وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه اسم مکانیسم ماشه و اسنپ بک که آمریکایی‌ها از آن استفاده می‌کنند، در قطعنامه ۲۲۳۱ نیامده است، تصریح کرد: معلوم است پمپئو قطعنامه ۲۲۳۱ را نخوانده و مدام به اوباما و کری استناد می‌کند و می‌گوید اوباما و کری این را گفته اند در حالی که برجام را نخوانده است.

«محمدجواد ظریف» شامگاه امشب در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری درباره تلاش یکجانبه آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل متحد از سوی آمریکا گفت: آنچه واضح است، کلیه اعضای شورای امنیت به استثنای آمریکا و یک کشور دیگر، رسما اعلام کردند اقدام آمریکا را به رسمیت نمی‌شناسند. ما دو حالت داریم؛ یک زمان کشورها با موضوعی مخالف هستند و یک موقع می‌گویند آمریکا جایگاه ندارد. اکنون در وضعیت دوم هستیم.

وی ادامه داد: آمریکا یک ماه قبل می‌خواست محدودیت‌های تسلیحاتی را تمدید کند. در ایران به اشتباه می‌گویند تمدید تحریم‌های تسلیحاتی در حالی که ایران تحریم نیست بلکه برای خرید تسلیحاتی محدودیت داشت و برای خرید باید از شورای امنیت مجوز می‌گرفت. در آن موضوع کشورها با آمریکا مخالف بودند ولی اکنون آنها می‌گویند آمریکا جایگاه ورود به این موضوع را ندارد.  

رییس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه محدودیت‌های تسلیحاتی در پایان ماه اکتبر تمام می‌شود، اظهار داشت: آمریکایی‌ها قطعنامه‌ای را مطرح کردند که بعد آن را از ۳۵ صفحه به یک قطعنامه چهار بندی تعدیل کردند. دو کشور  با آن مخالفت کرده و ۹ کشور به آن رای ممتنع دادند لذا به وتو هم نیاز نشد. اکنون ۱۳ کشور به شورای امنیت نامه نوشتند و با اقدام آمریکا مخالفت کردند.  

ظریف با بیان اینکه اسم مکانیسم ماشه و اسنپ بک که آمریکایی‌ها از آن استفاده می‌کنند، در قطعنامه ۲۲۳۱ نیامده است، تصریح کرد: آمریکایی‌ها در ابتدا یک کلک زدند و سیاستمداران و رسانه‌ها از آن استفاده می‌کنند. معلوم است پمپئو قطعنامه ۲۲۳۱ را نخوانده و مدام به اوباما و کری استناد می‌کند و می‌گوید اوباما و کری این را گفته اند در حالی که برجام را نخوانده است.

پمپئو منتظر فیلم برجام است

وی با اشاره به مقاله اخیر جان بولتون مشاور پیشین امنیت ملی آمریکا خاطرنشان کرد: بولتون می‌گوید سازوکار حل اختلاف، یک سازکار پیچیده و طولانی است. آمریکا می‌گوید ما حق داریم از این سازوکار استفاده کنیم. پمپئو فکر می‌کند سازوکار ساده است در حالی که این گونه نیست. او برجام را نخوانده. بعضی‌ها کتابی را نمی‌خوانند و منتظر فیلم آن هستند، پمپئو هم منتظر فیلم برجام است.  

وزیر امور خارجه اظهار داشت:  ۱۳ کشور با رویکرد و اقدام آمریکا مخالفت کردند.  یک کشور هم که به محدودیت تحریم‌ها رای داد، در این باره سکوت کرده و حتی او هم با آمریکا موافقت نکرده است. سازوکار اسنپ بک این گونه نیست که تحریم‌ها به خاطر یک کشور برگردد. همه کشورهای عضو شورای امنیت به استثنای آمریکا یا سکوت کرده یا گفته‌اند آمریکا در این اتاق جا ندارد که بخواهد سکوت کرده یا اظهارنظر کند.  

به گفته‌ ظریف، آمریکایی‌ها می‌گویند حدود چند ساعت دیگر تحریم‌ها برمی‌گردد ولی می‌دانند این ادعا باطل است. آمریکایی‌ها از روش قلدری استفاده کرده و می‌گویند هر کس به ایران سلاح بفروشد، تحریم می‌کنیم. همین اعلام و تهدید به تحریم نشان می‌دهد آنها هم به بازگرداندن تحریم‌ها اعتقادی ندارند چون وقتی قطعنامه ۱۹۲۹ تصویب شد، آمریکا این حرف را نزد ولی الان مجبور به توسل به قلدری هستند.  

وزیر امور خارجه در پاسخ به این سوال که آیا فعال کردن سازوکار حل اختلاف به بازگشت تحریم‌ها منجر نمی‌شود، بیان کرد: متن این است که بعد از گذشت یک روند آن کشور می‌تواند اقدام به بازگرداندن تحریم کند ولی این روند به اقدام آن کشور مشروعیت می‌دهد یا خیر. این روند طولانی و پیچیده است.

بولتون تنها کسی است که در دولت ترامپ برجام را خوانده است

ظریف با بیان اینکه گویا بولتون تنها کسی است که قطعنامه ۲۲۳۱ را خوانده است، یادآور شد: همانطور که او گفته این روند طولانی است و همین روند می‌تواند حق وتوی اعضای شورای امنیت را مخدوش کند. یکی از دلایل استناد بولتون به برجام این است که می‌گوید این روند حق وتوی ما را نابود می‌کند و مدعی است منافع راهبردی ما حفظ وتوی ماست.  

وی درباره ادعای آمریکا برای مشارکت در قطعنامه ۲۲۳۱ بیان کرد: در قطعنامه ۲۲۳۱ به اعضای برجام اشاره شده است. در زمان تصویب قطعنامه ۲۲۳۱، آمریکا مشارکت‌کننده در برجام بوده است. شما وقتی ازدواج کنی نام شما به عنوان زوج و یک فرد دیگر به عنوان زوجه در سند ازدواج قرار دارد. چند سال بعد ممکن است این دو نفر طلاق بگیرند اما یک نفر دیگر پشیمان می‌شود و به دادگاه می‌رود و سند ازدواج را نشان می‌دهد که من با آن طرف ازدواج کرده‌ام. شما زمانی ازدواج کردی ولی الان نه.  

آمریکاییها روند شکست خورده ای را آغاز کردند

رئیس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: آمریکایی‌ها دو سال و نیم قبل اعلام کردند که در اکتبر ۲۰۲۰ محدودیت‌ها ادامه می‌یابد، در سایت وزارت خارجه‌شان روزشمار گذاشتند، قطعنامه ارائه کردند و آن را از ۳۵ صفحه به قطعنامه ۴ بندی تبدیل کردند که در آن هم شکست خوردند. آنها روند شکست خورده‌ای را آغاز کردند در حالی که عضو آن نیستند.  

ظریف درباره تحریم ثانویه کشورها از سوی آمریکا گفت: آمریکایی‌ها قاعده قلدری دارند که همواره از آن استفاده می‌کنند و ممکن است این بار هم استفاده کنند. البته جامعه بین‌المللی باید تصمیم بگیرد که چه کند. آمریکا به خاطر نفوذ مالی توانست قلدری‌اش را در حوزه مالی به نتیجه برساند. البته تمام کسانی که رعایت می‌کنند می‌گویند علیرغم غیرقانونی بودن تحریم‌ها را رعایت می‌کنیم چون قلدری می‌کنند اما توجه نکردند این روند و قاعده برای آنها هم ممکن است انجام شود چون ممکن نورد استریم را تحریم کنند.  

وی رفتار قلدرمابانه آمریکا را تازه ندانست و گفت: از تشکیل ملل متحد تا به امروز، آمریکا ۱۲۰ تحریم اعمال کرده است یعنی تحریم را به عنوان ابزار استفاده می‌کند. من برای سخنرانی در هفتاد و پنجمین مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی دارم و در آن، نقشه‌ای را نشان می‌دهم که همه دنیا به غیر از یک نقطه کوچک تحریم شده‌اند.  

به گفته وزیر امور خارجه، این سلطه در حال پایان است. اگرچه آمریکا در حوزه مالی نفوذ دارد ولی آن هم در حال پایان است به همین خاطر چین از یوان و اروپا از یورو می‌خواهند استفاده کنند چون می‌دانند آمریکا می‌خواهد از دلار به عنوان چماق استفاده کند.

ایران می تواند نیازهای راهبردی خود را از کشورهایی که با آنها رابطه دارد، تامین کند

ظریف در پاسخ به این سوالی درباره فروش سلاح از سوی اروپا به ایران هم اظهار داشت:‌ اروپایی‌ها از ابتدای انقلاب به ما سلاح نفروختند یعنی قبل از قطعنامه ۱۹۲۹ که مربوط به سال ۸۹ است، به ما سلاح نفروختند. آنها در جنگ تحمیلی هم پویشی درست کردند که به ما سلاح نرسد. به لطف خدا و تلاش بزرگان نیروهای مسلح در بسیاری از موارد خودکفا شدیم ولی در موارد مورد نیاز محدودیت‌های ملل متحد برداشته  شده و کشورها حق معامله با ما را دارند.  

وی ادامه داد: یک چهارم خریدهای تسلیحاتی در منطقه خلیج فارس است و ایران هیچ حضوری در آن ندارد ولی ایران می‌تواند نیازهای راهبردی را با کشورهایی که با ما ارتباط دارند، مانند روسیه و چین تامین کند. هرچند در بسیاری از موارد خودکفا بوده و ارسال‌کننده هستیم.

ظریف درباره موضوع احتمال بازرسی کشتی ها در قطعنامه ۱۹۲۹ نیز گفت: آمریکا با تحریم های ثانویه ای که انجام می دهد، خودش می پذیرد که تحریم های شورای امنیت برنگشته است چون اگر برگشته بود معنای دیگری داشت. اگر قطعنامه ۱۹۲۹ قرار بوده برگردد چه اتفاقی باید بیفتد.

وی یادآور شد: طبق مقررات ملل متحد وقتی که قطعنامه لازم الاجرایی صادر می شود کشورها موظفند در قوانین داخلی خود آن قطعنامه را بیاورند یعنی اگر قطعنامه ای گفته کشورها حق ندارند به ایران سلاح بفروشند، باید در قانون داخلی خود آن را تصویب کنند که یا قطعنامه را به صورت کلی اجرا کنند و باید به یک کمیته ای که در شورای امنیت تشکیل می شود مرکب از تمامی اعضا گزارش دهند.

وزیر امور خارجه تصریح کرد: یک گروه کاری هم هست که در دبیرخانه تشکیل می شود که بر این موضوع نظارت می کند یعنی چندین مکانیسم وجود دارد؛ یک مکانیسم ملی، دو مکانیسم اجرایی دبیرخانه ای، سه مکانیسم سیاسی شورای امنیت که هیچ کدام از اینها اتفاق نمی افتد چون قطعنامه ای وجود ندارد.

ظریف با بیان اینکه وقتی ۱۹۲۹ تصویب شد همه اینها اتفاق افتاد، افزود: بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ اکثر کشورها قوانین داخلی شان را لغو کردند. یکی از دلایلی که اجرای ۲۲۳۱ طول کشید این بود که باید کشورها بعد از ۲۲۳۱ می رفتند همان قوانینی که برای ۱۹۲۹ تصویب کرده بودند را لغو می کردند هیچ کدام از این کارها اتوماتیک اتفاق نمی افتد بلکه روندی را طی می کند. الان اکثر کشورها مقررات ۱۹۲۹ را لغو کردند باید دوباره بروند برگردانند که این اتفاق نمی افتد.

وی خاطرنشان کرد: دبیرخانه سازمان ملل باید آن هیات را ایجاد کند که نمی کند. علاوه بر این شورای امنیت باید کمیته ۱۵ نفره نظارت را ایجاد کند که اسمش کمیته ۱۷۳۷ است چون بر اساس قطعنامه مزبور تصویب شده که آن هم تشکیل نخواهد شد.

جمهوری اسلامی راهزنی دریایی آمریکا را بی پاسخ نمی گذارد

رییس دستگاه دیپلماسی افزود: آمریکا ممکن است ادعا کند ۱۹۲۹ برگشته و طبق بند ۹ یا ۱۳ و سایر بندها حقوقی دارد. این اقدام آمریکا راهزنی دریایی است. اگر بر اساس ۱۹۲۹ بود که ما ۱۹۲۹ را هم نامشروع می دانستیم اما جامعه بین المللی لااقل معتقد بود ۱۹۲۹ قطعنامه شورای امنیت است آنوقت می گفت من دارم ۱۹۲۹ را اجرا می کنم الان اگر بخواهد این کار را بکند درست است که خودش می گوید من ۱۹۲۹ را اجرا می کنم اما از نظر جامعه بین المللی ۱۹۲۹ وجود ندارد که آمریکا آن را اجرا کند.

ظریف گفت: لذا اقدام آمریکا عین این است که آدم قداره بندی سرکوچه بایستد و بگوید هر کس از اینجا می خواهد رد شود باید ۱۰ تومن به من باج دهد. این وضعیت را آمریکا می خواهد ایجاد کند و قبلا هم ایجاد کرده و کشتی هایی که متعلق به ایران هم نبوده اند ولی میعانات ایران را حمل می کردند در نزدیکی ونزوئلا ضبط کردند که موجب شد آنها شکایت کنند و آنها این اقدام آمریکا را رایزنی دریایی اعلام کردند. الان هم اگر این اتفاق بیافتد راهزنی دریایی است و حتما جمهوری اسلامی واکنش نشان خواهد داد. 

وی با بیان اینکه جمهوری اسلامی کشور قدرتمندی است و همانطور که در گذشته در مقابل اقدامات خلاف قانون آمریکایی ها واکنش نشان داده اکنون هم همین کار را خواهد کرد، گفت: البته معتقدیم آمریکایی ها این کار را نخواهند کرد اما اعلام می کنیم که اگر آمریکا بخواهد به ادعای استناد به ۱۹۲۹ چنین اقدامی انجام دهد از نظر قوانین بین المللی این اقدامش راهزنی دریایی است و با آن برخورد خواهد شد و خود آمریکا مسئول آن خواهد بود.

وزیر امور خارجه درباره استفاده ایران از مکانیسم حل اختلاف داخل برجام نیز گفت: اولین بار که جمهوری اسلامی مکانیسم حل اختلاف داخل برجام را راه انداخت در زمان اوباما بود. در آبان و آذر ۹۵ که در آن زمان کنگره آمریکا قانون تحریم های ایران را تمدید کرد که اوباما امضا نکرد اما وتو هم نکرد چون فکر می کرد که اگر وتو کند کنگره با دوسوم رای وتو را نقض خواهد کرد؛ از معدود قوانینی است که بدون امضای رییس جمهوری آمریکا به سمت اجرایی شدن رفت ولی ما بر اساس بند ۳۶ روند حل و فصل اختلافات را شروع کردیم.

ظریف تصریح کرد: بعد از اینکه در سال ۹۶ آمریکا از برجام خارج شد باز هم یک روند حل و فصل اختلافات را شروع کردیم بر همان اساس در نوامبر سال ۲۰۱۸ طی نامه ای بنده به مسئول وقت اتحادیه خانم موگرینی نوشتم که ما روند حل و فصل اختلافات را شروع و تمام کردیم چون طبق روند باید بعد از ۱۵ روز جلسه کارشناسی و بعد از آن جلسه وزرا و بعد طرفی که علیه وی شکایت شده می تواند موضوع را به کمیته سه نفره حل اختلاف بکشاند ما این کارها را انجام دادیم. طرف مقابل به آن کمیته نرفت ۱۱ تعهد به ما داد که در نهایت ما بعد از اجرایی نشدن تعهدات روند کاهش تعهدات خودمان را اجرایی کردیم. 

وی افزود: از اردیبهشت سال ۹۸ شش ماه به آنها وقت دادیم و در نهایت در پنج مرحله تعهدات برجامی را در چارچوب مکانیسم حل اختلاف کاهش دادیم. 

وزیر امور خارجه گفت: ما نه تنها به سازوکار حل اختلاف مراجعه کردیم بلکه مراحل آن را هم طی کردیم و اقدامات خودمان را برای کاهش تعهدات انجام دادیم. امروز به غیر از بحث نظارت ها محدودیت های دیگری که در برجام پذیرفته بودیم را رعایت نمی کنیم زیرا اروپایی ها نتوانستند به تعهداتشان عمل کنند.