در شانزدهمین ماه تهاجم روسیه به اوکراین، ولادیمیر پوتین برای رهایی از پیامدهای خسارت بار این جنگ فرسایشی، سناریوهای متعددی را به اجرا گذاشته است تا آمریکا و دیگر حامیان غربی اوکراین را زمین گیر کند. آیا انتقال تسلیحات اتمی تاکتیکی روسیه به بلاروس با اعلام انتقال رئیس گروه نظامی واگنر به این کشور مرتبط است؟!

ایصال نیوز - در ساعات اولیه صبح پنجشنبه 24 فوریه سال 2022 میلادی، روسیه پس از درخواست کمک جمهوری‌های خودخوانده دونتسک و لوهانسک اوکراین، حمله خود به خاک اوکراین را آغاز کرد.

ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه شانزده ماه قبل و در همان روزهای آغاز جنگ علیه اوکراین، تاکید کرد که «عملیات ویژه» ارتش روسیه برنامه ای برای اشغال خاک اوکراین نیست و صرفا پاسخی به ندای استقلال خواهی جمهوری دونتسک و لوهانسک و مقابله با گسترش ناتو در شرق اروپاست.

از همان ابتدای این جنگ، سازمان های بین المللی و بسیاری از کشورهای جهان خواستار توقف فوری این آتش افروزی شدند اما گوش شنوایی در مسکو نیود.

تصور پوتین و فرماندهان ارتش روسیه این بود که جنگ مانند اشغال شبه جزیره کریمه، در یک یا چند ماه با پیروزی ارتش پوتین به پایان می رسد و ولودیمیر زلنسکی رئیس جمهور اوکراین یا تسلیم می شود یا فرار می کند.

اما دولت و مردم اوکراین این بار مقاومت جانانه ای را آغاز کردند و در حالی که جنگ روسیه علیه اوکراین وارد سیزدهمین روز خود شده بود و حملات روسیه یه کی اف پایتخت و سراسر این کشور ادامه داشت، ایستادگی و مقاومت مردم و دولت اوکراین باعث تحسین جهانیان شد.

 بر اساس آمار خدمات اضطراری دولتی اوکراین، در جریان هفته اول حملات روسیه  در زمستان 2022 بیش از 2000 غیرنظامی کشته ‌شده‌اند و بیش از 1 میلیون اوکراینی از ۲۴ فوریه به کشورهای دیگر آواره شده‌اند.

در روز سیزدهمین روز جنگ، در حالی که پوتین منتظر پیام تسلیم شدن اوکراین بود؛ اما ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین در پیامی ویدیویی از دفتر کارش گفت: «اکنون می‌خواهم چیزی بگویم. من اینجا هستم. من در کی‌یف مانده‌ام. در خیابان بانکووا. من پنهان نشده‌ام و از هیچکس هم نمی‌ترسم، حال این جنگ میهن‌پرستانه ما هر چقدر می‌خواهد طول بکشد. من اینجا هستم، اینجا مال من است و آن را رها نمی‌کنم.»

زلنسکی گفت: «در حالی که تهاجم هدفمند روسیه ادامه دارد، اوکراین سر خم نکرده و با وجود کمبود تسلیحاتی به مبارزه متقابل ادامه می‌دهد. پیروزی در نهایت به دست می‌آید.»

او تاکید کرد: «اوکراینی‌ها به ویژه در منطقه جنوبی کشورمان سنگر را حفظ کرده‌ و کابوسی برای نیروهای روسی شده‌اند. آنها فراموش کرده بودند که ما از گشتی‌های پلیس و باتوم‌ها نمی‌ترسیم. ما از تانک‌ها و مسلسل‌ها نمی‌ترسیم. آن هم وقتی اصلی‌ترین چیز که “حقیقت” است، جانب ماست.

در این پیام ویدیویی که در تلگرام منتشر شد، زلنسکی همچنین خواستار کمک تسلیحاتی جهانی و إعمال تحریم‌های جدید بین‌المللی علیه روسیه شد.  

با گذشت چندین ماه از تهاجم روسیه به اوکراین و فراگیر شدن تحریم های آمریکا و اتحادیه اروپا علیه روسیه و فرسایشی شدن جنگ اوکراین، عملیات ویژه و محدود پوتین عملا از معنا تهی شد.

یک سال گذشت، جنگ متوقف نشد پوتین به تاکتیک های جدید پناه برد

ارتش پوتین با گذشت یک سال از جنگ با اوکراین با تحمل تلفات سنگین تنها دستاوردش تصرف سرزمین های سوخته بود.

تاکتیک ایجاد وحشت از احتمال وقوع جنگ جهانی سوم، تاکتیک بروز جنگ نفت، تاکتیک قحطی و تزلزل در امنیت غذایی جهانی هیچیک باعث نشد آمریکا و اروپا در مقابل روسیه در جنگ اوکراین کوتاه بیایند و همه این تاکتیک ها رنگ باخت... 

گروه 7 در آستانه اولین سالگرد آغاز جنگ اوکراین، اسفندماه 1402 در بیانیه‌ای از تداوم تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی علیه روسیه خبر داده و از جامعه جهانی خواستند تا در مقابله آنچه که «توسعه‌طلبی بی‌رحمانه» مسکو خواندند بایستد.

وزرای خارجه کشورهای کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، انگلیس، آمریکا و نماینده عالی اتحادیه اروپا در این بیانیه تاکید کردند: ما به اعمال هزینه‌های اقتصادی بیشتر بر روسیه، افراد و نهادها داخلی و خارجی که حمایت سیاسی و اقتصادی از نقض حقوق بین‌الملل به عمل می‌آورند، ادامه خواهیم داد.

گروه ۷ در همراهی با اتحادیه اروپا با حمایت از اوکراین و در جهت مقابله با روسیه تحریم‌های گسترده‌ای از جمله علیه صنعت انرژی روسیه وضع کرد.

پوتین که با اشغال خاک اوکراین و موج سهمگین تحریم های همه جانبه خود را در محاصره تاکتیک های ناتو می دید با متهم کردن آمیرکا و غرب، اعلام کرد: تمام تلاش های روسیه برای دستیابی به توافق بر سر عدم گسترش پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در شرق اروپا با شکست مواجه شده است.

اما آمریکا نیز همگام با اروپا همچنان بر اعمال تحریم های فلج کننده بر روسیه اصرار ورزید. جو بایدن در یک مصاحبه تلویزیونی در اسفند ماه 1401 گفت: «شما دو راه دارید: وارد شدن جنگ با روسیه و شروع جنگ جهانی سوم یا مطمئن شوید که با تحریم همه جانبه، کشوری که قوانین بین‌المللی را نقض می‌کند، بهای آن را بپردازد».

بایدن خاطرنشان کرد: روسیه بهای سنگینی را برای اقدامات خود در کوتاه مدت و همچنین در دراز مدت خواهد پرداخت.

اما پوتین با یادآوری شکست هیتلر در جنگ جهانی همچنان غرب را تهدید می کند؛ گفت: «روس‌ها در نبردی «مقدس» با غرب بر سر اوکراین که قطعا با پیروزی به پایان خواهد رسید، با هم متحد شده‌اند و مردم اوکراین قربانی کودتای دولتی و جاه‌طلبی رام‌نشدنی غرب شده اند.»

پوتین در نطقی که اوایل سال 1402به مناسبت سالروز پیروزی قوای روسیه در جنگ جهانی دوم ایراد کرد، بارها تهاجم نظامی به اوکراین را که اقدامی دفاعی در برابر تلاش غرب برای روسیه توصیف می‌کرد، با چالشی که مسکو در زمان حمله آدولف هیتلر به اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۴۱ با آن روبرو شد، مقایسه کرد...

در سیزدهمین ماه از جنگ اوکراین وزارت دفاع روسیه (فروردین ماه 1402) اعلام کرد که سرگئی شویگو وزیر دفاع روسیه فرماندهان جدید برای ادامه عملیات نظامی این کشور در اوکراین را انتخاب و معرفی کرد اما این اقدام نیز سرنوشت این جنگ را به پایان نرساند.

سازمان ملل با محکوم کردن تجاوز ارتش روسیه به اوکراین بارها بر ضرورت پایان این جنگ ویرانگر تاکید کرد و نسبت به بروز بحران امنیت غذایی در جهان هشدار داد.

ارتش و مردم اوکراین با حمایت همه جانبه مالی و تسلیحاتی آمریکا و اتحادیه اروپا همچنان به نبرد با ارتش روسیه ادامه می دهند و علی رغم تحمل میلیاردها دلار خسارت و از دست دادن شهرهای مهمی همچون باخموت، در ادامه نبرد تا آزادسازی خاک کشورشان کمترین تردیدی به خود راه نداده اند. 

پوتین استقرار تسلیحات اتمی در بلاروس را تأیید کرد  

با تداوم جنگ اوکراین، پوتین برای رهایی از گرداب این نبرد بی سرانجام، به تاکتیک تهدید هسته ای روی آورد.  

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه 19 خرداد 1402 اعلام کرد که با توافق لوکاشنکو سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی خود را به فوریت در بلاروس مستقر می کند. چیزی که او برای اولین بار آن را تأیید کرد.

وی این اقدام را نوعی یادآوری به کشورهای غربی دانست که نمی‌توانند شکست راهبردی به روسیه تحمیل کنند.

پوتین در سخنرانی خود در مجمع اقتصادی روسیه در سن پترزبورگ نیز گفت کلاهک‌های هسته‌ای تاکتیکی روسیه در حال حاضر به متحد نزدیکش یعنی بلاروس تحویل داده شده است.

پوتین گفت: «همانطور که می‌دانید ما در حال رایزنی با متحد خود لوکاشنکو [رئیس جمهوری بلاروس] بودیم که بخشی از این سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی را به خاک بلاروس منتقل کنیم؛ [در اینجا می‌گویم که] این موضوع اتفاق افتاده است.»

ولادیمیر پوتین هدف از اولین استقرار چنین کلاهک‌هایی (سلاح‌های هسته‌ای کوتاه‌بردی که می‌توانند به طور بالقوه در میدان نبرد مورد استفاده قرار گیرند) در خارج از روسیه از زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی،را هشدار به غرب در مورد ارسال تسلیحات و حمایت از اوکراین اعلام کرد.

اعلام پایان مأموریت واگنر تاکتیک جدید ارتش روسیه

در شانزدهمین ماه جنگ اوکراین و پس از تصرف باخموت توسط ارتش روسیه با پیشتازی گروه نظامی واگنر به فرماندهی یوگنی پریگوژین، اختلاف بین فرمانده گروه واگنر و وزیر دفاع روسیه شدت گرفت و کاملا علنی شد.

پریگوژین مدعی شد سرگئی شویگو وزیر دفاع و فرماندهان ارشد ارتش روسیه تلفات سنگین نیروهای روسی را از افکار عمومی و مردم روسیه پنهان کرده اند. و حتی مدعی شد که فرماندهان ارشد روسیه در جنگ اوکراین پوتین را فریب داده و اطلاعات غلط به او داده اند.

پس از استقرار تسلیحات تاکتیکی روسیه در کشور بلاروس در خردادماه 1402 که با موافقت پوتین و متحد او لوکاشنکو اعلام شد و یک تهدید هسته ای آشکار برای جهان محسوب می شود؛ شامگاه جمعه دوم تیرماه 1402 اتفاقی بزرگ دیگری در روسیه رخ داد و خبر اول جهان شد.

یوگنی پریگوژن رئیس گروه واگنر و خشن ترین نیروی نظامی متحد پوتین شورش کرد و خواستار عزل و اعدام ژنرال شویگو وزیر دفاع روسیه شد.

درگیری پریگوژین، رهبر گروه واگنر با فرماندهی ارتش روسیه، به سرعت و بدون هیچ مقاومتی منجر به تصرف منطقه مرزی و شهر روستوف روسیه به دست گروه واگنر شد. و پوتین را وارد چالش امنیتی بزرگی  کرد.

درحالی که ارتش روسیه 16 ماه بود در تله خود ساخته جنگ با اوکراین و تحریم های فلج کننده غرب، گیر کرده، حالا شکاف میان ژنرال شویگو فرمانده ستاد ارتش با یوگنی پریگوژین، رهبر گروه واگنرنیروهای شورشی واگنر، روسیه را در آستانه ورود به یک جنگ داخلی قرار داده است.

رئیس‌ واگنر مدعی بود حمله موشکی ارتش روسیه به مواضع این گروه در مناطق جنگی با اوکراین قربانیان زیادی در پی داشته است. او که البته بر سر استخدام نیروهایش به ارتش روسیه و بدعهدی طرف روسی خشمگین بود و پیش از این هم مدعی بود در جنگ خرسون نیروهای دولتی تنهای شان گذاشته اند، ۲۵ هزار نیروی آموزش دیده اش را از جنگ با اوکراین برای بازداشت و اعدام انقلابی فرمانده ستاد ارتش روسیه بسیج کرد.

وزارت دفاع روسیه اما بلافاصله اتهامات پریگوژین را رد و تاکید کرد: «این ادعاها یک تنش‌زایی رسانه‌ای است.»

کاخ کرملین اما در واکنش به این رفتار گروه واگنر از ارتش حمایت کرد و در بیانیه‌ای اعلام کرد:«ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه از وضعیت پیرامون گروه واگنر مطلع است و اقدامات لازم در حال اتخاذ هستند.» ساعتی بعد پوتین شورش مسلحانه واگنر را خیانت دانست و اعلام کرد با خاطیان به شدت برخورد خواهد کرد.

هنوز 24 ساعت از شورش گروه واگنر نگذشته بود که سرویس مطبوعاتی رئیس جمهور بلاروس گزارش داد، پریگوژین پیشنهاد لوکاشنکو برای توقف تحرکات گروه واگنر در روسیه و برداشتن گام های بیشتر برای تنش زدایی را پذیرفته است و پوتین نیز پرونده جنایی علیه پریگوژین را لغو کرد.

در میان بهت رسانه ها و کارشناسان جنگ اوکراین سرویس مطبوعاتی لوکاشنکو شامگاه شنبه سوم تیرماه 1402اعلام کرد که در حال حاضر پیش‌نویس گزینه قابل قبولی برای حل و فصل وضعیت گروه "واگنر" با ضمانت‌های امنیتی برای جنگجویان آن توافق شده است!

پس از اعلام خبر توافق، پریگوژین رئیس گروه واگنر در پیامی صوتی که در کانال تلگرامی خود منتشر کرده، به نیروهای خود دستور داد با هدف جلوگیری از خونریزی، به پایگاه‌های خود بازگردند و افزود: «درحالی که که در ۲۰۰ کیلومتری مسکو بودیم، تصمیم گرفتیم برای جلوگیری از خونریزی در روسیه، نیروهای واگنر را به اردوگاه های خود برگردانیم.»

اینکه شورش مسلحانه گروه واگنر بدون هیچ مقاومتی از سوی ارتش روسیه، در ظرف 8 ساعت به تصرف استان روستوف منجر شد و 8 ساعت بعد بدون هیچ درگیری و هیچ تلفاتی منجر به توافق وعقب نشینی شد، -با دقت در سفیدی خطوط- بسیار مشکوک و غیرعادی به نظر می رسد. 

نگارنده بر این باور است که روسیه هرگز اجازه نخواهد داد شورش فرمانده گروه واگنر در بحبوحه جنگ اوکراین بدون مجازات سخت بماند مگر اینکه شورش پریگوژین فقط یک سناریو برای انتقال او به بلاروس با هدف گشودن جبهه جدیدی برای درگیری با ناتو باشد.

براستی آیا پوتین برای رهایی از مخمصه اوکراین، متحدانی چون بلاروس را نیز رسماً درگیر منازعه خواهد کرد؟ و آیا ابرقدرت‌ها با درگیر کردن سایر کشورها، سودای یک‌ جنگ جهانی دیگر را در سر دارند؟

فرمانده گروه نظامی خصوصی واگنر که در گذشته به آشپز پوتین معروف بود، یک شخصیت مزدور، جانی، بیرحم و خودسر است که بجز پوتین به هیچ کس پاسخگو نیست و مانند گذشته در برابر دریافت پول، آماده ایفای هر نقشی در هرکجا برای سناریوهای پوتین است.

سوابق قبلی پریگوژین در نقاط مختلف جهان و به ویژه در نبرد باخموت اوکراین گویای این است که رهبر واگنر از پوتین جدا نیست و فقط نقش او تغییر کرده است!

به نظر می رسد اعلام اتحاد استراتژیک میان پوتین و لوکاشنکو در سال گذشته و برگزاری مانورهای نظامی مشترک پیاپی ارتش روسیه با ارتش بلاروس از یکسو و انتقال تسلیحات اتمی تاکتیکی از روسیه به بلاروس از سوی دیگر همگی تاکتیک هایی است که پوتین برای رهایی از مخمصه گرفتاری جنگ اوکراین طراحی کرده است و اکنون نیازمند تکمیل این پازل با انتقال نمایشی پریگوژین به بلاروس است.

*روزنامه نگار ارشد و تحلیلگر مسائل بین الملل-عضو شورای سردبیری ایصال 

انتهای پیام/*