به هيچ‌وجه صلاح نيست كه در شرايط حاضر ايران با آژانس وارد مناقشه شود. بهتر است كه تهران با درايت و تدبير، بازي‌اي را كه امريكا و اسراييل طراحي كرده‌اند، از طريق مذاكره با آژانس حل و‌فصل كند.

ما نبايد در قضاوت در قبال عملكرد آژانس انرژي اتمي عجله كنيم. اما به شكل قاطع مي‌توان گفت كه اين اقدام شوراي حكام آژانس به ‌شدت سياسي و دور از انتظارات بود.

ايران نهايت همكاري را با آژانس انجام داده است و مدير كل آژانس همواره تاييد كرده است كه ايران بيشترين كنترل‌ها و نظارت‌ها را در طول تاريخ آژانس قبول كرده است و براي اثبات عدم انحراف از برنامه هسته‌اي صلح‌آميز هرگونه همكاري كه لازم بوده را با آژانس انجام داده است؛ حتي فراتر از پروتكل‌هاي الحاقي پيمان عدم اشاعه. 

جمهوري اسلامي ايران بيش از 30 مورد دسترسي خارج از پادمان‌ها به شكل داوطلبانه به آژانس داده است. بيش از 300 مورد بازديد از تاسيسات هسته‌اي ايران فقط در يك سال گذشته توسط بازرسان آژانس انجام شده است كه بيش از 40 مورد آن سرزده و بدون اعلام قبلي بود.

ايران همكاري لازم و فراتر از تعهداتش با آژانس داشته است، اما اين زياده‌خواهي است كه هر بار منطقه جديدي براساس ادعاهاي واهي توسط اسراييلي‌ها به آژانس اعلام شود تا بدون هيچ قاعده و عرفي، آژانس درخواست بازرسي از آن را بدهد.

پيش از اين ثابت شده است كه آژانس به جاي اقدامات تحريك‌آميز مي‌تواند در گفت‌وگو و رايزني با ايران به راه‌حل‌هاي مرضي‌الطرفين براي حل و فصل و مسائلي كه وجود دارد دست پيدا كند.

استفاده از قطعنامه‌هايي كه آلمان، بريتانيا و فرانسه به شوراي حكام برده‌اند، نه‌تنها مشكلي را حل نمي‌كند بلكه باعث پيچيده‌تر شدن قضايا مي‌شود.

از ميان 25 كشوري كه به اين قطعنامه راي داده‌اند 9 كشور عضو اتحاديه اروپا هستند و بريتانيا و نروژ هم كه دو كشور اروپايي هستند، هر چند عضو اتحاديه نيستند، اما متحد اتحاديه هستند.

اين بلوك 11 كشور اروپايي در كنار امريكا كه موضع ضدايراني مشخصي دارد، تلاش كرده‌اند كه ديگر كشورها را به اين راي قانع كنند. عربستان سعودي هم بر اساس رويه جاري و اشتباهش كه با هر سياست ضدايراني همراهي مي‌كند، كشورهاي عربي را براي راي عليه ايران بسيج كرده است.

متاسفانه زمامداران سعودي متوجه اين واقعيت نيستند كه هر اقدامي كه عليه ايران انجام مي‌شود، بعدا عليه همين كشور هم انجام مي‌شود.

راي كويت در همراهي با عربستان بسيار تعجب‌آور بود. كشورهاي همسايه و پيرامون جمهوري اسلامي ايران، كاملا از صلح‌آميز بودن فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران آگاه هستند.

اگر 11 كشور اروپايي، ايالات متحده امريكا و عربستان سعودي را كنار بگذاريم، 12 كشور ديگر به اين قطعنامه راي مثبت داده‌اند و 7 كشور با راي ممتنع، مسير را براي تصويب آن هموار كرده‌اند.

كشورهايي مانند هندوستان، پاكستان و جمهوري آذربايجان به اين قطعنامه راي منفي داده‌اند. اينها كشورهايي هستند كه در شرايط عادي با چنين رفتار عليه ايران مخالفت مي‌كنند.

هند و پاكستان كه خودشان سلاح هسته‌اي دارند و حتي حاضر به عضويت در NPT يا پيمان عدم اشاعه نيستند، چگونه مي‌توانند در جمع كشورهايي قرار بگيرند كه از رفتار ايران كه تا اين اندازه با آژانس همكاري شفاف داشته است انتقاد كنند؟

 به نظر من دستگاه ديپلماسي جمهوري اسلامي در رايزني و همكاري با كشورهاي آفريقايي و امريكاي لاتين و كشورهاي منطقه، كم‌كاري و تعلل كرده است.

به هر تقدير كشورهايي مانند اكوادور، پاراگوئه، آرژانتين، برزيل و پاناما به اين قطعنامه راي مثبت داده‌اند. شايد به راحتي بهانه بياوريم كه اين كشورها تحت فشار امريكا چنين رايي داده‌اند، اما به نظر من ديپلماسي بايد در چنين شرايطي فعال باشد.

كشورهاي آفريقايي مانند نيجر راي ممتنع داده است و نيجريه، مراكش و مصر، راي مثبت داده‌اند.

مصر هر اندازه هم كه به لحاظ سياسي با جمهوري اسلامي ايران اختلاف‌نظر داشته ‌باشد، دست‌كم در پيشگامي براي ايجاد منطقه عاري از سلاح‌هاي هسته‌اي در مجموعه كشورهاي خاورميانه و شمال آفريقا با ايران همراه و همگام است.

ما نبايد اجازه بدهيم كه مصر در بازي‌اي بيفتد كه بازيگردانش اسراييلي‌ها هستند. اسراييلي‌ها تنها مانع تبديل منطقه خاورميانه و شمال آفريقا به منطقه عاري از سلاح هسته‌اي بودند و نه عضويت ان‌پي‌تي را پذيرفته‌اند و نه كوچك‌ترين نظارتي بر برنامه هسته‌اي‌شان وجود دارد.

مصر هم مانند ما خواستار خلع سلاح هسته‌اي در منطقه است. ما بايد با اين كشورها تماس و رايزني بيشتر مي‌داشتيم، تا جلوي اين راي‌هاي تاسف‌بار را مي‌گرفتيم.
 
به هر تقدير به نظر من، همين مساله هم بايد به فرصتي تبديل شود تا ايران رايزني‌هاي خود را با اعضاي شوراي حكام و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي بيشتر كند.

به هيچ‌وجه صلاح نيست كه در شرايط حاضر ايران با آژانس وارد مناقشه شود. بهتر است كه تهران با درايت و تدبير، بازي‌اي را كه امريكا و اسراييل طراحي كرده‌اند، از طريق مذاكره با آژانس حل و‌فصل كند.

امريكا و اسراييل اميدوارند با بر هم زدن رابطه ايران و آژانس، از نتايج آن براي تمديد تحريم‌هاي تسليحاتي و برگرداندن پرونده ايران به شوراي امنيت استفاده كنند.

بايد ايران بتواند ضمن حفظ استقلال و حاكميت ملي، راه‌حلي پيدا كند تا اختلاف‌نظر اخير با آژانس را حل‌و‌فصل كند.

تحليل آراي جلسه ديروز شوراي حكام، نشان مي‌دهد كه برخي كشورها پيام غلطي مي‌فرستند.

جز روسيه و چين كه مستقيما به اين قطعنامه راي منفي دادند، كشورهايي همچون پاكستان، هندوستان و آفريقاي جنوبي، با راي ممتنع خود اين سيگنال را داده‌اند كه گويا در اين مسير ضدايراني با امريكا همراه شده‌اند و سياست‌هاي مستقل خود را كنار گذاشته‌اند.

تهران قطعا فراموش نخواهد كرد و حتما در بزنگاه‌هاي بعدي، اين‌گونه موضع‌گيري‌هاي برخي كشورها را در نظر خواهد داشت.

اما نكته برجسته راي‌گيري ديروز، راي قاطع چين به رد قطعنامه پيشنهادي سه كشور اروپايي بود.

چين حتي قوي‌تر و واضح‌تر از روسيه مقابل اين قطعنامه ايستادگي كرد، نه‌تنها اجازه تصويب آن را در جلسه مجازي از طريق اجماع بدون راي‌گيري نداد، بلكه در روز راي‌گيري هم موضع خود را به روشني اعلام كرد.

اين اقدام چين كاملا قابل تقدير بود و نشان مي‌داد كه پكن به خوبي واقف است كه امريكايي‌ها قصد دارند از آژانس به عنوان يك ابزار براي رسيدن به اهداف خود استفاده و اين نهاد فني و حقوقي را به مسائل سياسي وارد كنند.

سوءاستفاده كشورهايي مانند امريكا باعث اختلال در روند منصفانه و فني نظارت آژانس خواهد شد و پكن دورانديشانه اين موضوع را درك كرده است و با قاطعيت از طريق نماينده خود، سوءاستفاده از آژانس براي اهداف سياسي را اعلام كرد.

*کارشناس مسائل بین الملل

انتهای پیام/*