مقاومتی که در دل دفاع مقدس پرورش یافت در مواجهۀ با چالش های گوناگون در طول حیات خویش بالنده شد و امروز تبدیل به چالشی اساسی برای استعمار نوین و نظم نوین جهانی شده است و غارت منابع و ثروت های ملت های منطقه توسط قدرت های بین المللی را بسیار پرهزینه، پرچالش و زیان‌ده کرده است.

ایصال نیوز - علم ستیزه شناسی با هدف شناسایی نقاط بحران خیز جهان، به تدریج در مؤسسات تحقیقاتی و در محافل علمی و آکادمیک رواج یافت و از آنجا که قدرتهای بین المللی متوجه شدند که این علم، ابزار مناسبی برای تثبیت برتری شان و تأمین منافع شان در سرزمین های هدف نیمه پیرامونی و پیرامونی است، ستیزه شناسی در خدمت تحقق اهداف قدرتهای بین المللی درآمد. 

این علم، منطقۀ غرب آسیا - خاورمیانه- را به عنوان یکی از کانون های بحران جهانی قلمداد می کند و به این منطقه، توجه خاصی دارد.

به نظر نگارنده، از جملۀ دلایلی که این منطقه به عنوان یکی از نقاط بحران خیز جهان تلقی می شود می توان به موارد زیر اشاره کرد: 

1- عقبۀ تمدنی و پیشینۀ ساخت قدرت در خاورمیانه 
2- ذخایر چشمگیر منابع استراتژیک از جمله نفت، گاز و معادن 
3- تعدد و تنوع قومی، فرهنگی، دینی مذهبی عمدتاً در رقابت و نزاع با یکدیگر 
4- کمرنگ بودن نسبی گرایی فرهنگی و تراکم عصبیت های قومی قبیله ای 
5- وفور روحیۀ جنگاوری، حماسه خواهی و قهرمانی های طایفه ای
6- فقدان قدرت برتر و ژاندارم در کنار تعدد قدرت های همسطح و به شدت رقیب
7- ضعف اتحادیه های منطقه ای به دلیل سطحی بودن روحیه چندجانبه گرایی
8- قرار گرفتن در منطقه رقابت و توجه قدرت های فرا منطقه ای 
9- جمعیت و مساحت سرزمینی چشمگیر
10- تعارض منافع بازار با تعاون های منطقه ای 
و ...

ایالات متحده امریکا، انگلیس، آلمان و ... و اخیراً چند کشور شرقی دیگر، بیش از اینکه نفت و منابع این منطقه را برای خود بخواهند سالهای سال است که رویه ای را دنبال می کنند که ضمن حفظ برتری شان در مناسبات قدرت، تداوم جریان سودهای کلان حاصل از نظام انرژی جهانی را برای شان تثبیت کند حتی اگر در ظاهر این ادعا طرح شود که در پی سلطه بر منابع استراتژیک و معادن سرزمین های هدف هستند.  

ستیز، جنگ و نزاع بهترین تمهید برای قدرتهای بین المللی برای تثبیت جریان سودهای کلان حاصل از مناسبات نظام انرژی جهان است، تمهیدی که منافع حاصل از مناسبات خیره کننده نظام انرژی جهانی را برای کشورهای نیمه پیرامونی و پیرامونی ناچیز و صفر می کند. 

در نظم کهنۀ جهانی، استعمار نه تنها آشکارا حیات و ممات سرزمین هدف را نشانه می گرفت و ابایی از طرح نیات استعماری خویش نداشت و حتی آنرا مایۀ مباهات و افتخار می دانست و آرایش ستیزهای اغیار خویش را درون قلمرو سرزمین تحت استعمار تعریف می کرد و جنگ های دو ملّتی و چندملّتی پیرامونی و نیمه پیرامونی به ندرت اتفاق می افتاد، بلکه خود مستقیماً وارد نزاع و جنگ با سایر قدرتهای استعماری رقیب می شد. 

با شکل گیری مفاهیم مرتبط با دولت - ملت مدرن از جمله مفاهیمی چون اراده ملت-دموکراسی-حاکمیت ملی-تمامیت ارزی و امثالهم، استعمار نوین تدریجاً جایگزین استعمار کهنه ای شد که آشکارا سروری و سالاری خویش بر سرزمین هدف را اعلام می کرد. استعمار نوینی که درس آموخته دو جنگ جهانی بود و تجربه زیسته اش تدریجاً تبیین کننده چگونگی عدم ورود مستقیم به جنگ ها شد. 

اینجا بود که قدرت های استعماری، از آنجایی که دیگر نمی توانستند در نظم نوینی که خود مدعی آن بودند آشکارا اعلام استعمارگری خویش کنند، در کشورهای نیمه پیرامونی و پیرامونی سیاست روی کار آوردن دولت های ضعیف، تحت الحمایه و به ظاهر ملی را دنبال کردند تا عملکرد چنین دولتهایی همچنان جریان منافع ایشان را تضمین کند. 

به سخن دیگر، استعمار نوین در نظم نوین جهانی، به مراتب خشونت طلب تر، جنگ طلب تر و پنهان کارتر شد و این روند تکاملی را تا جایی دنبال کرد که امروز شاهد جنگ های پنهان، جنگ های نیابتی و جایگزینی نیروی پهپادی، رباتیک و کنترل از راه دور به جای پیاده نظام زرهی هستیم!  

امّا لازمۀ تحقق این استعمار نوین، پیاده سازی دولت - ملّت های به ظاهر مدرن و جایگزین پادشاهی های تحت استعمار کهن بود. پادشاهی های خانوادگی ضعیف تجملاتی، دولت های تحت الحمایه به ظاهر مستقل، نظامات سیاسی مدرن و برخوردار از دیوانسالاری مدرن از جملۀ تمهیدات استعمار برای حفظ منافع در آستانۀ ورود به عصر مدرن بود و همانگونه که اشاره شد، یکی از مظاهر این تغییر راهبرد، پیدایش پادشاهی های خانوادگی ضعیف، دیکتاتوری های دست نشانده فاقد سرمایه اجتماعی و دموکراسی های تقلبی شیفتۀ غرب در منطقه غرب آسیا بود. 

قدرت یافتن صدام حسین با آن عقبۀ زیستی و پیشینه سیاسی اجتماعی، دقیقاً زمانی که استعمار متوجه تحرکات تحول خواهانه در ایران شده بود که احتمال می داد به زودی این تحرکات، منافع استعماری او را با تهدید جدی مواجه کند و احتمالاً انقلابی قریب الوقوع چالشی اساسی برای استعمارگری قدرت های استعمارگر در ایران خواهد شد، آغاز تمهیدی بود که به یک جنگ نابرابر به ظاهر دو همسایه منجر شد و چنین هشت سال جنگ خانمان سوز به ایران عزیزمان تحمیل شد. جنگی که در دل آن، دفاعی مقدس با گنجینه ای بی نظیر از تجارب جنگی، حماسه، اسطوره سازی، قهرمانی و خلق ادبیات بالنده شد. 



دفاعی که تصورات قدرتهای استعماری را برای ورود به عصر نظم جدید بر هم زد و اگر چه در طول سالیان جنگ و حماسه، منافع حاصل از مناسبات انرژی جهان، چندان سبب توسعه زیرساختی ایران اسلامی نشد، امّا این دفاع مقدس چالش های فراوانی را برای منافع قدرت های جهانی و نظام انرژی سلطه گران ایجاد کرد و بنیان بسیاری از محاسبات آن را ویران کرد و در دل خویش، جریان مقاومت منطقه ای را رشد داد که استعمار نوین و نظم نوینِ تأمین کننده منافع ابرقدرت ها را افشا و رسوا کرد. 



مقاومتی که گر چه در دل دفاع مقدس پرورش یافت امّا در مواجهۀ با چالش های گوناگون در طول حیات خویش بالنده شد و امروز تبدیل به چالشی اساسی برای استعمار نوین و نظم نوین جهانی شده است و غارت منابع و ثروت های ملت های منطقه توسط قدرت های بین المللی را بسیار پرهزینه، پرچالش و زیان‌ده کرده است.



دفاع مقدسی که به همّت مردان و زنان این سرزمین و رهبری امامی رقم خورد که آموخته های سالهای تحصیل و تفقه اش در دین و سیاست را در مقیاس یک نظام سیاسی مدرن به رخ مدعیان کشید و اعجاز تبلور عشق و ایمان دست های خالی را در جنگی نابرابر با ارتشی کاملاً مجهز به جهانیان نشان داد و چنین؛ دفاع مقدس ایران به چالشی جدی برای استعمار نوین تبدیل شد و جریان مقاومت منطقه ای و بین المللی را سازمان داد که نه تنها امروز رسواکننده استعمار نوین است بلکه در مصافی نابرابر، نظم نوین جهانی که تأمین کننده منافع استعمارگران کهنه است را به چالش کشیده و امانش را بریده است. 



درود بر مردان و زنانی که با خلق حماسه هایشان و ایمان و لبیک به پیر راه شان، دفاع مقدس کم نظیری را آفریدند که هنوز هم برای حل مسائل حاد اجتماعی - اقتصادی ایران عزیزمان و حل مسائل منطقه ای و جهانی سایر ملل، می توان به تجارب و آموخته های آن رجوع کرد.    

*روزنامه نگار و تحلیل گر مسائل سیاسی اجتماعی - مدیرمسئول ایصال نیوز

انتهای پیام/*