از زمان شیوع کووید 19، محدودیت‌های تحرک تحمیل شده در مقیاس محلی، منطقه‌ای و جهانی بی سابقه بوده است. تعطیلی بسیاری از جوامع و اعمال محدودیت‌های عمده در گذرگاه‌های مرزی عملاً اقتصاد گردشگری را در جوامع سراسر جهان فلج کرده است. 

بیماری همه‌گیر کووید 19 تحرکات جهانی را در مقیاسی بی سابقه متوقف کرده است و باعث شده مکانیسم‌های بازار نئولیبرال گردشگری جهانی به شدت مختل شود.

این وضعیت به نوبه خود منجر به افول برخی از قالب‌های اصلی کسب و کار و همزمان ظهور انواع دیگر می‌شود.

بر اساس مروری بر روندهای بهبود بحران اخیر، عمدتاً به دلیل اشکال مختلف مداخلات دولت، بخش گردشگری به احتمال زیاد از این شوک ناگهانی خارج می‌شود.

با وجود این، اگر چه سیاستگذاران به دنبال تقویت تاب آوری گردشگری پس از همه گیری هستند اما این بحران، فرصت جدیدی را برای ما فراهم کرده است تا با اتخاذ یک مسیر پایدارتر، مسیر جدیدی را انتخاب کرده و به جلو حرکت کنیم.

به طور خاص، کووید 19 به کارکنان دولتی، خصوصی و دانشگاهی فرصتی منحصر به فرد برای طراحی به سمت گردشگری سبزتر و متعادل تر ارائه می‌دهد.

به عنوان مثال، اساتید و صاحب نظران گردشگری می‌توانند با طراحی مجدد برنامه درسی خود، نقش مهمی را در این زمینه ایفا کنند تا رهبران آینده صنعت را برای مدیریت بهتر سفر و گردشگری آماده کنند.

شیوع سریع کووید 19 (که به آن کرونا نیز گفته می‌شود) ویرانی جهانی را به بار آورده است و در حالی که جوامع متعددی با محدودیت‌های مختلف روبرو شده‌اند، پیامدهای اقتصادی ویروس ویرانگر بوده است همچنین تأثیرات پاندمی کووید 19 بر بخش گردشگری، چشمگیر و بسیار مضر بوده است؛ نه تنها بازیگران اصلی زنجیره تامین گردشگری (به عنوان مثال، خطوط هوایی، شرکتهای مسافرتی، هتلهای زنجیره‌ای فراملی) متحمل آسیب‌های غیرقابل پیش بینی شده‌اند که مبلغ آن بالغ بر 400 میلیارد یورو تخمین زده می‌شود بلکه در هزاران منطقه، مشاغل با هر اندازه، که به طور مستقیم یا غیر مستقیم به اقتصاد بازدیدکنندگان بستگی دارد، فعالیت‌های خود را تعلیق کرده‌اند و نشانه‌ها حاکی از آن است که بسیاری از آنها به احتمال زیاد هرگز بازگشایی نمی‌شوند. تأثیر بر نیروی کار این بخش ویرانگر بوده است.

دامنه و پیامدهای بی تحرکی جهانی ناشی از بحران کرونا، دست اندرکاران، سیاست گذاران و محققان گردشگری را به طور جدی دچار سردرگمی کرده است. تأثیرات اجتماعی، فرهنگی، روانی و اقتصادی بهم پیوسته یک بحران به این بزرگی، ما را در مسیرهای پیش بینی نشده قرار داده است. از یک سو، در حال حاضر گمانه زنی‌های فزاینده‌ای به ویژه در رسانه‌های جمعی وجود دارد مبنی بر اینکه همه‌گیری ممکن است باعث تغییر پایدار در رفتار بازار شود، که می‌تواند الگوهای سفر جهانی را به طور اساسی تغییر دهد.

از سوی دیگر، در گذشته به دنبال بحران خاصی، از جمله شیوع همه گیری‌ها، صنعت گردشگری تاب آوری قابل توجهی از خود نشان داده است. در واقع، شواهد نشان می‌دهد که پیامدهای  ناشی از بحران‌ها و بلایا موقت هستند و هر چه زودتر، وضعیت به حالت قبل برمی‌گردد.

به عنوان مثال، اگرچه همه‌گیری سارس در اوایل دهه 2000 منجر به کاهش شدید بازدید از چین شد، اما شرایط به سرعت به دوران قبل بحران بازگشت.

در همین حال، ذینفعان قدرتمند در مقاصدی مانند تایلند و سریلانکا، که در اثر سونامی عظیم در اقیانوس هند در سال 2004 ویران شدند، از این فاجعه به عنوان فرصتی برای اجرای تصرفات زمین استفاده کردند.

اگر یک مقصد گردشگری خاص تحت تأثیر یک رویداد ناگهانی غیرمنتظره مانند فوران آتشفشان یا حمله تروریستی قرار گیرد، تامین کنندگان عمده سفرهای بین المللی (به عنوان مثال، اپراتورهای تور و خطوط هوایی) این مکان را با یکی دیگر از جاذبه‌ها و امکانات مشابه جایگزین می‌کنند.

شرایط بی سابقه‌ای که بخش مسافرت و گردشگری در حال حاضر در نتیجه همه گیری کووید 19 با آن روبرو است نشان می‌دهد که از نظر تکاملی، ما از وضعیت فعلی حداقل دو نتیجه کلی می‌توانیم داشته باشیم؛ اولین مورد این است که  بخش گردشگری  به تدریج به مسیر رشد ناپایدار قبل از بحران باز می‌گردد.

دومین مورد این است که بحران متضمن این است که نقطه عطفی به دست آمده است که فرصت درجات مختلف تغییر را ایجاد می‌کند که ممکن است به ما اجازه دهد از مسیر اصلی دور شده و از برخی مشکلات مرتبط با آن فرار کنیم؛ در واقع  فرصتی برای استفاده مجدد از بحران فعلی وجود دارد تا بتواند گردشگری فردا را دوباره  به سمت بخش پایدارتر، مقاوم تر و ابتکاری سوق دهد.

از زمان شیوع کووید 19، محدودیت‌های تحرک تحمیل شده در مقیاس محلی، منطقه‌ای و جهانی بی سابقه بوده است. تعطیلی بسیاری از جوامع و اعمال محدودیت‌های عمده در گذرگاه‌های مرزی عملاً اقتصاد گردشگری را در جوامع سراسر جهان فلج کرده است. 

مکانهایی که از مشکلات شدید بازدید بیش از حد رنج می بردند در حال حاضر به طرز وحشتناکی آرام هستند. موزه‌ها، هتل‌ها و رستوران‌ها بسته شده‌اند، سواحل خالی هستند و رویدادها در هر اندازه‌ای به تعویق افتاده یا لغو شده است.

بدون شک، آثار اقتصادی به ویژه بر مناطق یا حتی کشورهایی که بستگی زیادی به ورود گردشگران دارد فاجعه بار بوده است. به دلیل کاهش چشمگیر سفرهای داخلی و خارجی و همچنین کند شدن فعالیت‌های تولیدی، شواهد فزاینده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد هوا در چندین منطقه در سراسر جهان بسیار پاک تر از دهه‌های گذشته است که آلودگی ها از بین رفته‌اند.

این شرایط امکان را برای مردم ایجاد می‌کند که به محیط اطراف خود به شکلی کاملاً جدید نگاه کنند، به ویژه هنگامی که میلیون ها نفر هفته‌ها در محدوده خانه‌های خود محبوس شده‌اند.

همراه با این امر، می‌توان فرض کرد که دامنه و عمق بحران، اقتصاد میلیون‌ها خانوار در سراسر جهان را به چالش کشیده است و عملاً بر درآمد آنها تأثیر منفی گذاشته است.

بنابراین، زمان زیادی طول می‌کشد تا سفرهای تفریحی و به ویژه پروازهای طولانی مدت به سطح قبل از کووید 19 برسد.

علاوه بر این، شرکت‌ها در همه بخشها، که به دلیل تقاضای ناپایدار و کاهش تولید با ضررهای زیادی روبرو هستند، ممکن است اقداماتی مانند جایگزینی بیشتر سفرهای تجاری با جلسات در بسترهای مجازی را انجام دهند.

این واقعیت که جلسات زوم و اسکایپ به هنجار جدیدی برای بسیاری از نهادهای دولتی و خصوصی در سراسر جهان تبدیل شده است، می تواند تغییر پارادایم اساسی در نحوه انجام تجارت را تسریع کند.

بحران ممکن است باعث ظهور مدلهای تجاری جدید و استراتژیهای درآمد شود، که در نهایت شانس بقای شرکت را مشخص می‌کند. قابلیت های نوآورانه و سازگارانه نقش مهمی در بهبود پس از بحران ایفا می‌کند، با این حال بسیاری از مشاغل گردشگری از کمبودهای نوآوری رنج می‌برند. وقتی صحبت از شرکت‌های چند ملیتی در مقیاس بزرگتر می‌شود، این شرکت‌ها در سراسر زنجیره تامین طولانی فعالیت می‌کنند تا هزینه‌های تولید خود را به حداقل برسانند.

با این حال، در نتیجه بحران، ممکن است مجبور شوند شیوه‌های خود را مجدداً بررسی کرده و بر زنجیره های تامین کوتاهتر، منطقه‌ای یا محلی تمرکز کنند. این ممکن است مستلزم قرارداد بیشتر ارائه دهندگان غذا، مواد اولیه و خدمات محلی، و همچنین ایجاد تغییر در ترکیب نیروی کار (به عنوان مثال، جایگزینی مهاجران کم دستمزد با کارکنان داخلی) باشد.

به طور حتم، بخش گردشگری در بازگشت به دنبال بحران ها و بلایا، از جمله اپیدمی‌های قبلی منطقه‌ای مانند سارس، انعطاف‌پذیری قابل توجهی از خود نشان داده است.

به طور معمول، این بهبود با مداخله دولت‌های محلی، منطقه ای یا ملی انجام شده است و محیطی را ایجاد می‌کند که در آن، با روح حاکم بر نئولیبرالیسم، از طریق معافیت‌های مالیاتی و لغو مقررات سختگیرانه استفاده از زمین سرمایه گذاران را تشویق می‌کند.

با این حال، مهم است که بر خلاف رویدادهای قبلی، همه گیری کرونا در حال حاضر به عنوان یک شوک ناگهانی، که در مقیاس‌های مختلف رخ می‌دهد، به رسمیت شناخته شود این به این دلیل است که بحران ناشی از همه گیری با چندین بحران دیگر، از جمله بحران های اجتماعی-سیاسی، بلکه سطح تولید/تقاضای مصرف کننده همپوشانی دارد.

در شرایط همه‌گیری، که به وضوح به دلیل مکانیزم های جهانی شدن و گردش گسترده کالاها و مردم تشدید شده است، به طور فزاینده‌ای روشن می‌شود که ارائه راه حل‌های سریع و کمک‌های گروهی برای مقابله با عواقب آن کافی نیست.

هر گونه مداخله باید با رشته‌های زیادی همراه باشد. با خالی شدن خیابانها و زمینگیری هواپیماها، آلودگی هوا کاهش یافته و ردپای کربن جهانی کاهش یافته است. اثرات سودمند بحران بر انتشارات جهانی و کیفیت هوا فوری و محسوس است.

ما معتقدیم که بحران کنونی وضعیت بی‌سابقه‌ای را ایجاد کرده است و به ما این امکان را می‌دهد که از فرصت استفاده کرده و سیستم جهانی معیوب دیگری را اصلاح کنیم.

در آغاز، ما باید به طور جدی به بازطراحی برنامه¬های درسی و فعالیت های آموزشی خود بپردازیم تا دانش آموزان را در مهارت های پیچیده اندیشی، دانش اقتصادهای پس از سرمایه داری و مدل های مشاغل مشارکتی تربیت کنیم.

*کارشناس ارشد فیزیک پزشکی-علاقه مند به حوزه گردشگری 

**مطالعه مروری نویسنده از رفرنس بین المللی