رویکردهای قابل اتکا و اساسی که می‌تواند علاوه بر صیانت و حفاظت، زمینه توسعه باغات تهران را نیز فراهم آورد، می‌توان به انتقال حق توسعه (TDR) اشاره داشت که علیرغم تأکید طرح جامع در سالیان گذشته مغفول و البته مجدداً در اصلاحیه دستورالعمل ماده 14 قانون زمین شهری و در راستای حفظ ارزش محیطی باغات مورد تأکید قرار گرفته است. هم اکنون حدود 6 هزار پارسل (قطعه، بخش) باغ و اراضی مشجر با مساحت بیش از 500 مترمربع در تهران وجود دارد که بر اساس پیشنهاد مطرح شده توسط  شورای شهر تهران، تلاش شد فرآیند صدور پروانه آنها متفاوت از گذشته باشد. علاوه بر آن طیف فعالیت و بهره برداری در باغات صرفاً مسکونی پیش‌بینی نشده و فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی نیز مجاز است در باغات مورد بهره‌برداری قرار گیرد که خود این امر می‌تواند زمینه ترغیب مالکین به بهره‌برداری‌های متنوع از این فضاهای واجد ارزش را فراهم آورد. به عبارت دیگر مصوبه اخیر شورای عالی شهرسازی و معماری که مبتنی بر پیشنهاد شورای شهر تهران بوده، با فاصله گرفتن از رویکرد ممنوعیت، به سمت سازوکارهای جلب مشارکت مالکان و تشویق و ترغیب آنها برای صیانت از باغات گام برداشته است.
شکی نیست که با توجه به رویکردهای مصوبه موسوم به خانه باغ، نهادهای سیاستگذار و قانون‌گذار و دستگاه اجرایی تحت فشار گروه‌های خاص و با نفوذ قرار خواهند گرفت. لذا آنچه در جهت جلوگیری از خدشه‌دار شدن این تفاهم عمومی اهمیت خاص و غیر قابل انکاری دارد، ضرورت به اشتراک گذاشتن مفاهیم و مزایای آن برای شهر و شهروندان، با سایر نهادهای حاکمیتی از جمله قوه قضائیه و دیوان عدالت اداری از طریق گفت‌وگو و تعامل دو سویه است تا بدین وسیله بتوان آینده روشنی برای تهران و باغات نه چندان گسترده اما فوق‌العاده ارزشمند آن، متصور شد.
*رئیس کمیته شهرسازی شورای اسلامی شهر تهران
انتهای پیام/*