اذعان و اعتراف به کارآمدی تحریم‌ها، قسمت مهمی از پازل واشنگتن علیه تهران را تکمیل می‌کند.

1. «ریچارد نفیو»، معمار تحریم‌های ایران و از مقامات سابق وزارت خزانه‌داری آمریکا در کتابش تحت عنوان «هنر تحریم‌ها» می‌نویسد: «وقتی یک کشور اعتراف می‌کند که مشکل تحریم دارد، تقریباً نیمی از کار انجام‌شده است. اساساً این نوع اعتراف دشواری‌های خاصی برای هر دولت دارد چراکه به دشمنانش نشان می‌دهد آسیب‌پذیری‌هایی که آن‌ها به دنبالش بودند تا از آن بهره‌برداری کنند کاملاً نمود پیداکرده‌اند.» این شخصیت به‌شدت ضدایرانی در جای دیگری می‌گوید که جمهوری اسلامی توانسته بود از طوفان تحریم‌ها بگریزد اما تفکرات برخی از جریان‌های داخلی، همه معادلات را تغییر داد.

2. آمریکا بر اساس نظریات «جوزف نای»، تئوریسین «قدرت نرم» که از قضا موردتوجه حزب دموکرات قرار دارد، سال‌هاست که می‌کوشد روش اقناعی و آمرانه را به‌صورت توأمان در سیاست خارجی خود علیه کشورمان بکار بندد. بر این اساس، شاخصه‌های «جذب» و «اقناع‌سازی» از طریق اعمال‌نفوذ در سیاست‌ها، فرهنگ، ارزش‌ها و نهادها در حوزه قدرت نرم و «اجبار» و «تحریم»‌ در بخش قدرت سخت را در دیپلماسی آمریکایی به‌وضوح می‌بینیم. به بیان ساده‌تر، واشنگتن سیاست چماق و هویج را در دستور کار قرار داده و با نشان دادن در باغ سبز، درصدد است که قدرت ایران را در ابعاد مختلف تحت کنترل خود درآورد.

در این چارچوب، اذعان و اعتراف به کارآمدی تحریم‌ها، قسمت مهمی از پازل واشنگتن علیه تهران را تکمیل می‌کند. کمی جستجو در میان وب‌سایت‌های خبری-تحلیلی غربی نشان می‌دهد که مقامات آمریکایی تا چه میزان از بیان تأثیرگذاری محدودیت‌ها و فشارهای اقتصادی از جانب برخی مسئولین، ذوق‌زده شده و به شعف آمده‌اند و آن را نشانه‌ای از درست بودن سیاست خود در قبال ایران تلقی کرده‌اند.

آیت‌الله رئیسی روز گذشته، این نکته بسیار دقیق را به این شکل تبیین کردند: «جنگ اقتصادی سال‌هاست که به کشور ما تحمیل‌شده است، اما آنچه جلوی قلدری‌های دشمن را می‌گیرد، اقتدار نشان دادن است. اظهار عجز و سستی و کم‌کاری، دشمن را در جنگ اقتصادی گستاخ‌تر می‌کند، مردم، اظهار عجز و القای ناتوانی در حل مشکلات را از مسئولین نمی‌پذیرند.»

3. نقطه مقابل این حالت، بیان صریح توانمندی‌ها و قدرتمندی کشور است. جمهوری اسلامی در شدائد و دشواری‌ها، توانسته دستاوردهای بزرگی همچون افتتاح پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس به دست نیروهای انقلابی و جهادی را در کارنامه خود ثبت کند و مانع از بروز بحران عرضه بنزین شود. برنامه آمریکا این بود که با اعمال تحریم برای واردات بنزین به کشور، نظام را به‌اصطلاح از پای درآورد ولی آغاز بکار این پالایشگاه، مانع از تحقق این توطئه شد. ساخت سدهای بزرگ، عملیاتی شدن طرح‌های عظیم عمرانی، پروژه‌های سازندگی در مناطق محروم و ایجاد اشتغال و ... مواردی هستند که اطلاع‌رسانی در خصوص مراحل ساخت آن‌ها در این برهه که دشمن همه توان عملیاتی و رسانه‌ای خود را برای ناکارآمد نشان دادن نظام به میدان آورده، از اهمیت راهبردی و حیاتی برخوردار است.

کارسازتر این است که در میانه جنگ اقتصادی، مجموعه‌ای از برنامه‌ها با هدف بهبود اوضاع معیشتی مردم به مرحله اجرا درآیند. بی‌تردید، تحریم‌ها، تنگناهایی برای کشور ایجاد کرده‌اند اما از یک‌سو، اظهار و اعلام آن‌ها، دشمن را جری‌تر می‌کند و از طرف دیگر، تحریم‌ها قطعاً نمی‌توانند بر عزم ملی برای رونق تولید تأثیرگذار باشند. به فرموده رهبر معظم انقلاب؛ «برخی می‌گویند در شرایط تحریم و فشار، رونق تولید داخلی امکان‌پذیر نیست، بدون شک تحریم‌های ظالمانه در بروز مشکلات تأثیر داشته است اما تحریم و فشار، بدون تردید نمی‌تواند جلوی تلاش عمومی، سازمان‌یافته و برنامه‌ریزی‌شده را برای رونق تولید داخلی بگیرد.» (9 اردیبهشت 94)

4. تا اینجا مشخص شد که آمریکا بر تنگ‌تر کردن حلقه تحریم و ترکیب قدرت نرم و سخت به‌منظور فشار بر جمهوری اسلامی متمرکز شده اما هدف چیست و بناست کجا را نشانه رود؟ کاخ سفید مشخصاً واداشتن ایران به مذاکره و اخذ امتیاز را مدنظر دارد و ده‌ها بار تمایل مقامات آمریکایی برای گفتگو با کشورمان، این حقیقت را نمایان می‌سازد.

از نظر واشنگتن، دم زدن از مذاکره و گفتگو هم بخشی از راهبرد تحریم است، چراکه حدیقفی برای مطالبات آمریکا وجود ندارد و برای به‌اصطلاح مجبور کردن ایران به واگذاری امتیازات بیشتر، سیاست تحریم همیشه ادامه خواهد یافت. «ریچارد گرنل»، سفیر سابق آمریکا در آلمان و یکی از چهره‌های امنیتی این کشور در تأیید این مدعا گفته بود: «ترامپ با اعمال تحریم، می‌خواهد ایران را به مذاکره وادار کند.» کاخ سفید به اعتبار این گزاره، فشار و تهدید با چاشنی تحریم را هیچ‌گاه از مذاکره و حتی توافق منفک نمی‌داند و چنانچه روزی به فرض محال، ایران با آمریکا به توافق برسد، باز هم حربه تحریم علیه کشورمان را حفظ خواهد کرد.

5. نکته مهم این است که آمریکا جز اعمال تحریم‌های مالی و اقتصادی، هیچ اهرم دیگری در برابر ایران ندارد. موسسه آمریکایی «رند»، تحقیق جامعی در مورد کشورهای قدرتمند منطقه انجام داده و درنهایت اذعان کرده که اساساً آمریکا قادر نیست از قدرت نظامی علیه جمهوری اسلامی استفاده کند و باید از سه گزینه جایگزین شامل «تحریم مالی»، «حمله سایبری» و «حمایت از اپوزیسیون داخلی» برای پیشبرد مقاصد خود بهره ببرد.

قدرتی که روزی با به حرکت درآوردن ناوهایش از سواحل خود، دولت‌ها را به وحشت می‌انداخت و ساقط می‌کرد یا خبر لشکرکشی آن کافی بود تا کشورهای غیرهمسو، مشت خود را پیش کاخ سفید باز کنند، اکنون به مرحله‌ای تنزل پیداکرده که حتی با توسل به قدرت نظامی هم نمی‌تواند ایران را به‌زانو درآورد. اظهار عجز و ناتوانی در برابر دریوزگی این ابرقدرت پوشالی که حتی قادر نیست گرسنگان کشورش را سیر کند و از اداره امور داخلی خود نیز ناتوان است، مغایر با عزت و اقتداری است که در رأس سیاست‌ها و آرمان‌های نظام قرار دارد.

و بالاخره اینکه ایران اسلامی به مدد حمایت و پشتیبانی مردم، تمام گردنه‌ها را پشت سر گذاشته و خروج از شرایط فعلی و خنثی کردن آخرین تیر ترکش دشمن با همراهی آن‌ها، امری کاملاً ممکن و عملیاتی است؛ فصلی که نظیر آن بارها در کتاب پیروزی‌های جمهوری اسلامی رقم خورده است.

*کارشناس مسائل سیاسی 

انتهای پیام/*